Onların ardınca yer üzünün varisləri sizi təyin etdik ki, görək özünüzü necə aparacaqsınız”. 11 страница

Bə zi bə də vi ə rə blə r zə katı və Allah yolunda digə r sə də qə lə ri ö zlə rinə ziyan hesab edirdilə r. Onlar Allahı n mü kafatlandı racağ ı na ü mid bə slə mirdilə r və ö z Rə bbi xatirinə qurban vermirdilə r. Onlar ianə ni, az qala, ö z istə klə rinin ə leyhinə paylayardı lar. Onları n mö minlə rə qarş ı dü ş mə nç iliyi o də rə cə də gü clü ydü ki, onlar bö yü k sə birsizliklə mü sə lmanları n baş ı na mü sibə tlə rin gə lə cə yini gö zlə yirdilə r. Lakin onları n bə dxah niyyə tlə ri hə r də fə onları n ö zlə rinə qarş ı ç evrilirdi. Mö minlə rə gə ldikdə isə, onlar ö z dü ş mə nlə ri ü zə rində qə lə bə qazanı r və xeyirli sonluğ a nail olurdular. Hə qiqə tə n, Fö vqə luca Allaha Ö z qulları nı n niyyə tlə ri və ə mə llə ri, onları n sə mimiliyi və dikə r xü susiyyə tlə ri ç ox yaxş ı mə lumdur.

ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ

(9.99) “Bə də vilə r iç ə risində elə lə ri də var ki, Allaha, Axirə t gü nü nə inanı r, xə rclə diklə rini Allaha yaxı nlı q və Peyğ ə mbə rin duaları na nail olmaq ü ç ü n vasitə sayı rlar. Bilin ki, bu onlar ü ç ü n (Allaha) yaxı nlaş mağ a bir sə bə bdir. Allah onları Ö z mə rhə mə ­tinə nail edə cə kdir. Hə qiqə tə n, Allah Bağ ı ş layandı r, Rə hmedə ndir! ”

Bə də vilə rin heç də hamı sı qı nanı lmağ a layiq deyildi, ç ü nki onları n arası nda Allaha və Qiyamə t gü nü nə iman gə tirə nlə r vardı. Onlar kafirlikdə n və mü nafiqlikdə n xilas oldular və ö zlə rini haqq dinin tə lə blə rinə uyğ un olaraq apardı lar. Onlar ö z qurbanları na və zə katları na gö rə Allahdan savab alacaq­ları na ü mid bə slə yirdilə r və ianə lə ri, sə də qə lə ri vasitə silə Ona yaxı nlaş mağ a sə y gö stə rirdilə r. Onlar ü mid edirdilə r ki, Allahı n Elç isi (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) onlar ü ç ü n dua edə cə k və payladı qları sə də qə yə xeyir-dua verə cə k. Bununla ə laqə dar Fö vqə luca Allah izah edir ki, Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) duası insanları Ona hə qiqə tə n yaxı nlaş dı rı r, malları nı n artı mı na və onlardan ç oxlu mə nfə ə t ə ldə etmə yə kö mə k gö stə rirdi.

Sonra Allah xə bə r verir ki, tə qvalı bə də vilə r digə r mö min­lə rlə birlikdə Onun mə rhə mə ti altı na alı nacaqlar. Hə qiqə ­tə n, ə gə r insanlar tö vbə edirlə rsə, onda O, hə tta onları n bö yü k gü nahları nı belə bağ ı ş layı r. O, qulları nı bü tü n varlı ğ ı qaplayan mə rhə mə ti ilə ə hatə edir, mö minlə rə isə xü susi lü tfkarlı ğ ı nı bə xş etmə klə onları n xeyirxah ə mə llə r iş lə tmə sinə kö mə k gö stə rir, onları itaə tsizlik etmə kdə n qoruyur və mü mkü n olan hə r cü r nemə tlə rlə mü kafat­landı rı r.

Bu və bunda ə vvə lki ayə lə rdə n bir neç ə nə ticə ç ı xarmaq olar.

Birincisi, hə m bə də vilə rin və hə m də ş ə hə r sakinlə rinin arası nda tə rifə layiq olan mö min insanlar və qı nanmağ a layiq gü nahkarlar vardı r. Fö vqə luca Allah bə də vilə ri tə kcə kö ç ə ri olduqları na və və sə hrada yaş adı qları na gö rə qı namı r. O, ancaq Ona hö kmlə rinə itaə tsizlik gö stə rə n bə də vilə rə tə nə vurur.

İ kincisi, kafirlik də, mü nafiqlik də, ş ə raitdə n ası lı olaraq, hə m gü clə nir və hə m də zə iflə yir və habelə kobud və ya mü layim formalarda tə zahü r edir.

Ü ç ü ncü sü, bilik – bö yü k ü stü nlü kdü r və ə gə r insan biliklə rə malik deyilsə, onda o, bilikli adamla mü qayisə də, ş ə rə daha ç ox yaxı n olur. Allah mə hz buna gö rə bə də vilə rə danlaq vurur və bildirir ki, onları n kafirliyi və mü nafiqliyi daha tə hlü kə lidir. Bunun sə bə bi ondadı r ki, bə də vilə r, Allahı n Ö z Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) nazil etdiyi haramlarla, baş qaları na nisbə tə n, daha az tanı ş idilə r.

Dö rdü ncü sü, ə n faydalı bilik – dinin ə sas və fə rdi[37] mü d­də ­aları haqqı nda olan biliklə rdir ki, Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) nazil edilmiş dir. Mü sə lman iman və İ slam, xeyirxahlı q və mü ttə qilik, mö minlik və qohumluq ə laqə lə rinin saxlanması, kafirlik və mü nafiqlik, ə xlaqsı zlı q və itaə tsizlik, zina­karlı q və sə rxoş edici iç kilə rin istifadə si, sə lə mç ilik və digə r gü nah ə mə llə r haqqı nda biliklə rə malik olmalı dı r. Ə gə r insan bunlara dair tə sə vvü rə malik­dirsə, onda o, ə mr olunanı yerinə yetirə və uzaqlaş ması ə mr olunan ş eydə n də uzaqlaş a bilə r və hə mç inin baş qa insanları da bə yə linə də və t edə, qı nanı landan isə ç ə kindirə bilə r.

Beş incisi, mö min ona hə valə edilmiş və zifə lə ri sevinc və razı lı hissi ilə yerinə yetirmə lidir. O, dinin hö kmlə rini yerinə yetirmə yi ö zü nü n itgisi yox, qazancı olması na can atmalı dı r.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ

(9.100) “Dində hamı nı ö tü b ke­ç ə n ilk mü ­hacirlə rə və ə nsar­lara, hə m­ç inin yax­ş ı iş lə r gö r­mə kdə onları n ardı nca ge­də n­lə rə gə lincə, Allah onlardan ra­zı ­dı r, onlar da Ondan razı dı r­lar. Allah on­lar ü ç ü n ağ ac­ları altı ndan ç aylar axan, iç ində ə bə di qalacaqları Cə nnə t bağ ­ları hazı rlamı ş dı r. Bu, bö yü k uğ ur­dur”. [38]

Trafı nı zdakı bə də vilə r və Mə dinə ə halisi iç ə ri­sində ikiü zlü ­lü yü ö zlə rinə adə t etmiş (bu iş də mahir) mü nafiqlə r var. Sə n onları tanı ­mazsan, Biz isə tanı yı rı q. Onlara iki də fə ə zab verə cə yik, sonra isə ə n bö yü k ə zaba uğ radı lacaqlar”.

Ey Muhə mmə d! Bə də vilə rin və Mə dinə sakinlə rinin arası nda ikiü zlü lü yə adə t etmiş və halal hə dlə ri aş mı ş insanlar vardı r. Sə n onları adbaad tanı mı rsan və onları cə zalandı ra və ya onlarla, mü ş riklə rlə davrandı ğ ı n kimi rə ftar edə bilmirsə n. Lakin Allahı n bö yü k mü drikliyi mə hz bunu tə lə b edir. Allaha onları n barə sində hə r ş ey də qiq mə lumdur və O, onları iki də fə cə zalandı racaqdı r.

Belə bir rə y mö vcuddur ki, iki də fə cə zalandı rma dedikdə, mü nafiqlə r ü ç ü n bu dü nyadaykə n və ö lü mdə n sonra hazı rlanmı ş cə zalar nə zə rdə tutul­muş dur. Dü nya hə yatı nda mü nafiqlə r narahatç ı lı q keç irir və mü sə lmanlar nö vbə ti qə lə bə qazandı qda kə də rlə nirlə r. Axirə tdə isə onları Cə hə nnə m cə zası və mə nfur bir mə skə n gö zlə yir. Baş qa bir rə yə gö rə isə, Fö vqə luca Allah bildirmiş dir ki, mü nafiqlə r də fə lə rlə artı rı lacaq amansı z iş gə ncə lə rə uğ radı lacaqlar[39].

ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ

(9.102) “(Mü nafiqlə rin) bir qismi də gü nahları nı etiraf etdi. Onlar (ə vvə l etdiklə ri) yaxş ı bir ə mə llə (sonradan etdiklə ri) pis bir ə mə li bir-birinə qarı ş ­dı rmı ş lar. Ola bilsin ki, Allah onları n tö vbə lə rini qə bul etsin. Hə qiqə tə n, Allah Bağ ı ş layandı r, Rə hmedə ndir! ”

Mə dinə ə halisi, bə də vi ə rə blə r və digə r mü sə lman ö lkə lə rinin sakinlə ri arası nda ç oxlu insanlar var ki, gü nahları nı boyunları na alı rlar, etdiklə rinə gö rə peş manç ı lı q ç ə kirlə r və tö vbə edə rə k ç irkinliklə rdə n tə mizlə nirlə r. Lakin saleh ə mə llə rlə yanaş ı, onlar gü nah iş lə dirlə r. Allahı n qulu kafirlikdə n və mü ş riklik­də n xilas olmadı qca, haqq dinə və tö vhidə etiqad etmə dikcə, onun heç bir xeyirxah ə mə li saleh ə mə l hesab oluna bilmə z. Bu – Allahı n tə kliyinə iman ə sas vacib ş ə rtdir və bunsuz hə r hansı ə mə li xeyirxah – saleh ə mə l saymaq mü mkü n deyil. Bu mü sə lmanlar gü nah iş lə dirlə r, Allahı n bə zi haramları nı pozmağ a cə sarə t edirlə r və ö z və zifə lə rini yerinə yetirə rkə n bir sı ra ç atı ş mazlı qlara yol verirlə r, lakin buna baxmayaraq, onlar ö z nö qsanları nı etiraf edir və Allahı n onları bağ ı ş layacağ ı na tə və kkü l edirlə r. Ola da bilsin ki, O, onları n tö vbə sini hə qiqə tə n qə bul etsin. Ç ü nki ə vvə lcə O, onlara tö vbə etmə yə kö mə k gö stə rir, sonra isə onları n tö vbə lə rini qə bul edib, onları bağ ı ş layı r.

Allahı n yaratdı ğ ı mə xluqlar Ona xas olan geniş bağ ı ş lama və mə rhə mə ti sayə sində yaş ayı rlar. Bundan baş qa, Onun bu sifə tlə ri sayə sində gö y və yer alə mlə ri mö vcudluğ unu saxlaya bilir. Axı ə gə r O, insanları yol verdiklə ri hə r bir ə dalə tsizliklə rinə gö rə cə zalandı rsaydı, onda yer ü zü ndə bir canlı mə xluq belə qalmazdı. Fö vqə luca Allah buyurur: “Hə qiqə tə n, Allah gö ylə ri və yeri zaval tapması nlar (ö z mehvə rində n ç ı xması nlar) deyə, tutub saxlayı r. Ə gə r ö z mehvə rində n ç ı xsalar, Ondan baş qa onları heç kə s tutub saxlaya bilmə z. Doğ rudan da, (Allah) Hə limdir, Bağ ı ş layandı r! (Bə ndə lə rinə cə za vermə kdə tə lə smə z, tö vbə edə nlə ri ə fv edə r)” (Fatir, 35/41).

Onun geniş bağ ı ş lama sifə tinə malik olması nı tə sdiq edə n faktlardan biri də ö z hə yatı nı yaramaz ə mə llə ri ilə qı saldan gü nahkarları n, hə tta ö lü mdə n bir qə də r ö ncə, can verə nə qə də r, tö vbə etmə k imkanı na malik olması dı r. Ə gə r onlar sə mimiyyə tlə tö vbə etmə yə və Allahı n yoluna qayı tmağ a nail olurlarsa, onda O, onları n cinayə tlə rini bağ ı ş layı r.

Bu ayə də n mə lum olur ki, gü nah edə n və ö z gü nahları nı peş manç ı lı qla etiraf edə n və eyni zamanda qorxu və ü mid hiss edə n mü sə lmanı n, ə gə r o, bü tü n gü nahları nı sə mimiyyə tlə etiraf edə bilmə sə də, xilas olması ş ansı ç oxdur. Gü nah iş lə də n, lakin onları etmə sini boynuna alı b etiraf etmə yə n, etdiklə rinə peş man olmayan və ö z gü nahkar ə mə llə rini davam etdirə n mü sə lmana gə ldikdə isə, onun taleyini bö yü k tə hlü kə lə r gö zlə yə cə kdir.

ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ

Onları n malları ndan sə də qə al. Bununla onları tə mizlə miş, pak etmiş olarsan. Onlardan ö trü dua et, ç ü nki sə nin duan onlar ü ç ü n bir tə skinlikdir. Allah Eş idə ndir, Bilə ndir”.

Fö vqə luca Allah Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və onun baş ladı ğ ı iş i davam etdirə nlə rə buyurur ki, mü sə lmanlardan onları gü nahları ndan və qü surlu ə xlaqdan tə mizlə yə n və onları n imanı nı tə kmillə ş dirmə yə kö mə k edə n fə rz zə kat alsı nlar. Zə kat onları n ə xlaqi siması nı yaxş ı laş dı rı r, onları saleh ə mə llə rə yaxı nlaş dı rı r, onları n bu dü nyada və ö lü mdə n sonra savabları nı artı rı r və hə mç inin var-dö vlə tinin ç oxalması na yardı m gö stə rir. Sonra Allah Peyğ ə mbə rinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ə mr edir ki, mö minlə rin hamı sı ü ç ü n bü tö vlü kdə və zə kat verə nlə r ü ç ü n isə xü susilə dua etsin. Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) duası mö minlə rə tə skinlik verir və onlar ü ç ü n mü jdə rolunu oynayı rdı.

Hə qiqə tə n, Allahı n gö zə l adları arası nda – Eş idə n və Bilə n adları haqdı r. O, Peyğ ə mbə rinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) duaları na diqqə tlə qulaq ası r və onlara cavab verir və hə mç inin qulları nı n ə mə llə rini və niyyə tlə rini bilir. Buna gö rə, hə r bir insan Allahı n ilahi biliyinə və ö z niyyə tinə uyğ un gə lə n ə və z alacaqdı r.

Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) Allahı n hö kmü nə itaə t gö stə rə rə k, mü sə lmanlara zə kat ö də mə lə ri haqqı nda ə mr verir və zə kat toplamaq ü ç ü n mə murlar gö ndə rir. Zə kat toplayanlar yı ğ dı qları nı onun (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) yanı na gə tirdikdə, o (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) zə katı qə bul edə r, onu verə n mü sə lmanlar ü ç ü n dua edə rə k, Allahdan onları n rifahı nı artı rmağ ı xahiş edə rdi.

Bu gö zə l ayə ticarə t mə qsə di ü ç ü n tə yin edilmiş malları n bü tü n nö vlə rində n fə rz zə kat verilmə sini tə sdiq edir. Belə mallar insana qazanc və gə lir gə tirir və tamamilə ə dalə tli olar ki, insan onun bir hissə sini yoxsul mü sə lmanlara sə rf etmə klə ö z vacib olan sə də qə borcunu ö də sin. Zə katı hə m də insanı n zə nginliyini artı ran ə mlakı n digə r nö vlə rinə gö rə də, onlar ticarə t malı olmasalar belə, ö də mə k vacibdir. Belə ə mlaka – taxı l və meyvə mə hsulları, ə t və sü dverə n heyvanlar və habelə ç oxaldı lması ü ç ü n nə zə rdə tutulan heyvanlar daxildir. Var-dö vlə tin artı mı ü ç ü n nə zə rdə tutulmayan və maddi mə nfə ə t gö tü rü lmə si ü ç ü n ə ldə edilmə yə n mü lkiyyə tə gə ldikdə isə, ondan zə kat alı nmı r.

Bu ayə onu gö stə rir ki, Allahı n qulu ö z ə mlakı ndan fə rz zə katı vermə dikcə, tə mizlə nə və yü ksə lə bilmə z. İ nsan ü ç ü n belə bir sə də qə ni heç bir ş ey ə və z edə bilmə z, ç ü nki qə lbin tə mizlə nmə si və nə ciblə ş mə si fə rz sə də qə lə ri vermə kdə n bir-baş a ası lı dı r.

Bu ayə də n hə m də aydı n olur ki, hö kmdarı n və ya onun caniş ininı n zə kat verə n mü sə lmanlara gö rə dua etmə si və Allahdan onları n var-dö vlə tini artı rması nı xahiş etmə si arzuolunandı r. Belə dua sə slə ndirilmə lidir ki, zə kat verə nlə r onu eş idib, tə skinlik tapa bilsinlə r.

Bu hö kmü n mahiyyə ti ondan ibarə tdir ki, mö minlə r bir-birilə rini sevindirmə li, bir-birinə mehribanç ı lı q bildirə n sə mimi sö zlə r demə li, bir-biri ü ç ü n dua etmə li və insana tə skinlik vermə k ü ç ü n digə r addı mlar atmalı dı rlar.

ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ

(9.104) “Mə gə r onlar bilmirlə r ki, Allah qulları ndan tö vbə qə bul edə n, sə də qə alan, Tö vbə qə buledə n və Rə hmlidir?! ”

Doğ rudanmı onlar Allahı n hü dudsuz mə rhə mə tini və hə r ş eyi ə hatə edə n alicə nablı ğ ı nı bilmirlə r? Allah qulları nı n tö vbə sini, onlar hə tta ə n ağ ı r cinayə tlə r tö rə tdikdə belə, qə bul edir. Bundan baş qa, qulları nı n tö vbə si Fö vqə luca Allahı n, sadə cə, bö yü klü yü nü də yə rlə ndirmə k mü mkü n olmayan sevincinə sə bə b olur. O, Ö z qulları nı n sə də qə sini qə bul edir və ə li ilə gö tü rə rə k, insanlar dayç anı bö yü dü b bə slə diklə ri kimi, onu bö yü dü b ç oxaltmağ a baş layı r. Nə ticə də isə bir xurma də yə rində olan sə də qə nə hə ng dağ hə cmində olan savaba ç evrilir. Ancaq tə sə vvü r edin və gö rü n ki, daha ç ox sə də qə nin savabı necə ola bilə r?!

Hə qiqə tə n, Tö vbə qə buledə n və Rə himli adları – Allahı n gö zə l adları arası ndadı r. O, tö rə tdiklə ri cinayə tlə rini tö vbə edə n quları nı n tö vbə lə rini mə hdudiyyə tsiz qə bul edir. İ nsan Onun qarş ı sı nda tö vbə edə n kimi, O, onun tö vbə sini, hə tta o, bu tö vbə sini ilk də fə etmirsə də, qə bul edir. Qulları nı n tö vbə sini qə bul etmə k Allahı heç vaxt darı xdı rı b tə ngə gə tirmir; bir ş ə rtlə ki, onlar Ondan xahiş etmə kdə n ə l ç ə kmə sinlə r, Onun qapı ları ndan uzaqlaş ması nlar və ö zlə rinə dostları nı və hamilə rini dü ş mə nlə ri arası ndan seç mə sinlə r. Onun rə hmi bü tü n varlı qları ə hatə edir və ona tam mə nada nail olanlar zə kat verə n, Allahı n ayə lə rinə iman gə tirə n və Allahı n Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) yolu ilə gedə n tə qvalı mö minlə rdir.

ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ

(9.105) “De: “İ stə diyinizi edin. Allah, Onun Peyğ ə mbə ri və mö minlə r ə mə llə rinizi gö rə cə klə r. Siz qeybi və aş karı bilə n Allahı n hü zuruna qaytarı la­caqsı nı z, O da sizə nə etdiklə rinizi xə bə r verə cə kdir! ”

Ey mü nafiqlə r! Dü zgü n saydı ğ ı nı z ə mə llə rinizi yerinə yetirmə kdə olun, yalanı nı za etiqadı nı zı davam etdirin, lakin dü ş ü nmə yin ki, etdiklə rinizi bilə n yoxdur! Allah, Onun Elç isi (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və mö minlə r ə mə llə rinizi hö kmə n gö rə cə klə r və hə r ş ey onlara aydı n olacaqdı r. Sonra isə sizi Qeybi və Aş karı Bilə nin yanı na qaytaracaqlar və O, etdiyiniz xeyirxah və bə dxah ə mə llə riniz haqqı nda sizə xə bə r verə cə kdir.