Карточка №6

Карточка №1

Ө з бетің мен тұ йық етістікті ойла.Оғ ан морфологиялық кешенді талдау жаса.

Карточка №2

Мына сө йлемді сө йлем мү шесіне қ арай талда.

Сол сә тте жолаушылар ү лкен жолмен зымырап сырғ ып келеді.

Карточка №3

Тө мендегі сө йлемді сө йлем мү шесіне қ арай талда.

Кү зде ағ аштың жапырақ тары сарғ ая бастайды.

Карточка №4

Сө йлемдердегі сө здерді тү бір мен қ осымшағ а ажырат.

Балалар ойнап жү р.Бізге сабақ блды.

Карточка №5

Шегелеу деген сө зге фонетикалық кешенді талдау жаса.

Карточка №6

Кө ру сө зіне математикалық кешенді талдау жаса.

Жаң а сабақ ты қ орытындылау мақ сатында мынадай сұ рақ тар беріледі.

1.Тұ йық етістік дегеніміз не?

2.Ол қ алай жасалады?

3.Бір мысал ойла, септе.

4.Бір тұ йық етістікті тә уелде.

Оқ ушы білімін бағ алау.

Ү йге тапсырма. Тұ йық етістікті оқ у.Кө ркем ә дебиеттерден тұ йық етістігі бар сө йлемдер жазу.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Етістіктің райларын қ айталау

Сабақ тың мақ саты: етістіктің райларынан алғ ан теориялық білімдерінің дең гейін бақ ылау.

Сабақ тың міндеттері: білімділік – етістікің райларларының ө зіндік ерекшеліктерін ажырата білу; дамытушылық – етістіктің райлары туралы білімдерін жү йелеу, жинақ тау, талдау жұ мыстарын жү ргізу; тә рбиелік – сө йлеу мә дениетін қ алыптастыру, адамгершілікке, туғ ан жерді сү юге тә рбиелеу.

Сабақ тың типі: білік пен дағ дыны жү йелеу, жинақ тау сабағ ы.

Сабақ тың тү рі: дамыта оқ ыту технологиясы.

Оқ ытудың ә дісі: практикалық ә діс.

Пә наралық байланыс: ә дебиет, тарих.

Сабақ тың барысы.

І.Ұ йымдастыру бө лімі.

а) Оқ ушылардың сабақ қ а қ атысымын бақ ылау.

б) Сынып бө лмесінің тазалығ ын қ адағ алау.

ІІ.Ү й тапсырмасын сұ рау.

Қ алау райдың жасалу жолын сұ рау, мысалдармен дә лелдеу. 180-жаттығ уды тексеру.

ІІІ. Актуалдау кезең і.

Жаттығ у жұ мысындағ ы «Ұ лық болсаң, кішік бол» деген мақ алдың бағ ының қ ы сың ары қ андай рай екендігі сұ ралады.

«Етістікті рай категориясы неше топқ а бө лінеді? Олар қ алай жасалады?» деген сұ рақ тарғ а жауап алынады.

IV.Жаң а сабақ.

Етістіктің райларын қ айталау.Ә р райдың жасалу жолдарын оқ ушылармен бірлесе отырып, еске тү сіру.Оқ ушыларды 4 топқ а бө ліп, топтарғ а райлардың атын беру.

Топ аттары тапсырмалар бойынша ө згеріп отырады, топ басшысы ө з тобындағ ы оқ ушылардың жұ мыстарын тексеріп, уақ ытылы бағ алап отырады.

V. Дамыту кезең і.

1. 181-жаттығ удың етістіктерді теріп жазып, ашық райлы сө йлем тү рлерінің қ алай жасалғ анын айту, сө йлемдерді ә р топ ө здеріне берілген рай аттарына сә йкес айналдырады.

Біздің бекінісіміз ойпаң дау жерде болатын. (Ашық рай, ауыспалы ө ткен шақ).

Біздің бекінісіміз ойпаң дау жерде болсын. (Бұ йрық рай, ІІ жақ, анайы тү рі)

Біздің бекінісіміз ойпң дау жерде болса игі еді. (Қ алау рай).

Сө йлемдерді шартты райғ а айналдыруғ а келмегендіктен (шартты рай» тобына тө мендегідей сө йлемдер беріледі:

«Жылағ ан шешемен бірге жыласа, жігіттің жігіт боланы қ айсы, ө йтсе, кісі уә деден шығ а ала ма? Жылағ ан шешемен бірге жылап, жігіт ү йден ұ зақ уақ ытқ а алыс жерге кетсе, баласынының жылағ анын кө рген соң, ү йде қ алғ ан ананың кө зінен жас кете ме, кө кірегінен сағ ыныш қ асіреті кете ме?».

2. 182-жаттығ у. а) Қ алау рай, ашық рай, бұ йрық райлы сө йлемді теріп жазуғ а ә р топтан тақ тағ а бір-бір оқ ушы шығ ады. Мә тінде шартты рай болмағ андық тан ол топқ а басқ а сө йлемдер беріледі. «Тү стік ө мірің болса, кештік мал жина», «Не ексең, соны орасың».

ә) Топтағ ы басқ а оқ ушылар «Бақ ытты болу деген не?» атты ойтолғ ау жазады.Оқ ушылардың жұ мыстары тексеріліп, рай тү рлеріне талданады.

3. Оқ ушыларғ а жеке, жұ птық, топтық тапсырмалар беріледі. «Ашық рай» тобына: «Шалқ ар – адалдық пен адамдық тың, кііліктің алдында тік тұ ратын, қ ыздарын қ ыз деп қ ойып қ алмай, қ ыз бала деп сыйлайтын, екіжү зділікті ө лімнен де жаман деп абылдайтын жандары таза халқ ы бар қ алашық». «Абылай ханның қ асында Бұ қ арекең жырлайды»,

«Машинаның қ арасы кө рінбей кетісімен Маржан ү стіне ө зіне ұ найтын ұ сақ ақ гү лдері бар кө йлегін киіп, шашын тө бесіне тү йіп, есікті кілттеп далағ а шық ты».

Берілген мә тіндерден етістіктердің шақ тү рін анық тап, бұ йрық райғ а айналдыру.

«Шартты рай» тобына:

«Қ арадан хан болсам, халқ ым қ алағ ан болар,

Айырдан нар болсам, атам жарағ ан болар,

Кө неден дә урен озса, жасы жетуден болар,

Кө неден қ амқ а тозса, дә урені кеткен болар».

Ер жігіт айтпайды.

Айтса, қ айтпайды.

Оқ и берсең кө зің ашылады,

Отыра берсең, жалқ аулық басынады.

Алтау ала болса, ауыздағ ы кетеді,

Тө ртеу тү гел болса, тө бедегі келеді.

Тіл тас жарады,

Та жармаса, бас жарады.

Мә тіндерден шартты райлы етістіктерді тауып, ашық райғ а айналдыр.

«Бұ йрық рай» тобына:

«Арлы-ожданды бол!

Намысың ды жастан сақ та!

Халқ ың ды алалама!

Жақ ының ды жаралама!

«Қ ұ дай жарылқ асын, бай қ ылсын,

Тө рт тү лігін сай қ ылсын!»

«Малды теппе, Ақ ты тө кпе».

«Есікті қ атты қ ақ па, қ атты серпіп жаппа».

«Кетпес дә улет берсін, Кең пейіл берсін».

Сө йлемдерден бұ йрық райлы етістіктерді тауып, қ алау райғ а айналдыру.

«Қ алау рай» тобына:

«Дұ ғ ай сә лем бергейсің,

Ағ ам Есет беренге.

Бекет қ айда дегенге,

Бекет кетті дегейсің

Шық пайтұ ғ ын терең ге».

Гү лі сұ лу орманды

Сусатпағ ым келеді.

Жү зі жылы жандарды

Қ ұ шақ тағ ым келеді.

Атадан ұ л туса игі,

Ата жолын қ уса игі.

Ө зіне келер ұ лын

Ө зі билеп тұ рса игі.

Мә тіндерден қ алау райды етістіктерді тауып, шарты райғ а айналдыру.

Досы кө пті...

Елдің атын...

Айтпас жерде сө зің ді...

ө нерлі жан ө рге...

Кө п нү ктенің орнына тиісті қ алау райлы етістік қ ойып, кө шіріп жазу.

4. «Қ азымыр» ойыны.Ә р топтан бір оқ ушы тұ рып, келесі топқ а сұ рақ қ ояды.Сұ рақ қ а басқ а оқ ушылар жауап бере алады.

VI. «Тү йін тү ю» стратегиясы.Топ басшылары топ аттарына лайық рай тү рлерінің жасалу жолдарын қ олдарына берілген стрелка ү лгісінде қ иылғ ан қ ағ азғ а толтырып, тақ тадағ ы «рай» деген сө здің айналасына ретімен іледі.

VII. Ү йге тапсырма. 183-жаттығ у.Рай тү рлерін қ айталау.

VIII. Бағ алау. Топ басшыларының бағ алау парағ ын ескеріп бағ алау

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Етістіктің тү рленуі

Сабақ тың мақ саты: білімділік 1) етістіктің тү рленуі жайлы тү сініктерін қ алыптастыра отырып ө зіне тә н ерекшеліктерін тү сіндіру; 2) Етістік.Етістіктің қ ұ рамына, тұ лғ асына қ арай топталуы бойынша алғ ан білімдерін кең ейту.

Тә рбиелік: оқ ушының тіл байлығ ын дамыту арқ ылы тілдік қ ұ рлымдарды ө з бетінше талдап мең гере білу, іс-ә рекет, ізденімпаздық дағ дыларын қ алыптастыру.

Дамытушылық: ой мен тілді дамыту, сө здік қ орын молайту.

Сабақ тү рі: жаң а сабақ.

Ә діс-тә сілі: топпен жұ мыс, дең гейлік тапсырмалар, шығ армашылық жұ мыс.

Кө рнекіліктері: ү лестірмелер, сызбалы кестелер.

Сабақ тың барысы. 1.Ұ йымдастыру кезең і.

Оқ ушылармен сә лемдесіп, кезекші мә ліметімен танысу, сынып тазалығ ына мә н беру, оқ ушы назарын сабақ қ а аудару.

а) Етістік дегеніміз не?

ә) Мағ ынасына, қ ұ рамына, тұ лғ асына қ арай қ алай бө лінеді?

б) Етіс дегеніміз не? Етістіктің тү рлері.

в) Есімше дегеніміз не? Жасалу жолы.

г) Кө семше.Кө семшенің жұ рнақ тарын ата.

Етістік қ имыл іс-ә рекетті білдіреді де, қ ашанда оның белгілі бір мерзімде іске асатынын кө рсетеді. Іс-ә рекеттің орындалу барысы сө йлеушінің хабарлау кезімен жә не сө йлеп тұ рғ ан сә тпен байланысты қ имылдың ө ту кезең ін білдіру етістіктің шағ ы деп аталады.

Етістік – шақ категориясы арқ ылы тү рленетіндігі жайлы білімімізді толық тыру ү шін топ аралық дең геймен жұ мыс жү ргіземіз.

1.Ү міткерлер тобы: орташа оқ итындар

122-жаттығ у жұ мысын логикалық тұ рғ ыдан қ арастырады.

Тапсырма: қ ұ стар қ алай сайрайды?

Тізбектеп жазып шығ ың дар.

Ү лгі: бұ лбұ л сайрайды, қ аз қ аң қ ылдайды,... (тауық, ә теш, ү йрек, кө ркей, қ ұ р, кү зен, қ ұ ндыз, кө кек, сауысқ ан, торғ ай, бү ркіт, ақ қ у, т.б.).

2.Талапкерлер тобы: жасы оқ итындар.

123-жаттығ у жұ мысын ү лгісі бойынша орындайды.

Қ осымша бастапқ ы ү ш сө йлемге морфологиялық, синтаксистік талдаулар жасаттырамын.

3.Дарындар тобы: ө те жақ сы оқ итындар.

Шығ армашылық жұ мыспен айналысады.Оларғ а мынадай сө з тіркестері беріледі:

Кү ннің қ ысқ аруы, тү ннің ұ заруы, Жоң ғ ар Алатауы, кө л, жайылыс, қ ыстақ тағ ы малшылар, қ ыстақ, соғ ым, шуылдағ ан балалар.

Осы сө з тіркестрін пайдалану арқ ылы шағ ын шығ арма жазып шығ ады.Қ осымша дарындар тобындағ ы алты оқ ушығ а ү лестірмелер таратамын.

1. Естай ү лкендермен отырып шай ішті. (сө з қ ұ рамы, сө йлем мү шесіне талда)
2. Барлығ ымыз кө ң ілді серуенге шық тық (асты сызылғ ан сө зді қ ұ рамына талда)
3. Мен білімге жетікпін.(асты сызылғ ан сө здің сө йлем мү шесі ретіндегі орны).
4. «Бауырыма, ағ ама, анама, ә кеме» сө здерін қ ұ рамына талдап, кез-келген біреуіне сө йлем қ ұ ра.
5. Тә уелдік жалғ ауының ү шінші жағ ында тұ рғ ан сө зді септе.
6. «Басында, қ асында, жанында» сө здерін қ ұ рамына қ арай талдап, буын тү ріне ажырат.

Ауыл келбеті

(Алдымен жазып ү лгерген оқ ушының шығ армасын оқ ушылар назарына ұ сынамын).

Кү з айы аяқ талып, қ ыс та келіп қ алды.Ә деттегіден гө рі кү н қ ысқ арып, тү н

ұ зарды.Алыстан мұ нартып кө рінетін Жоң ғ ар Алатауы ә лдеқ ашан қ арғ а

бү ркенген.Ауылымыздың батысында орналасқ ан Алқ акө ліміздің бетінде де шытқ ыл

мұ здар пайда бола бастады.Ауыл адамдары малды жайылыстан айырып, жаз дайындағ ан

азығ ымен қ оректендіруде.Ө йткені кү ннің қ ысқ аруына байланысты дала тағ ысы ә редік

бой кө рсетіп жү р.

Ә сіресе қ ыстақ та отырғ ан малшылар малдарына қ ырағ ылық ты кү шейтті.Аз кү нде елдің

қ ыстық соғ ымы да сойыла бастайды.Туғ ан туыстар бас қ осқ ан жерде балалар шуылдап

ойнайды.

Бекіту. Сабақ барысын ө тілген тақ ырыптарды сұ рақ -жауап тү рінде қ орытындылап, ү йге тапсырма беремін.

Ү міткерлерге: 122-жаттығ уды кө шіріп жып, шақ тү ріне ажыратып келу.

Талапкерлерге: 123-жаттығ удың тапсырмасы.

Дарындарғ а: 124-жаттығ у.

Бағ алау. Сабақ қ а белсене араласқ ан оқ ушылардың ең бектерін бағ алау.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Сө з тіркесінен ө ткенді қ айталау

Сабақ тың мақ саты: 1. Білімділігі: оқ ушылардың сө з тіркесінен алғ ан білімдерін нығ айту, жинақ тау, бір жү йеге келтіріп қ орыту, теориялық білімдерін практикамен ұ штастыру, оқ ушы білімін есепке алу.

2. Дамытушылық: ә деби жанрлардың тү рлерінен мысалдар келтіру арқ ылы ә дебиетке деген қ ызығ ушылығ ын дамыту, ізденімпаздық қ асиетін қ алыптастыру, шығ армашылық қ а баулу, тіл байлығ ын жетілдру.

3. Тә рбиелік: оқ ушыларды адамгершілікке.ізеттілікке, ә дептіліке, шапшаң дық қ а тә рбиелеу, ұ лттық салт-дә стү рді қ адірлеуге баулу, ө з елін, тілін сү юді ү йрету.

Сабақ тың тү рі: қ айталау сабағ ы.

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ -жауап, топпенжұ мыс, СТО стратегиялары, Блум жү йесі.

Сабақ тың кө рнекілігі: сандық ша, кубик, қ има қ ағ аз, перфокарта, сызба таблицалары, кө ркем ә дебиет.

Сабақ тың барысы: І.Ұ йымдстыру.

Оқ ушылардың назарын сабақ қ а аудару.

Кіріспе сө з.

Ү й тапсырмасын тексеру.27-жаттығ у.

1) Қ абысу дегеніміз не? Қ алай жасалады?

2) Оқ ушыларды ү ш топқ а бө лу.Сабақ жоспары ілулі тұ рады.

Балалар! Кемінде екі сө здің тіркесіп келіп, сө йлем қ ұ рауғ а негіз болдатын сө здер тобын қ алай атаймы? Ол-біздің ө тіп жатқ ан тақ ырыбымыз.Соны мына сө з тіркестерінен тауып, қ айсысы екендігін кө рсетің дер.Ү ш топ алдында жатқ ан сө з тіркестері жазылғ ан парақ шаның тиістісін кө тереді.

Сө з тіркесі

Буын.

Блум жү йесі.

І. «Білімің ді байқ ап кө р». Сиқ ырлы сандық шадағ ы сұ рақ ты алып, ә р топтан шық қ ан оқ ушы жауап береді. Тақ тадағ ы ілулі тұ рғ ан сө здер тізбегінен ә р топ мү шесі (кү рделі сө здер, тұ рақ ты тіркес, сө з тіркес.) ө зіне тапсырылғ ан тапсырма бойынша тауып, тиістісін астына жазады.Осы сө здер тізбегін Венн диаграммасына салады.

Сө з тіркесі Кү рделі сө здер Тұ рақ ты тіркес

1 1 1

2 2 2

3 3 3

Ортақ белгілер

2. «Сен қ алай ойлайсың?».Кітаппен жұ ыс.276-жаттығ у, ү ш топ орындайды.

3.Талдау. «Кім жылдам?».Перфокарталар ү лестіру.

№1 перфокарта

№2 перфокарта

№3 перфокарта

1. «Сө з байланысын жасап, сө йлем мү шесіне талдау.Кө п нү кте орнына жалғ ау қ ойып байланыстырып, сө з тіркесін тауып, сө йлем мү шесіне талдау жасайды.Қ.Қ айсенов «Партизан бала».Ү ш топқ а тапсырма беріледі.
2. Кубизм. Кубикті тастау арқ ылы ә р топ ө зіне тестілік тапсырма алып шешеді.
3. Ү йге тапсырма беру.277-жаттығ у. «Ата-ана» тақ ырыбына тірек сө здер мен тіркестерін қ атыстырып шығ арма жазу тапсырылады.Сө з тіркесін қ айталап оқ у.
4. бағ алау.

Бағ алау парағ ы.

27-3 ұ пай – 5 бағ асы «5»

21-26 ұ пай – 4 бағ асы «4»

17-20 ұ пай – 3 бағ асы «3»

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Cабақ тың тақ ырыбы: Етістіктің шақ тарын қ айталау Сабақ тың мақ саты: білімділік - ө ткен материалдарды тексере отырып, білім дең гейлерін тиянақ тау, жинақ тау, терең дету, сө здік қ орын дамыту; дамытушылық – есте сақ тау қ абілетін, салыстыра отырып ажырату дағ дыларын дамыту, жинақ ылық қ а, тез, ұ тымды жауап беруге ү йрету;

тә рбиелік – салт-дә стү рін білетін азамат тә рбиелеу.

Тү рі: қ айталау сабағ ы.

Ә дісі: топпен жұ мыс, сұ рақ -жауап, тест, ә ң гімелеу, мә тін қ ұ растыру.

Кө рнекілігі: суреттер.

Сабақ тың барысы. І.Ұ йымдастыру бө лімі.

Сынып тө рт топқ а бө лінеді.

І топ

1. Осы шақ болатын етісіктерді ата.

2.Осы шақ дегеніміз не?

3.Осы шақ тың тү рлерін ата.

4.Осы шақ, соның ішінде нақ осы шақ нендей жұ рнақ тар арқ ылы жасалады?

5. «Тұ р» сө зін жікте.

6. Ауыспалы осы шақ тың ауыспалы келер шақ тан айырмашылығ ы неде?

7. Сен ә ң гіме айтып отыр. Ауыспалы осы шақ па, нақ осы шақ па?

8. Ағ аң да атақ, абырой толып жатыр.

Ана – біздің кү німіз,

Біз – олардың гү ліміз.

Гү л ө сіп тұ р

ІІ топ

1.Жедел ө ткен шақ дегеніміз не?

2. Мақ сатты келер шақ деген не? Келермін, келмекпін, қ айсысы мақ сатты келер шақ?

3.Ө ткен шақ дегеніміз не? Тү рлерін ата.

4. Қ у ө мір жолдас болмас. Қ алай жасалып тұ р?

5. –а, -е, -й жұ рнақ тары арқ ылы жасалса, ауыспалы осы шақ па, ауыспалы келер шақ па, қ алай ажыратамыз?

6. Есімшенің –атын, -етін, -итін жұ рнақ тары арқ ылы жасалса, ауыспалының қ ай тү рі? Ауыспалы осы шақ, ауыспалы келер шақ ауыспалы ө ткен шақ.

7. Болып сө зін жікте.

8.Бұ рынғ ы ө ткен шақ дегеніміз не? Жұ рнақ тарын ата.

Кө кпар – қ азақ халқ ының ұ лттық ойыны.

Кө кпар ойынын ойнағ ан.

ІІІ топ

1.Шә кә рім Стамбұ лда болғ ан еді.

2.Ө ткен іске ө кінген едім.Сө йлем мү шесін талда.Қ алай жасалып тұ р?

3. Кө семшенің –ып, -іп, -п жә не есімшенің –ғ ан, -ген, -қ ан, -кен жұ рнақ тары арқ ылы жасалса ө ткен шақ тың қ ай тү рі?

4. Келді сө зін жедел ө ткен шақ етіп жікте.

5. Мақ сатты келер шақ дегеніміз не? Жұ рнақ тарын ата.

6.Болжалды келер шақ қ андай жұ рнақ тар арқ ылы жасалады.

7.Ауыспалы осы шақ пен ауыспалы келер ақ тың айырмашылығ ы неде?

8.Келер шақ дегеніміз не? Тү рлерін ата.

Ою оймағ ан ойлап жарытпас.

ІІ. Осы сұ рақ тарғ а жауап бергенде ө рнектер шығ ады.Сол ө рнектерге мә тін қ ұ растыру.Тапсырма беріледі. «Гү л», «Кө кпар», «Ою».

IV. топ (нашар оқ итындармен жұ мыс)

1. Суретке қ арап сө йлем ойлау. («Біздің аула», «Жидек тере барғ анда», «Ең бек етсең ерінбей», «Ә дептілік ә демі», «Кө мекшілер».

2. Етістіктің шақ тарының ережелерін сұ рау.

ІІІ. Тест орындау. Тест сұ рақ тары.

1.Қ ай сө йлемде нақ осы шақ та тұ рғ ан етістік бар?

Ақ ан мен Асан тау басына шық ты

Алма иісін аң қ ытып ә лдеқ айда ә кетіп жатыр.

2. Сө йлемде ауыспалы ө ткен шақ та тұ рғ ан етістік бар ма?

Мен жолдастарымнан кө мегімді аяп кө рген емеспін.

Ол кезде шаршауды білмейтінмін.

3.Болжалды келер шақ та тұ рғ ан етістік қ ай сө йлемде?

Сә уле бақ қ а кірді.

Жақ сы жаның а жолдас болар.

4.Қ ай сө йлемде жедел ө ткен шақ тағ ы етістік бар?

Сахнада ә н айттым.

Кү н шайдай ашық.

5.Нақ осы шақ ты сө йлемді тап.

Алтынай би билеп жү р.

Жанар ә н салады.

6.Кө п нү ктенің орнына мақ сатты келер шақ тың жұ рнағ ын қ ой.

Мұ рат ұ лттық гимназияғ а тү су ү шін емтихан тапсыр...

а) -ар ә) –мақ

7.Ауыспалы келер шақ ты етістікті тап.

Атасы алыс жолдан ертең оралады.

Ә лібек кү н сайын кішкентай інісін ойнатады.

8.Болымсыз етістік қ ай сө йлемде?

Ә сел алма жеді.

Тү нде тырнақ алма.

9.Қ ай сө йлемде сабақ ты етістік бар?

Теріс мінезді адам тірлікті бұ зады.

Арам кісі жарымас.

10.Қ ай сө йлемде нақ осы шақ та тұ рғ ан етістік бар?

Ү йдің тө ң ірегі қ обырап жатыр

Екеуінің ә ң гімесі аяқ талмай қ алды.

IV. Гү л неге жылайды? (Мені тү сін)

Суық, солу, жұ лу, таптау, байқ амау, талғ амай бере салу, тікен қ аулап ө сіп кету, кү н кө зінен таса қ алу, сусау(шө лдеу).

Осы берілген сө здерді дә лелдей отырып, мә тін қ ұ растыру.

Мысалы: Суық (Кү н суытқ ан кезде тоң ып қ араусыз, жылусыз қ аламын ба деп жылайды).Байқ амау (Иісі қ андай, ө зі қ андай ә демі деп кө ң іл аудармай қ асымнан ө тіп кете ме деп жылайды).Талғ амай бере салу (Ә р гү лдің ө з иесі, ө зіне тә н қ асиеті болады емес пе? Қ ай гү лді кімге сыйлауын білмей, ө з иесін таппай, гү л қ адірін білмейтін біреуге беріп қ оя ма деп жылайды) т.б.

Бағ алау.

Ү йге: етістіктің шақ тарының ережелерін қ айталау, диктантқ а ә зірлік.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Cабақ тың тақ ырыбы: Шылауларды қ айталау

Сабақ тың мақ саты: а) оқ ушылардың шылау бойынша алғ ан білімдерін практикалық тұ рғ ыда тексеру, кең ейту; ә) теориялық материалды жү йелі, тиянақ ты баяндауғ а дағ дыландыру, ө з бетінше жұ мыс істеуге, шығ армашылық қ абілеттерін дамытуғ а ық пал ету; б) адамгершілік ізгі қ асиеттерге баулу.

Сабақ тың тү рі: дең гейлік тапсырмалар

Сабақ тың ә дісі: зерттеу, сұ рақ -жауап, ойын тү рлері.

Пә наралық байланыс: ә дебиет.

Сабақ тың кө рнекілігі: ү лестірмелі кестелер.

Сабақ тың барысы.

Ұ йымдастыру кезең і.Сә лемдесу, тү гендеу, оқ у қ ұ ралдарына кө ң іл бө лу.

Жаң а сабақ.

Бү гінгі сабағ ымыз – шылауларды қ айталау, қ орытындылау сабағ ы.Сабақ барысында шылаулардың қ олданыс аясының кең екендігіне кө зіміз жетті.Олай болса сабақ ты бір оқ ушымыздың ғ ылыми ізденіс жұ мысымен бастағ анды жө н кө ріп отырмыз.

Тақ ырыбы: «Шылаулардың поэзиялық шығ армаларда қ олданылуы». Оқ ушылар тың дап болғ ан соң осы жұ мыс бойынша ө з пікірін айтады.

Ал енді дең гейлік тапсырмаларғ а кезек берейік.

І дең гей

а) Мә тінді оқ ып, шылаулардың астын сыз.

ә)Шылаулардың тү рлерін ата.

б) Венн диаграммасы бойынша ережелерін жаз.

ІІ дең гей

а) Шылаулардың тү рлеріне жеке тоқ талың дар(тақ тадағ ы ү ш гү лдің жапырақ тарына шылау тү рлерін жазу).

ә) Ү стеу ме, шылау ма? Мен мә тінді оқ имын.Мә тіндегі бұ рын, кейін, соң, ә рі, бірге сө здері ү стеу ме, шылау ма, дә лелдеп берің дер.

1.Бойда қ айрат, ойда кө з

Болмағ ан соң айтпа сө з.

2.Судан кейін шық қ ан жолдастар бұ рын шық қ андарды кө ргенде ә р тү рлі асығ ыстық істеді.

3.Сабақ тан кейін оқ ушылар жиыны болады.

4.Талай сө з бұ дан бұ рын кө п айтқ анбыз.

5.Кө лемі ү лкен бай колхоздың ылғ и жаң а таза ү йлері ә рі кө ң ілді, ә рі кө рікті, ә рі тың қ иғ ан тоқ пішінде.

6.Олар таудан ә рі асып кетті.

7.Кә рі аң шының ө зі ү лкен бө лмесінде баяғ ы айнымас досы Ахметпен бірге отыр.

8.Бірге келіп, бірге сабақ дайындаймыз.

б) Ү ндемес ойыны.

Жалғ аулық па, жалғ ау ма? (да, де, та, те, мен, бен, пен) Оқ ушылардың қ олында екі тү рлі ү лестірмелері болады.

Бір-біріне жалғ ау, екіншісінде жалғ аулық деген сө з бар аралас сө йлемдер оқ имын.Оқ ушылар жаза отырып, сө йлемдер шылау болса ү ндеместен «жалғ аулық» ү лестірмесін, жалғ ау болса «жалғ ау» ү лестірмесін кө тереді.

1.Қ ызмет те тустық болмайды.

2. «Кө каршын» ә н еркесі бап пен айтса...

3.Асан бір нә рсенің боларын сезді де, ү ндеместен шығ ып кетті.

4.Асан мен Ү сеннің ә ң гімесі ө те қ ызық ты.

5.Айгү л ә жесі мен нағ ашыларына қ онақ қ а кетті.

6.Ә нші болмасақ та, ә н тың дауды сү йеміз.

ІІІ дең гейлік тапсырма

а) Бірақ, себебі, сонда да, кейде, я, не болмаса, жә не жалғ аулық тарын қ атыстырып ә ң гіме қ ұ растыру.

ә) Талдау жұ мыстары: бірде, дегенмен, жә не, жалғ аулық тарына математикалық дыбыстық мінездеме.

б) «Ішінде – сыртында»

Септеулік шылауларды ішіне, қ алғ андарын сыртына жазу.

IV. дең гейлік тапсырма

Ойтолғ ау

Шығ армашылық топ жазып жатқ анда қ алғ андары таспадан ә н тың дап, сонда кездескен шылауларды ажырату.

Сабақ ты бекіту. «Мың бір мақ ал» ойыны.