Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Көмірқышқыл газы






Жер атмосферасындағ ы кө мір қ ышқ ыл газдың мө лшері 2011 жыл бойынша 392 ppm немесе 0, 0392 %. Биосферадағ ы кө мір қ ышқ ыл газдың ролі ө сімдіктерде болатын фотосинтез процесіне қ атысуы. Дымқ ылды газ болып саналатын ауадағ ы кө міртек қ ышқ ылы планетамыздың қ оршағ ан ортамен жылу алмасуына ә сер етеді, планетамыздың климатының қ алыптасуына қ атысады.

Пайдалы қ азбаларды жағ у нә тижеснде атмосферада соы газдың мө лшері қ азіргі кезде кө бейіп келеді. Кө міртек қ ышқ ылының концентрациясына антропогенді ә сер ету XIX ғ асырдың ортасынан бастап белгілі болды. Осы уақ ыттан бастап оның ө су қ арқ ыны 2000-шы жылғ а дейін 2, 20±ppm/жыл жылдамдық пен немесе жылына 1, 7 %-ғ а ө сті.

Кө мір қ ышқ ыл газ СО2 жер атмосферасының маң ызды компоненті болып табылады, ө йткені ол ә ртү рлі ұ зындық тардағ ы толқ ындардың қ ою қ ошқ ыл сә улесін жұ тып алады немесе кері қ айтарады. Дымқ ылды эффектісінен басқ а кө мір қ ышқ ыл газ ауамен салыстырғ анда ауыр газ болып саналады. Оның салыстырмалы молярлық салмағ ы 28, 98 г/мольге, ал молярлық салмағ ы – 44, 01 г/мольге тең. Сондық танда оның мө лшерінің ө суі ауаның тығ ыздығ ының артуына ә келіп соқ тырады, сә йкесінше, биіктікке байланысты оның қ ысымының ө згеріне ә келеді. Мұ ндай ө згеріс жер бетінде орташа температураның жоғ арылауына себепші болады.

СО2-ның негізгі кө здері табиғ и болып келеді. Ө лген ө сімдіктер жә не ағ аштардың шіруі нә тижесінде жыл сайын 220 млрд тоннағ а жуық кө мір қ ышқ ыл газы атмосферағ а бө лінеді, жер мұ хиттары – 330 млрд. Вулкандар жылына орташа 130-230 млн тонна бө леді, бұ л антропогенді эмиссияның 1 %-ынан да тө мен мө лшерді қ ұ райды.Ә деттегі жағ дайда бұ л табиғ и кө здер физикалық жә не биологиялық процестермен тең жү реді, яғ ни кө мір қ ышқ ыл газдың бір бө лігі мұ хиттарда ериді, бір бө лігі фотосинтез процесіне қ атады. 2000-ші жылдың ортасына қ арай оның бө ліну мө лшері биосфераның жұ туына қ арағ анда 17 млрд тонна артқ ан. Осының салдарынан кө мір қ ышқ ыл газдың балансы бұ зылды, қ азірге кезде оның жалпы мө лшерінің тек 57 % шамасында ғ ана мұ хиттар мен ө сімдіктер қ олданады.

2008 жылы мұ найды, газды жә не кө мірді жағ у нә тижесінде кө міртектің атмосферағ а шығ арылу мө лшері – 8, 67 млрд тоннаны (31, 8 млрд тонна СО2) қ ұ рағ ан (график 1). Осылайша, 2011 жыл бойынша СО2-нің жалпы антропогендік лақ тырылысы оның табиғ и мө лшерінен артуы 8%-дан артық емес, оның концентрациясының ө суі антропогенді лақ тырылыстардың ө суінен емес, уақ ытқ а байланысты лақ тырылыстардың дең гейінің артуына байланысты болып отыр.

 

 

График 1 – Атмосферағ а лақ тырылатын лақ тырылыстар мө лшері

 






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.