Білім беру жүйе ретінде үш өлшемде қарастырылады, оларға қысқаша сипаттама біріңіз?

Білім беру жү йе ретінде ү ш ө лшемде қ арастырыла алынады

- қ арастырудың ә леуметтік ауқ ымы, яғ ни ә лемдегі, белгілі бір елде, қ оғ амда аймақ та, ұ йымда жә не т.б. Бұ л жерде сонымен қ атар, мемлекеттік, жеке меншік, қ оғ амдық, қ оғ амның жоғ арғ ы сатысындағ ы, клерикалдық жә не т.б. білім беру жү йесі қ арастырылады;

- білім берудің сатысы (мектепке дейінгі, бастауыш, орта толық емес жә не толық орта мектеп болып жіктелінуімен мектептік; ә ртү рлі дең гейлі жоғ ары; мамандарды терең детіп дайындау, бакалавриат, магистратура; біліктілікті арттыру мекемелері; аспирантура, докторантура);

- білім беру бейіні: жалпы, арнайы (математикалық, гуманитарлық, жаратылыстану ғ ылымы жә не т.б), кә сіптік, қ осымша.

Осы позициялардан білім беруді жү йе ретінде келесі тү рде сипаттауғ а болады:

- білім беру жү йе ретінде ақ сү йектік немесе клерикалды, мемлекеттік, жеке меншік, муниципалды немесе федералды бола алады;

- білім беру жү йе ретінде дең гейлігімен, сатылығ ымен сипатталады, оның негізіне басым кө пшілік жағ дайда жас ерекшелік ө лшемдер алынды. Алайда, барлық мемлекеттерде жеткілікті кө лемде мектепке дейінгі білім беру, содан кейін ү ш сатылы мектептік (бастауыш, орта, жоғ ары), оның тү рлері гимназия, лицей жә не жоғ ары білім беру: институттар, университеттер, академиялар бола алады. Ә рбір сатының ө зінде оқ ытудың ұ йымдастырушы формалары бар – сабақ, лекция, семинар жә не т.б. жә не бақ ылаудың ерекше формалары - сауалнама, сынақ, емтихан жә не т.б.;

- білім беру жү йе ретінде дең гелерінің сабақ тастығ ы, басқ аруғ а кө нушілігі, тиімділігі, бағ ыттылығ ымен сипатталына алынады;

- білім беру жү йесінің ө зінің ұ сақ жү йелерііне тә н сапалық жә не сандық сипаты бар;

- білім беру жү йе ретінде А.И. Субетто мен Н.А. Селезневаның терминдерінде дуалдық принципіне сә йкес, бір мезгілде қ ызмет ету жә не дамуымен анық талады.

2. «Тә рбиелік ә леуметтану» (Социология воспитания) қ оғ амның тә рбиелік кү шін, адамды ә леуметтендіру процесін, ә леуметтік институт ретінде тә рбиені зерттейтін ғ ылым саласы.

«Ү йрену» –адамның белгілі бір білім жү йелерін, тиісті қ имыл қ озғ алыстар мен амалдарды мең гере алуы. Адамның негізгі ү йренетін нә рсесінің бірі –білім. Ү йренудің адам мен жануарларғ а ортақ негізгі ү ш тү рі бар: сенсор, мотор, сенсомотор. Адамғ а ғ ана тә н ү йренудің тү рін когнитивтік ү йрену деп атайды. Сенсорлық ү йрену арқ ылы: білім, моторлық ү йренумен –дағ ды қ алыптасады. Бірнеше ү йренудің қ иысуы, мақ сатқ а сай ә рекет ету ойлаудың жоғ ары тү рінің қ алыптасуына мү мкіндік береді.

Тұ лғ а» (Личность) –1) –дербес ә рекет ететін субъект ретіндегі нақ ты жә не адам болмысының қ айталанбас, ерекше ә дісі, адамның қ оғ амдық ө мріінің дара нысаны. Тұ лғ а ә леметтік тіршілік ету ә дісі жағ ынан дара болады, оның ө зіндік дү ниесі ерекше ө мір жолын белгілейді жә не ол мазмұ ны жағ ынан ә леуметтік жағ дайлармен анық талады. Ал тегі, қ ұ рылымы жә не нысаны жағ ынан даралық сипатта болады. Тұ лғ аның мә ні нақ ты индивидтің ө зіндік ерекшелігінде, оның ә леуметтік жү йе шең беріндегі ө зімен -ө зі болу қ абілетінде ашылады. Табиғ и таланттардың, туа біткен ерекшеліктердің маң ызды ролын тұ лғ а дамуында ә леуметтік факторлар жаң аша тү рде кө рсетеді. терминдеріне анық тама берің із?

3. Кестені толтырың ыз:

Оқ ыту парадигмаларының дә стү рлі жә не «балалық

ә леміне орталық тандырылғ ан» гуманистикалық

Принциптері (А.Б. Орлов бойынша) Субординация принципі – балалық ә лемі – бұ л ү лкендер ә лемінің бір бө лшегі, оның дербес емес қ осалқ ы, бү тінге сай келмейтін жә не оғ ан бағ ынышты бө лігі. Тепе-тең дік принципі – балалық ә лемі жә не ересектік ә лемі - адам ә лемінің мү лдем тең қ ұ қ ылы бө лік-тері, олардың «абыройлығ ы» мен «жетіспеушіліктері» бір-бірін ү йле-сімді толық тырып тұ рады.

Монологизм принципі – балалық ә лемі- оқ ушылар мен тә рбиелену-шілер ә лемі, ү лкендер ә лемі - мұ ғ алімдер мен тә рбиешілер ә лемі. Ө зара ә рекеттесу мазмұ ны тек бір бағ ытта ғ ана беріледі –ү лкендерден – балаларғ а.

Диалогизм принципі – балалық ә лемінің, ү лкендер ә лемі сияқ ты ө зінің жеке мазмұ ны бар..., осы екі ә лемнің ө зара ә рекеті диалогтық жә не тұ тас «оқ у-тә рбие беру процесі» ретінде қ ұ рылуы керек»...

Стемдік жү ргізу принципі – ү лкендер ә лемі ү немі ө з заң дарын балаларғ а жү ргізіп отырғ ан, балалар ә лемі ү лкендер ә леміне қ арағ анда ү немі қ орғ анышсыз болғ ан. Ол ешқ ашан жә не ешқ андай тү рде оғ ан ә сер етпеген.

Бірлесіп ө мір сү ру принципі –балалық ә лемі мен ү лкендер ә лемі екіжақ ты суверенитетті қ олдап отырулары қ ажет: ү лкендердің ә рекеттеріне қ андай қ ажеттіліктер тү рткі болғ анына қ арамастан, балалар ү лкендердің ә рекеттерінен зардап шекпеулерітиіс.

Бақ ылау принципі – оқ ыту мен тә рбие берудің қ ажетті элементі ретінде қ арастырылатын ү лкендер ә лемін бақ ылау, бұ л бақ ылау балалар ә лемін ү лкендер ә лемімен кү штеп ассимиляциялауды қ амтамасыз етеді.

Бостандық принципі – ү лкендер ә лемі балалық ә лемін қ адағ алаудың барлық тү рлерін жоюы тиіс (ө мір жә не денсаулық сақ таудан басқ а), балалық ә леміне ө з жолынтаң дауын ұ сынады.

Есею принципі – балалық ә лемінің дамуы ылғ и есею ретінде, яғ ни балалардың қ озғ алысы ү лкендердің қ ұ рғ ан жас ерекшелік «баспалдақ -тары» бойынша қ арастырылғ ан.

Бірге даму принципі– балалар ә лемінің дамуы - бұ л процесс ү лкен-дер ә лемінің дамуымен қ атар жү реді, адам дамуының мақ саты – ішкі жә не сыртқ ы «МЕНнің» ү йлесімін табу.

Инициация принципі – ү лкендер ә лемі мен балалар ә лемінің ара-сындағ ы шекараның болуы жә не адамды бір ә лемнен басқ а ә лемге ауыстыру.

Бірлік принципі – балалық ә лемі мен ү лкендер ә лемі екі шектелген ә лемдерден тұ рмайды (ауысу шекара-лары бар), олар адамдардың бірың ғ ай ә лемін қ ұ райды.