Азіргі замандағы білім беру бағыттары

дэстү рлі, проблемалық, бағ дарламаланғ ан (бихевиористік негізде жэне ой-ең бек ә рекеттерін сатылап қ алыптастыру теориясының негізінде), оқ ытудың алгоритмизациялануы, белгілік-контекс-тік оқ ыту «таза» кү йінде, бастапқ ы нұ сқ асында сирек жү зеге асырылады. Олардың эрқ айсысы басқ асының элементтерін қ амтиды. Мысалы, ой-ең бек эрекеттерін сатылап қ алыптастыру теориясының негізінде оқ ыту мен белгілік-контекстік оқ ыту мэселе қ оюшылық ты, проблемалық тапсырамаларды кіргізеді; дэстү рлі оқ ыту контекстіліктің элементтерін кіргізеді, т.б.

Оқ ытудың осы бағ ыттарының теоретикалық негіздемеленіп қ осылуы білім беру процесінің негізгі сипаттамаларын шығ армашы-лық тық тұ рғ ыдан қ олдануды шын мә нінде жү зеге асыра алады: оның басқ аруғ а кө нуін, мең герудің психологиялық ерекшеліктерімен салыстырылуын, атап айтқ анда оқ ушылардың ақ ыл-ой қ ызметінің ерекшеліктерімен, бағ дарламаланушылық, белсенділік, ө з бетімен эрекет жасаушылық жэне оқ ушылардың жеке бастарының ерекешеліктерін ескеру.

Оқ ытушы мен оқ ушының ө зара байланысының ө зіндік негіздемесі бойынша контакті жэне қ ашық тан оқ ыту. Саналыльщ (интуитивизм) принципінің негіздемесі бойынша оқ ыту тэжірибені игеру сипатына қ атысты бө лінеді. Білім беру процесінде басң арудың орын алуы негіздемесі бойынша оқ ыту а) оғ ан негізделетін (мысалы, дә стү рлі оқ ыту) жә не б) басқ аруды мең герудің негізгі механизмі ретінде қ арастыратын (ой-ең бегі ә рекеттерін сатылап қ алыптастыру теориясы, бағ дарламалан-дырылғ ан, алгоритмизацияланғ ан оқ ыту) болып екіге бө лінеді. Оң ытудың болашақ ң ызметпен байланысы негізі бойынша белгілілік-контекстік, немесе контекстік оқ ыту (А.А. Вербицкий) жэне дә стү рлі контекстен тыс оқ ыту. Оқ ытуды ұ йымдастыру тә сілі негізі бойынша оқ ытудың белсенді тү рлері мен ә дістерін қ амтитын тү рі мен дә стү рлі (ақ параттық, мэлімет берушілік) оқ ыту тү рі бө лініп шығ уы.

2. «Педагогикалық консилиум» (Педагогический консилиум) –оқ ушылардың ү лгерімі мен тә ртібін терең ірек қ арастыратын, оларды оқ ыту мен тә рбиелеуде байқ алғ ан кемшіліктерді жоюғ а дұ рыс жол табы мақ сатында ө ткізілетін мұ ғ алімдердің кең есі.

«Педагогикалық қ абілеттер» (Педагогические способности) –мұ ғ алімнің педагогтік қ ызметте жоғ ары нә тижелерге жетуін қ амтамасыз ететіндей даралық –психологиялық ерекшеліктер мен кә сіптік тұ рғ ыдан маң ызды қ асиеттерінің жалпылама жиынтығ ы. Педагогикалық қ абілеттердің мынадай тү рлері сараланады: гностикалық (танып білу –жә не одан лә ззат ала білу), дидактикалық (тү сіндіре білу, білім бере, ү йрете білу), коммуникациялық (қ арым –қ атынас, ынтымақ тастық жасай білу), конструктивтік (оқ у –тә рбие материалын іріктеп ала білу, жобалай, жасай білу), ұ йымдастырушылық (шә кірттерін ә р алуан қ арекет тү рлерін еліктіріп, тарта білу, қ атысушылардың бә рін біріктіріп, олардың мү дделерін қ ойылғ ан мақ сатта орындауғ а бағ ыттай білу), перцептивтік (баланың ішкі жан –дү ниесін ұ ғ ына білу, олардың сезімдер мен жан –кү йін тү сіне білу, эмпатияғ а қ абілеттілік), болжамдаушылық (педагогикалық кө регендік жасай білу, педагогикалық қ ызметтегі ө зара ә рекеттестік нә тижелерін болжай білу), суггестивтік (мұ ғ алімнің эмоциялық, ерік –жігерлік, иландырушылық ық палы, нық айтылғ ан жігерлі сө збен қ ажетті ә сер нә тижесіне жете білу қ абілеті), экспрессивтік (мұ ғ алімнің ө зінің білімі мен сенімдерін эмоциямен ә серлі етіп айтып жеткізе білуі, артистизмі, дауыс ырғ ағ ы, ым, ишара, оң тайлылық элементтерін жетік мең геруі).

Педагогикалық міндет» (Педагогические задачи) –жеке тұ лғ а не топтың жағ ымды қ асиеттерін қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан мұ ғ алім не тә рбиеші белгілеген міндеттер. Ол нақ ты педагогикалық жә не қ ызметтік педагогикалық міндеттерге бө лінеді. Нақ ты педагогикалық міндет оқ ушы тұ лғ асын бір қ алыптан екінші қ алыпқ а, яғ ни тә рбиелік, оқ ытылымдылық, дамытылымдылық ты неғ ұ рлым жоғ ары дең гейге жеткізуді кө здейді. Қ ызметтік педагогикалық міндет нақ ты педагогикалық міндет пен тү р, ә діс жә не жү зеге асыру жолдарын таң дау мен байланысты кө рініс береді (мыс., ә деби шығ арманы талқ ылау, пікі алу жұ мыстарын ұ йымдастыру). Педагогикалық насихат (педагогическая пропаганда) –балағ а білім беру жә не тә рбие беру жө ніндегі аса қ ажетті мә ліметтерді кө пшілік арасында тарату. Педагогикалық насихаттың тү рлері сан алуан: дә ріс, баяндама, кең ес беру тү рінде мектепте ата-аналарғ а арналғ ан дә рісханаларда немесе ата –аналар университеттерінде ө ткізіледі. Ата –аналарғ а педагогикалық білім беру газет журнал беттерінде де кең ес беру арқ ылы іске –асырылады, сондай–ақ арнайы кітапшалар шығ ару арқ ылы жү ргізіледі терминдеріне анық тама берің із?

3. Кестені толтырың ыз: Педагогикалық психология ә р тү рлі себептерге байланысты кө птеген басқ а ғ ылымдармен байланысты

Біріншіден, ол ғ ылыми білім ү шбұ рышының ортасында орналасқ ан жалпыпсихологиялық білімнің нақ ты саласы болып табылады.

Екіншіден, оның басқ а ғ ылымдармен байланыста болуының себебі, білім беру процесі ө з мақ саты мен мазмұ нына сә йкес ә леуметтік мә дени тә жірибені беруші болып табылатынында жә не осындай мә дениетте бү кіл ө ркениеттік білімдердің таң балық, тілдік формада шоғ ырландырылғ анына байланысты.

Шіншіден, оның зерттеу пә ні ө зі танып білуші жә не танып білуге ү йретілуші, басқ а да кө птеген адамтанушы ғ ылымдармен зерттелінетін адам болып табылады.