II. Жаралылар мен науқастарға медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру және оларды емдеу

Азіргі заманғ ы емдеу- тасымалдау шаралары (ЕТШ) туралы тү сінік жә не олардың мә нін анық тау. ЕТШ ұ йымдастыру тү рлерінің дамуы жө нінде қ ысқ аша мә лімет.

Емдеу- тасымалдау шаралары соғ ыс кезінде Қ арулы Кү штерді медициналық жабдық таудың маң ызды қ ұ рамдас бө лігі болып табылады.

Ә скерде жү ргізілетін емдеу-тасымалдау шаралары (ЕТШ) тө мендегідей: жаралылар мен науқ астарды іздеу, жинау, оларғ а медициналық кө мектің барлық тү рлерін кө рсету, тасымалдау, емдеу жә не медициналық қ айта қ алпына келтіру. Олардың негізгі мақ саты – қ азіргі заманғ ы соғ ыс жағ дайында ә скердің жеке қ ұ рамының жаппай шығ ындарын қ алпына келтіру, яғ ни соғ ыс жарақ аты немесе науқ асы салдарынан қ атардан шығ ып қ алғ андардың ұ рысқ а қ абілеттілігін мү мкіндігінше тез қ алпына келтіру, олардың ө мірін сақ тап қ алу.

Медициналық қ ызметтің жаң а шарттарғ а сә йкес жұ мыс істей бастауы ә скердегі ЕТШ жү йесін қ айта қ ұ ру қ ажеттігіне ә келді. Сонымен қ атар оның негізінде Ұ лы Отан соғ ысы жылдарындағ ы жағ дайғ а қ арай кезең дік емдеумен тасымалдау принципі жатыр. Дегенмен, басқ а да жаң а ережелер бар:

- кө пкезең ділікті мү мкіндігінше шектеу;

- бір уақ ытта медициналық кө мектің барлық мү мкіндігін пайдалану;

- медициналық бө лім мен емдеу мекемелерін жай санитарлық шығ ындар пайда болғ ан аудандарғ а жылжыту, мұ нда майданнан тыс тасымалдауғ а жіберілмейтін науқ астар мен жаралыларды емдеуді ұ йымдастыру;

- медициналық кө мек кө лемін ғ ана емес, сондай – ақ, оның тү рлерін де кең ейту;

- тасымалдау ағ ымдарын ерте шоғ ырландыру;

- ЕТШ мен жаппай қ ырып – жою қ аруынан қ орғ ану шараларын ұ штастыру.

-

ЕТШ мә ні – ұ рыс даласында (жаппай санитарлық шығ ындар ошағ ында) жә не медициналық тасымалдау кезендерінде жаралылар мен науқ астарғ а қ ажетті емдеу шараларын жү йелі жә не тиімді тү рде кө рсетуді жү ргізу, оларды кешенді емдеуді қ амтамасыз ететін бө лімдер мен мекемелерге дейінгі тасымалдаумен ұ штастыру.

Қ ұ рамадағ ы ЕТШ міндеті:

- Жаралылар мен науқ астарды іздеу, оларғ а алғ ашқ ы медициналық кө мекті кө рсету, жинау, ұ рыс даласы мен жарақ ат ошақ тарынан алып шығ у, оларды батальонның медициналық пунктіне жеткізу;

- Жаралылар мен науқ астарды бригаданың медициналық пунктіне (ротасына), дивизияның жеке медициналық батальонына тасымалдау;

- Жаралылар мен науқ астарғ а дә рігерге дейінгі, алғ ашқ ы дә рігерлік жә не білікті медициналық кө мек кө рсету;

- Ұ рысқ а қ абілеттілігін қ алпына келтіру мерзімі 5 – 10 тә улік жең іл жарақ ат алғ андар мен жең іл науқ астарды емдеу;

- Кө лікпен жү ре алмайтын жаралылар мен науқ астарды Жмед Б –ғ а уақ ытша жатқ ызу жә не оларды емдеу;

- Жаралылар мен науқ астарды госпиталдық базаның емдеу мекемелеріне немесе жергілікті жердегі госпиталдарғ а тасымалдауғ а дайындау.

Емдеу – тасымалдау шаралары мынандай жағ дайларда іске асуы тиімді:

- Нақ ты жағ дайғ а жә не шешілуге тиісті міндеттерге сә йкес медициналық қ ызметтің кү штері мен қ ұ ралдарын топтастыру, оларды тиімді пайдалану, сондай – ақ, санитарлық шығ ындары кө п аудандарғ а мү мкіндігінше жақ ын орналастыру;

- Жаралылар мен науқ астарды қ ысқ а мерзімде іздеу, жинау жә не алып шығ у, алғ ашқ ы медициналық жә не дә рігерге дейінгі кө мекті дер кезінде жү ргізу;

- Медициналық тасымалдау кезең дерін дер кезінде жү ргізу, жаралылар мен науқ астарғ а белгіленген кө лемде медициналық кө мек кө рсетудің қ амтамасыз етілуін дұ рыс ұ йымдастыру;

- Диагностикалаудың, медициналық кө мек кө рсетудің, жаралылар мен науқ астарды емдеудің жаң а тиімді ә дістерін белсенді тү рде енгізу;

- Медициналық қ ұ жаттарды дұ рыс жү ргізу.

ЕТШ жү йесін дамытудың негізгі бағ ыттары:

1. ЕТШ жү йесіне биология жә не медицина салаларының ғ ылыми – техникалық табыстары нә тижелерін енгізу;

2. Жаралыларды жинау мен оларды соғ ыс даласынан тасымалдауды механикаландыруды қ амтамасыз ету;

3. Медициналық қ ызмет бө лімдері, бө лімшелері мен мекемелерінің қ озғ алмалылығ ын арттыру;

4. Жаралылар жаппай келіп тү скен жағ дайда пайдалану ү шін диагностикалық жә не емдік ә дістерді қ алыптандыру;

5. Медициналық қ ызметтің жаралылар мен науқ астарды автокө лік, теміржол жә не ә уе арқ ылы эвауациялау мү мкіндіктерін арттыру. Сондай – ақ, кө лікпен жеткізу шарттарын жақ сарту;

6. Медициналық қ ызметтің жаң а шарттарына сә йкес жаң а бө лімдер мен мекемелер қ ұ ру, медициналық қ ызметтің кө псалалы госпитальдары мен қ ұ рамаларын қ алыптастыру, мекемелер мен қ ұ рамаларды автоматтындыру;

7. Медицина қ ызметінің бө лімдері мен мекемелерінің ішкі ұ йымдастырылуын жақ сарту, оларды жабдық тауды жетілдіру;

8. Медицина қ ызметінің қ ұ ралдарын қ алыптастыру жә не олардың соғ ыста қ олдануғ а ұ сыну мерзімдерін қ ысқ арту. Мү ліктерді тасуда, ә уеде операция жасау, санитарлық – эпидемиялық зертханалар қ ұ ру мақ сатында ә уе жолдарын кең інен пайдалану жә не т. б.

9. Медицина қ ызметінің басқ а да бө лімдері мен салаларын ары қ арай жетілдіру;

10. Медицина қ ызметінің бө лімдері мен мекемелерін басқ ару жү йесін жақ сарту.

II. Жаралылар мен науқ астарғ а медициналық кө мек кө рсетуді ұ йымдастыру жә не оларды емдеу

Жаралылар мен науқ астарғ а медициналық кө мек кө рсету жә не оларды емдеуді ұ йымдастыру ү шін медициналық кө мек пен емдеу мекемелерін бірнеше бө ліктерге бө лген дұ рыс. Мұ ның мә ні – бейбіт кезең де бір жерде кө рсетілетін кө мек пен емдеудің бірың ғ ай ү рдісі, соғ ыс жағ дайында тү рлі уақ ытта бірнеше жерде кө рсетілетін жеке емдеу шараларына бө лінеді.

Аталғ ан шаралар толығ ымен тікелей соғ ыс даласында (жаппай санитарлық шығ ын ошақ тарында), майданнан тылғ а тасымалдау жолдарында белгілі бір ретпен орналыстырылғ ан медициналық пункттер мен емдеу мекемелерінде іске асырылады.

А. Медициналық тасымалдау кезең дері (МТК) жө нінде тү сінік. Оны ұ йымдастырудың сызбасы, орналастыру аймағ ына қ ойылатын талаптар.

Медициналық тасымалдау кезең дері (МТК) деп тасымалдау жолдарында жаралылар мен науқ астарды қ абылдау, іріктеу, оларғ а медициналық кө мек кө рсету, емдеу жә не ары қ арай тасымалдауғ а дайындау ү шін ұ йымдастырылғ ан медициналық қ ызметтің кү штері мен қ ұ ралдарын айтамыз.

Медициналық тасымалдаудың негізгі кезең дері:

- Полктың (бригаданың) медициналық пункті (ротасы (П(Бр)МП(Р));

- Дивизияның жеке медициналық батальоны (ЖмедБ), АБМО;

- ә скердің жеке медициналық отряды (ЖмедО);

- майданның госпиталдық базасының емдеу мекемелері (госпитальдар);

- тылдық госпитальдар.

МТК қ ұ рамында:

- іріктеу – тасымалдау (БрМП(Р), ЖмедБ, ЖмедО) немесе қ абылдау-іріктеу бө лімдері (госпиталдық базаның емдеу мекемелері)- жаралылар мен науқ астарды қ абылдау мен іріктеуді қ амтамасыз етеді, оларды орналастырып, тасымалдауғ а дайындайды;

- арнайы тазалау бө лімі (алаң ы) –жаралылар мен науқ астарды санитарлық тазалауды, олардың киім-кешегі мен қ ару-жарағ ын дезактивациялауды, дегазациялауды жә не дезинфекциялауды іске асырады;

- медициналық кө мек кө рсету бө лімі –БрМП(Р)-нің байлап-таң у бө лімі, дивизияның ЖмедБ-ның немесе госпитальдың операциялық байлап-таң у бө лімі;

- госпитальдық бө лім-госпитальдық базаның госпитальдарында ғ ана болады.

МТК орналастыру ауданы қ алыптасқ ан жағ дайды ескеріп таң далынады. Дегенмен, барлық жағ дайда МТК жеткізу жә не тасымалдау жолдарына, су кө здеріне жақ ын, жаудың назарын аударатын объектілерден алыс, бө лімшелерді орналастыруғ а, оларды қ орғ ауғ а, кү зетуге, жасыруғ а ың ғ айлы ауданда ұ йымдастырылуы тиіс.

МТК орналастыру ауданы шығ ын ошақ тарына жақ ын жерде ұ йымдастырылып жә не қ ойылғ ан міндеттерді шешуді, жаралылар мен науқ астарғ а медициналық кө мекті қ ысқ а мерзімде кө рсетуді (алғ ашкы дә рігерлік – алғ ашқ ы 4-5 сағ ат ішінде, білікті –жарақ ат алғ ан сә ттен бастап

8-12 сағ ат ішінде), ал ФУЗ-пен зақ ымданғ ан кезде-алғ ашқ ы дә рігерлік кө мек

2-4 сағ ат барысында, білікті терапевтік-интоксикацияның пайда болуынан бастап есептегенде 6-8 сағ ат ішінде кө рсетуді; берілген жерде ұ зағ ырақ жұ мыс істеу; медициналық бө лімдер мен бө лімшелердің ө міршең дігін сақ тауды қ амтамасыз етуі тиіс.