Бүйректің жедел зақымдалуының клиникасы

БЖЗ-ның клиникасы арнайы емес. БЖЗ-ң бү йрек жетіспеушілігі сатысында (F-RIFLE) бү йрек қ ызметінің тоқ тауына байланысты клиникалық симптомдар дамуы мү мкін. Азотемия кө ріністері пайда болады – жү рек айну, қ ұ су, гипергидратация кө ріністері –жалпы ісінулер, ө кпенің ісінуі, іркілісті жү рек жетіспеушілігі байқ алады

Гиперкалиемия калийдің адекватты экскрециясының бұ зылуынан, ацидоз кезінде жасушаның сыртқ ы жә не ішікі кең істіктері арасында ауысуынан, сепсис, жарақ ат кезінде тіннен шығ уына байланысты дамиды. Жоғ ары дә режелі гиперкалиемияның ө зі ә детте асимптомды болады, сондық тан плазмадағ ы калийді бақ ылауғ а қ атты кө ң іл бө лу керек. Брадикардия, кей жағ дайда тахикардия жә не/немесе жү рек ритмінің бұ зылысы пайда болғ анда кү діктенуіміз мү мкін. Коррекцияланбағ ан гиперкалиемия жү ректің кенеттен тоқ тауының себебі болуы мү мкін, ә сіресе ацидозбен бірге жү рсе қ ауіп кү рт жоғ арылайды. Гиперкалиемия кезінде парастезиялар, бұ лшық еттік ә лсіздік, транзиторлы салданулар пайда болуы мү мкін. Дер кезінде анық тау ү шін қ ан сарысуындағ ы калий дең гейін динамикалық бақ ылау жә не ү здіксіз ЭКГ-мониторингі қ ажет. ЭКГ-де Т тісшесінің ү шкір биік болуы гиперкалиемияның бірінші кө рінісі. Қ ан сарысуында калий 7, 0 ммоль/л жоғ ары болса Р тісшесі мен QRS комплексі кең ейеді. Калийдің одан ары жоғ арылауынан Р тісшесін ажырату қ иындайды, QRS комплексі мен Т тісшесі анық талады. Одан ары ЭКГ толқ ын тә різді синусоиды қ исық тү ріне ауысып жү ректің тоқ тауы болады. ЭКГ ө згерістері калийдің плазмадағ ы нақ ты дең гейімен ә рдайым сай бола бермейтінін есте сақ тау қ ажет, сондық тан тактикалық шешім қ абылдауда калийдің плазмадағ ы дең гейі негізгі кө рсеткіш болып табылады.

Гиперволемия перифериялық ісінулер, гидроторокс жә не гипертензия дамуымен кө рінетін бү йректің олигуриялық зақ ымдалуының жиі асқ ынуы болып табылады.

Гипонатриемия – БЖЗ-ң тағ ы бір маң ызды кө рінісі. Ол жиі операциядан кейін изотониялық глюкоза ерітіндісімен (зат алмасу нә тижесінде суғ а дейін ыдырайды) кө п мө лшерде инфузия жасағ анда, қ анның «сұ йылуы» нә тижесінде дамиды. Гипонатриемияның келесі себебіне антидиуретикалық гормонның (вазопрессин) адекватты емес (кү шейген) секрециясы жатады. Ол ө кпе зақ ымданғ анда, ісіктер дамығ анда (лимфомалар, асқ азан-ішек жолының, ұ йқ ы безінің, зә р жү йесінің жә не қ уық асты безінің обыры), сонымен қ атар ОЖЖ-нің зақ ымданулары кезінде дамуы мү мкін.

Гипонатриемияның бірнеше клиникалық жіктемесі бар.

Гипонатриемияның клиникалық ағ ымына қ арай тү рі:

Ø симптомсыз;

Ø клиникалық манифесті;

Гипонатриемияның даму жылдамдығ ына қ арай:

Ø жедел гипонатриемия (ұ зақ тығ ы 48 сағ аттан аз);

Ø созылмалы гипонатриемия (ұ зақ тығ ы 48 сағ аттан кө п).

Гипонатриемияның клиникалық кө ріністері:

Ø ОЖЖ-нің зақ ымдануы;

Ø Асқ азан-ішектік кө рінісі (жү рек айну, қ ұ су);

Ø Нейробұ лшық еттік зақ ымдану (тырысулар, сің ірлік рефлекстердің терең дігінің тө мендеуі).

Гипонатриемияның сипатын нақ тылау жә не сә йкес ем ө ткізу мақ сатымен қ анда осмометр кө мегімен осмолярлы қ ысымды ө лшеу керек (1-схема).

1-сызбанұ сқ а. Қ анның осмостық қ ысымына қ арай гипонатриемия тү рлері. (Цыгин А. Н., 2011ж.)

Орташа гипонатриемия (плазмадағ ы Na 135 ммоль/л тө мен) кө п жағ дайда симптомсыз ө теді, бірақ кейде асқ азан-ішектік бұ зылыстармен кө рінеді. Қ ан сарысуындағ ы натрийдің 125 ммоль/л-ден тө мен болуы ОЖЖ-нің бұ зылысымен кө рінеді. Негізінен бұ л мидің ісінуімен байланысты. Бұ л кезде бастың ауруы, қ айтымды атаксия, естің шатасуы, психоздар, тырысулар болады. Ми ісінуінің ү деуі кома дамуына, тыныс орталығ ының бұ зылысына, ол ө з кезегінде ө лімге ә келеді. Мұ ндай жағ дай жедел дамығ ан гипонатриемияғ а тә н.

Ацидоз ұ шпайтын қ ышқ ылдар экскрециясының жетіспеушілігі салдарынан плазмадағ ы бикарбонаттар дең гейінің тө мендеуімен жү реді. Респираторлық компенсация бикарбонаттар қ орының ары қ арай таусылуына алып келеді. Бикарбонаттар дең гейі < 15 ммоль/л тө мен болғ анда қ андағ ы газдарды жә не рН-ты ө лшеу маң ызды. Қ ышқ ыл-сілтілі тепе- тең дік (Қ СТ) бұ зылыстарының кү рделі тү рлері болуы мү мкін. Кейбір себебі белгісіз жағ дайлар Қ СТ негізгі кө рсеткіштерімен бірге белгісіз аниондарды анық тау ү шін (лактат, кетоқ ышқ ылдар) анионды айырмашылық ты (Na⁺+K⁺) – (Cl^-+HCO₃^-) есептеуді талап етеді.

Анемия геморрагиялық асқ ынулардан немесе БЖЗ ұ зақ уақ ыт сақ талуына байланысты эритропоэздің тежелуі себебінен дамуы мү мкін.