Жалпы сұрақтар. 1. АҚ ұйымдастыру және жүргізу – мемлекеттің маңызды қызметтерінің бірі

1. АҚ ұ йымдастыру жә не жү ргізу – мемлекеттің маң ызды қ ызметтерінің бірі, қ орғ аныс қ ұ рылысының қ ұ рама бө лігі, ел қ ауіпсіздігінің элементі.

2. Қ Р ТЖ министрлігінің ролі, негізгі міндеттері мен ұ йымдастырушы қ ұ рылымы.

АҚ ұ йымдастыру жә не жү ргізу – мемлекеттің маң ызды қ ызметтерінің бірі, қ орғ аныс қ ұ рылысының қ ұ рама бө лігі, ел қ ауіпсіздігінің элементі.

Халық тың Азаматтық қ орғ аныс пен тө тенше жағ дайлардағ ы іс-қ имылы жө ніндегі міндеттемелері. Қ азақ стан Республикасының Азаматтық қ орғ анысы халық пен республика экономикасын зілзаладан, ірі авариялардан, апаттардан, осы заманғ ы зақ ымдау қ ұ ралдарының қ олдануынан қ орғ ау жә не тө тенше жағ дайлардың пайда болу аудандары мен зақ ымдау ошақ тарындағ ы басқ а да кезек кү ттірмейтін жұ мыстар жө ніндегі мемлекеттік шаралардың қ ұ рамдас бө лігі болып табылады.

Азаматтық қ орғ анысты ұ йымдастыру мен жү ргізу - мемлекеттің маң ызды міндеттерінің бірі, оның қ орғ аныс шараларын қ амтамасыз ету қ ұ рылымдарының қ ұ рамдас бө лігі.

Азаматтық қ орғ анысты ұ йымдастыру мен жү ргізу тә ртібі «Азаматтық қ орғ аныс туралы» 1997 жылғ ы 7 мамырдағ ы Қ Р заң ымен белгіленген.

Азаматтық қ орғ аныс – бұ л басқ ару органдарының мемлекеттік жү йесі жә не халық ты, ұ йымдар мен ел аумағ ын осы заманғ ы зақ ымдау қ ұ ралдарының зақ ымдағ ыш факторларының ық палынан, табиғ и жә не техногендік сипаттағ ы тө тенше жағ дайлардан қ орғ ау мақ сатында жү ргізілетін жалпы мемлекеттік шаралардың жиыны.

Қ азіргі уақ ытта Азаматтық қ орғ аныс мә селелері мына дең гейде шешіледі:

Республикалық дең гейде - - республикалық Ү кімет, орталық атқ арушы органдар мемлекеттік бағ дарламаларды, Азаматтық қ орғ анысты дамыту мен жетілдірудің негізгі бағ ыттарын, оны қ аржыландыру жә не материалдық қ амтамасыздандыру тә ртібін, соғ ыс қ ауіпі мен тө тенше жағ дайлар кезіндегі Азаматтық қ орғ аныс жү йесінің жұ мыс істеу тә ртібін белгілейді.

Азаматтық қ орғ анысқ а тікелей басшылық ты Қ азақ стан Республикасының тө тенше жағ дайлар жө ніндегі Агенттігі жү ргізеді.

Жергілікті дең гейде - жергілікті ө кілді жә не атқ арушы органдар ведомствлық бағ ыныстағ ы аумақ та Азаматтық қ орғ анысқ а басшылық етеді, ұ йымдардың Азаматтық қ орғ аныс шараларын орындауынұ йымдастырады. Хабарландыру қ ұ ралдарын, басқ ару нү ктелерін тұ рақ ты дайындық та ұ стайды. Азаматтық қ орғ аныс мү лігін, жеке жә не ұ жымдық қ орғ аныс қ ұ ралдарын жинауды, сақ тауды ұ йымдастырады, табиғ и жә не техногендік сипаттағ ы тө тенше жағ дайлардан сақ тандыру шараларын, авариялық қ ұ тқ ару жә не басқ а да кезек кү ттірмейтін жұ мыстарды ұ йымдастырып ө ткізеді.

Азаматтық қ орғ аныста табиғ и жә не техногендік сипаттағ ы тө тенше жағ дайлар ерекше орын алады. Қ азақ стан Республикасы ү шін іс-жү зінде табиғ и жә не техногендік сипаттағ ы тө тенше жағ дайлардың кө пшілі тә н.

Табиғ и сипаттағ ы тө тенше жағ дайлардан жер сілкінісі, селді, сырғ ымаларды, тасқ ынды, боранды, қ ума желді, қ атты аязды, орман жә не дала ө ртін, қ ұ рғ ақ шылық ты жә не басқ аларды атап ө туге болады.

Техногендік сипаттағ ы тө тенше жағ дайлар арасынан халық тың тығ ыздығ ы жоғ ары қ алаларда, ө неркә сіпорталық тарында, кө лік коммуникацияларында, газ жә не мұ най қ ұ бырларында, тіршілік жә не коммуналдық объектілерінде, радиациялық қ ауіпті объектілерде (республикада 100-ден астам радиациалық қ ауіпті объекті жә не 100 мың ғ а жуық бета, гамма, рентгендік жіне нейтрондық сә улеге ұ шырататын радиоактивті кө здер бар) ө ндіріс пен тұ рғ ын ү й секторында болатын ө рттер ерекше қ ауіпті.

Халық пен ұ йымдарды қ орғ ау Азаматтық қ орғ аныстың басты міндеті жә не осы заманғ ы зақ ымдау қ ұ ралдары қ олданылғ ан кезде жә не табиғ и жә не техногендік сипаттағ ы тө тенше жағ дайларда залалды азайту ү шін аумақ тар мен ұ йымдарды дер кезінде ә зірлеу арқ ылы ә ртү рлі ә дістермен жү зеге асырылады.

Азаматтық қ орғ аныстың негізгі мң індеттері мыналар:

· Басқ ару, хабарлау жә не байланыс жү йелерін тұ рақ ты дайындық та болуын ұ йымдастыру, дамыту жә не қ олдау;

· Тө тенше жағ дайлар кезінде Азаматтық қ орғ аныс кү штерін қ ұ ру, оларды іс-ә рекеттерге даярлау жә не тұ рақ ты дайындық та ұ стау;

· Орталық жә не жергілікті атқ арушы органдардың қ ызметкерлерін даярлау жә не халық ты оқ ыту;

· Радиациялық, химиялық, бактериологиялық ахуалды қ адағ алау жә не лабораториялық бақ ылау;

· АҚ қ ұ рамалары жауынгерлерінің жұ мылдырушылық даярлығ ын қ амсыздандыру;

· Қ орғ аныс ғ имараттарының, жеке қ орғ аныс қ ұ ралдарының жә не артық қ орын, Азаматтық қ орғ аныстың басқ а мү лігін жинау жә не ә зірлікте ұ стау;

· Халық қ а, орталық жә не атқ арушы органдарғ а адамдардың ө мірі мен денсаулығ ына тө нген қ аіп пен қ алыптасқ ан жағ дайдағ ы іс-ә рекет тіә ртібі туралы хабарлау; іздеу-қ ұ тқ ару жә не басқ а да кезек кү ттірмейтін жұ мыстарды жү ргізу, зардап шеккен халық тың тіршілігін жә не оны қ ауіпті аймақ тан кө шіруді ұ йымдастыру;

· Азық -тү лікті, суды, хайуанаттар мен ө сімдіктерді радиоактивтік, бактериологиялық зақ ымданудан сақ тау.

Азаматтық қ орғ аныс шараларын орындауды қ амтамасыз ету ү шін мынандай органдар қ ұ рылады:

· Қ Р ТЖ жө ніндегі Агенттігі жә не олардың қ ұ рылымдық аумақ тық органдары;

· Орталық жә не жергілікті атқ арушы органдарда АҚ басқ армалары, бө лімдері;

АҚ қ ұ рамалары бейбіт жә не соғ ыс уақ ытында тө тенше жағ дай қ ауіпі туындағ ан кезде қ ұ тқ ару жә не басқ а да кезек кү ттірмейтін жұ мыстарды жү ргізеді. АҚ қ ұ рамалары аумақ тық -ө ндірістік принцп бойынша облыстарда, қ алаларда, аудандар мен ұ йымдарда меншіктік нысанына қ арамастан қ ұ рылады, аумақ тық жә не объектілік болып бө лінеді. АҚ аумақ тық қ ұ рылымдары облыс, қ ала, аудан ә кімдерінің шешімдерімен, ал объектілік қ ұ рылымдар ұ йымдардың АҚ басшыларының бұ йрық тарымен қ ұ рылады.

АҚ объектілік қ ұ рамаларына:

· Барлаушы буын;

· Қ ұ тқ ару командасы;

· Инженерлік команда;

· Санитарлық дружина;

· Қ орғ аныс ғ имараттарын залалсыздандыру жө ніндегі топ;

· ө рт сө ндіру командасы;

· байланыс командасы; қ оғ амдық тә ртіпті қ орғ ау командасы;

· жануарлар мен ө сімдіктерді қ орғ ау командасы жә не т.б кіреді.

Республикамыздың ә рбір азаматы АҚ пен ТЖ шараларын ө ткізуге белсенді қ атысуғ а міндетті. Халық ты АҚ міндеттерін іске асыруғ а жә не тосын жағ дайлардағ ы сауатты іс-ә рекеттерге даярлау кешенді шаралардан тұ рады. Олардың ішінде халық ты тікелей қ орғ ауғ а бағ ытталғ ан ең маң ыздылардың бірі халық ты қ орғ аныс пен ө з-ө зіне кө мек кө рсетуге жә не кө мек шараларына, қ ұ тқ ару мен зақ ымдалу ошақ тарындағ ы кезек кү ттірмейтін жұ мыстарғ а жә не зілзала, авариялар мен апаттар салдарын жоюғ а ү йрету болып табылады.

Халық тың Азаматтық қ орғ аныс пен тө тенше жағ дайлардағ ы іс-ә рекеттер жө ніндегі міндеттері қ андай?

Біріншіден, АҚ пен ТЖ саласындағ ы Қ Р заң дарын мү лтіксіз орындауғ а тиіс. «Азаматтық қ орғ аныс туралы» Қ Р заң ы бойынша азаматтар заң да белгіленген тә ртіппен соғ ыс уақ ытында жә не ТЖ АҚ міндеттерін орындау ү шін ө зінің жеке кө лік қ ұ ралдарын, аспаптарымен қ ондырғ ыларын беруге міндетті. Азаматтар тиісті органдарғ а тө тенше жағ дайлардың тууына алып келуімү мкін апаттар қ аупі туралы хабарлауғ а міндетті.

Екіншіден, халық АҚ пен ТЖ бойынша қ ажетті білімдер мен практикалық дағ дыларды игеруге, АҚ шараларына қ атысуғ а жә не орындауғ а міндетті. Осындай білімдер мен дағ дылардың жиыны АҚ пен ТЖ мә селелері бойынша халық ты оқ ыту бағ дарламасында белгіленген. Ә рбір азамат «Баршаның назарына» дабылы бойынша іс-ә рекеттер тә ртібін, қ орғ аныстың ұ жымдық жә не жеке қ ұ ралдарын пайдалану тә ртібін, зардап шегушіге алғ ашқ ы дә рігерлік кө мек кө рсету ә дісі мен қ орғ аныс тә сілін білуге жә не орындауғ а міндетті. «Табиғ и жә не техногендік сипаттағ ы тө тенше жағ дайлар туралы» Қ Р заң ында азаматтардың тө тенше жағ дайлар салдарын жою жө ніндегі ө ткізілген жаттығ уларғ а қ атысу, халық ты қ орғ ау қ ұ ралдарына, қ оршағ ан ортамен ұ йымдарғ а мұ қ ият қ арау міндеті айтылғ ан.

Ү шіншіден, ересек халық тың басты міндеттерінің бірі балаларды қ орғ ау. Мектепке дейінгі мекемелерде балаларғ а тосын жағ дайларда ө зін-ө зі ұ стау тә ртібі туралы айтылып, ал оқ ушылар сабақ барысында тіршілік қ ауіпсіздігі негіздерімен танысса да, бұ л ересектерді балаларды қ орғ ау жө ніндегі міндеттерден босатпайды.

Жоғ арыда тізбеленгендер халық тың АҚ пен ТЖ іс-ә рекеттері бойынша негізгі міндеттері ғ ана, осы жә не басқ а да міндеттерді мү лтіксіз жә не дә л орындау АҚ нығ айтуғ а ТЖ санын тө мендетуге ық пал ететін болады.