Спутниктік байланыс желісі.

СБЖ пайдаланылатын СВЧ антенналары – жер ү сті стансалары беретін радиосигналдарды қ абылдауғ а арналғ ан жә не осы сигналдарды кері ретрансляцияғ а арналғ ан жиіліктегі диапазон. Спутниктердің кө бі гигагерцті диапазонды 6/4 ГГц, кейбіреулері 14/12 ГГц пайдаланады (бірінші сан – Жер – спутник буыны бойынша жұ мыс жиілігі, ал екіншісі – спутник – Жер буыны бойынша жұ мыс жиілігі). Спутниктің сигналды қ абылдауы мен беруі - транспондер деп аталатын арнайы қ ұ рылғ ымен қ амтамасыз етіледі. Абоненттер арасындағ ы ө зара ә рекеттесу тізбек бойынша жү зеге асады: абонентті станция (ақ паратты жө нелткіш) – таратқ ыш жерү сті радиотелеметриялы станция (РТС) – спутник – қ абылдағ ыш жерү сті радиотелеметриялы станция – абонентті (ақ паратты алушы). Жерү стіндегі бір РТС жуық жатқ ан АЖ тобына қ ызмет етеді.

Спутник пен жерү стіндегі РТС арасындағ ы деректерді беруді басқ ару ү шін мынадай тә сілдер пайдаланылады.

1. Кә дімгі мультиплексирлеу – жиілік бө лігу мен уақ ытын бө лінулер. Біріншісінде барлық жиілікті спектр радиоканал подканалғ а бө лінеді, олар пайдаланушылар арасында кез – келген графикті беру ү шін ү лестіріледі.

Бұ л тә сілдің кемшілігі: ішкі каналдар тиімді пайдаланылмайды, бастапқ ы каналдар ө ткізу сызығ ының едә уір бө лігі бө лу сызығ ы ретінде пайдаланылады.

Екіншісінде барлық уақ ытты бө лінулер пайдаланушылар арасында бө лінеді, олар шешуі бойынша ұ сынылғ ан уақ ытша кванттарғ а (слотқ а) иелік етеді.

2. Сұ рау – таң дау ә дісі мен қ ұ ралын пайдаланатын “бастауыш/қ айталама” кә дімгі тә ртібі. Бірінші орган ретінде кө бінесе РТС, сиректеу – спутник шығ ады. Сұ рау/таң дау циклі кө п уақ ытты алады, ә сіресе желісте АЖ ү лкен саны болғ анда. Сондық тан пайдаланушығ а сұ рау салу реакция уақ ыты ол ү шін қ абылданбайтындай болуы мү мкін.

3. “Бастауыш/қ айталама” типті басқ ару тә ртібі сұ раусыз, уақ ытты кванттаумен

кө птік кіру ә дісін жү зеге асырумен (ТДМА). Мұ нда слоттар бірінші РТС белгіленеді, эталон деп аталады. Эталонды станция басқ а РТС сұ рау салуды қ абылдап бұ л сұ рауларды кадрды беру ү шін нақ тылы слотты станциялары белгілену жолымен қ анағ аттандырады, ол каналдың графигі мен қ амтылу сипатына байланысты болады. Мұ ндай ә діс кең тү рде коммерциялық спутниктік желісте пайдаланылады.

4. Басқ арудың тең рангілі тә ртібі. Пайдаланушылар каналғ а кіруге тең қ ұ қ ылы, канал ү шін бә секелестік жү реді. 70 – жылдар басында Н.Абрамсон тиімді бә секелесу ә дісін ұ сынып, ол ALOHA жү йесі деп аталды.

Бұ л жү йенің бірнеше нұ сқ асы бар: кездейсоқ кіру ә дісі (кездейсоқ ALOHA); тең рангілі басымды слот жү йесі (слотты ALOHA) жә не т.б.

Спутниктік байланыс желісінің негізгі артық шылық тары:

· Станциялар арасында байланысты қ амтамасыз ету;

· Қ ашық тығ ына тә уелсіз ақ паратты беру қ ұ ны;

· Желісті тұ рғ ызу мү мкіндігі;

Спутниктік байланыс желісінің кемшіліктері:

· Деректер берілісінің қ ұ пиялығ ын қ амтамасыз етуге қ аражат пен уақ ытты жұ мсау қ ажеттілігі;

· Ү лкен қ ашық тық тан радиосигналдарды қ абылдауда кідірістің болуы;

· Радиосигналдардың ө зара қ ателесу мү мкіндігі;

· Сигналдардың ә ртү рлі атмосфералық қ ұ былыс ә серіне ұ шырауы;

Желідегі коммутация.

Телефонды коммутация абонент жү йесіндегі байланыстың ө мірлік маң ызды элементі, басқ ару орталығ ы, желістегі ақ паратты ө ң деу мен сақ тау болып табылады. Кө пнү ктелі режимде байланысты ұ йымдастыру компьютерлік желісте ә йгілі (ә сіресе ЛВС).

Мынадай коммутация ә дісі болады:

· Тізбектер (каналдар) коммутациясы;

· Аралық ты сақ тау коммутациясы, ол ө з кезегінде қ атынас коммутайиясы мен пакет коммутациясы болып бө лінеді;