Газ ұңғымасының түптік жабдықтары

Ұ ң ғ ыма тү бінің жабдық тары кө птеген факторларғ а тә уелді болады: 1) тау жынысының литологиялық қ ұ рамына жә не газ коллекторын цементтеу материалына; 2) тау жынысының механикалық беріктігіне; 3) қ има бойынша қ абаттың коллекторлық қ асиетінің біркелкі болмауына; 4) ө німді қ абатта газ, мұ най жә не су қ абаттарының санына; 5) газдылық тың қ ұ рылымында жә не ауданында ұ ң ғ ыманың орналасу орнына; 6) ұ ң ғ ыманың тү ріне (ө ндіру, айдау, бақ ылау).

Егер, газ кеніші қ абатты немесе массивті тү рде ал, газғ а қ анығ у коллекторы қ атты жыныстарда болса, ө німді қ имада су жә не мұ найдың қ абаттары кездеспейді, ондай ө ндіру ұ ң ғ ымалары ашық тү пті болуы мү мкін (11.2-сурет). Бұ л жағ дайда пайдалану тізбегін ө німді қ абаттың табанына дейін тү сіреді, ө ткізбейтін қ абатшағ а башмак орнатады жә не тізбекті сағ ағ а дейін цементтейді. Қ атты тү йіршік заттарды жоғ ары шығ армау ү шін сү згілі аумақ қ а аралық шегендеу тізбегін (хвостовик) тү сіреді.

Газғ а қ анық қ ан қ абат нашар цементтелген жыныстардан қ ұ ралғ ан болса, ө німділік қ абатының қ имасында мұ най жә не суғ а қ анық қ ан қ абатшалар болмаса, ұ ң ғ ыманың ашық тү бі тор тә різді, керамикалық, металкерамикалық, қ иыршық тасты, шыны пластикті жә не ә ртү рлі сү згілермен жабдық талады, ал ұ ң ғ ыманың тү п аумағ ы жұ мсақ жыныстардан қ ұ ралса байланыстырғ ыш материалдармен бекітіледі. Кең таралғ аны қ иыршық тасты сү згілер. Бұ л жағ дайда гидравликалық кең ейткіштің кө мегімен қ иыршық тас орнатылатын қ абат аумағ ының диаметрі 146 дан 256 мм-ге дейін кең ейтіледі.

11.2-сурет. Ұ ң ғ ыманың тү п аумағ ы жабдық тары

Тү п аймағ ы: а – ашық тү пті; б – перфорацияланғ ан; в, г – сү згімен жабдық талғ ан тү п аймағ ы; 1 – ұ ң ғ ыманың қ ұ бырмен бекітілмеген бө лігі; 2 – атылғ ан тесіктер; 3 – сальник; 4, 6 – аралық шегендеу тізбегі; 5 – цемент; 7 – манжет.

Бос жыныстан тұ ратын қ абаттың тү п аумағ ын органикалық полимерлі материал мен полимерленуші катализатормен ә рекеттесуі кезінде қ атыратын жә не бос жынысты цементтейтін сұ йық байланыстырғ ыш затты айдау арқ ылы қ атыруғ а болады. Байланыстырғ ыш химиялық заттар қ абат пен коллектордың температурасы мен минералды қ ұ рамына байланысты болады, оларғ а:

1) органикалық шайыр (смола); 2) пластмасса; 3) " перматрол" тү ріндегі арнайы қ ұ рамды зат. Органикалық шайыр ретінде эпоксидті, фенолформальдегидті, орбамидті (М бекіткіші), шикі фенолды шайырлар жә не формалиндер, РР-1.

Егер ұ ң ғ ыманың ө німді қ имасында газды қ абаттарда ә ртү рлі қ ұ рамдағ ы газдар болса немесе газ, мұ най жә не су қ абаттары сазды қ абаттармен кезектесіп кездессе, онда ашық тү пті қ ұ рылысты қ олдануғ а болмайды. Бұ л шарттарда ұ ң ғ ыма ө німді қ абаттың табанына дейін бұ рғ ыланып, шегендеу тізбегінің қ ұ бырлары бекітіліп, сағ ағ а дейін цементтеледі. Ұ ң ғ ыма жә не қ абат осы немесе басқ а тү рдегі перфорация кө мегімен байланыста болады. Егер, перфорациялық каналдар арқ ылы ұ ң ғ ымағ а қ ұ м келетін болса, онда оғ ан жер бетінде жинақ талғ ан сү згілерді тү сіруге болады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Ұ ң ғ ыма тү бінің жабдық тары қ андай факторларғ а тә уелді болады?

2. Бос жыныстан тұ ратын қ абаттың тү п аумағ ын қ алай бекітуге болады?

3. Газғ а қ анық қ ан қ абат нашар цементтелген жыныстардан қ ұ ралғ ан

болса оларғ а қ андай сү згілер қ олданады?