Техникасы мен технологиясы

Мұ най кен орнын жобалау кезінде кә сіпшілікте, ұ ң ғ ыманы тұ з қ ышқ ылымен ө ң деу жұ мыстары алдын-ала жоспарланғ ан болса, онда негізінен тасымалдау жолымен қ ышқ ыл сақ тайтын ыдыстар базасы, зертханалық орталық тар, сорапты станциялар, қ ысқ ы уақ ытта жылытуғ а арналғ ан бу қ азандық тары, жатын орындар жә не т.б. ғ имараттар салынуғ а тиісті.

Ұ ң ғ ымаларғ а жұ мыс ерітінділері сыйымдылығ ы 9, 15 м³ болатын 4ЦР немесе сыйымдылығ ы 17 м³ болатын УР-20 автоцистерналармен жеткізіледі. Ингибрленген қ ышқ ылдарды тасымалдау кезінде ыдыстардың ішкі беттері гуммирленген немесе химиялық қ ышқ ылғ а тө зімді эмальдармен жалатылғ ан болуы керек. Қ ысқ ы уақ ыттарда ұ ң ғ ымаларды ө ң деуге сыйымдылығ ы 14 м³ болатын жылжымалы қ ондырғ ылар қ олданылады жә не ол ерітіндіні бумен жылытатын арнайы жылан тә різді (змеевик) тү тікшемен жабдық талғ ан. Қ ышқ ылды айдау ү шін арнайы қ ышқ ылғ а тө зімді, берілісі 7-ден 90 м³/сағ дейін, арыны 8-30 м-ге жететін ортадан тепкіш сораптары қ олданылады.

Қ абатқ а ингибрленген қ ышқ ыл ерітіндісін айдау ү шін автомобиль шассиіне орнатылғ ан, цистернасы резинамен гуммирленген, сыйымдылығ ы 2, 7м³ жә не 5, 3 м³ болатын екі цистернасы, сонымен қ атар жетекте ә рқ айсысы 3м³ болатын қ осымша екі цистернасы бар – «Азинмаш-30А» арнайы сорап агрегаты қ олданылады.

7.3-кесте. Азинмаш-30А агрегатының техникалық сипаттамасы

Агрегат негізінен ү ш плунжерлі кө лденең орналасқ ан жоғ ары қ ысымды 2НК500 ұ ң ғ ымағ а қ ышқ ылды айдауғ а арналғ ан сораппен жабдық талғ ан. Сорап плунжерінің диаметрі 110 жә не 90 мм, берілісі 1, 03÷ 12, 2л/сек, жә не қ ысымы біліктің айналу жиілігіне байланысты 7, 6÷ 50МПа дейін жетеді. Ұ ң ғ ымаларды қ ышқ ылмен ө ң деу кезінде негізінен ЦА-320М цементтеуші агрегаты жә не сұ йық пен жару ү шін АН-700 сорап агрегаты қ олданылады.

Ұ ң ғ ыма тү п аймағ ын қ ышқ ылмен ө ң деу барысында тұ з қ ышқ ылын тасымалдау жә не оны сорапты агрегатқ а беру ү шін арнайы КП-6, 5 қ ышқ ыл тасымалдағ ышы жә не ПЦ-6К прицеп-цистерна қ олданады.

Қ ышқ ыл тасымалдағ ыш КП-6, 5, КрАЗ-255Б автомашинасында жинақ талғ ан, жә не цистернадан, бір сатылы ортадан тепкіш сораптан, қ ұ бырлардан жә не кү штік арматурадан тұ рады.

Агрегаттың тез тозуын жә не тоттануын болдырмас ү шін, қ ышқ ылмен ө ң деу жұ мысы біткеннен кейін міндетті тү рде сумен жуу қ ажет. Ұ ң ғ ыманы қ арапайым тұ з қ ышқ ылымен ө ң деу жұ мыстарын жү ргізуге арналғ ан жү йе 7.3-суретте кө рсетілген.

7.3 - сурет. Ұ ң ғ ыманы қ арапайым тұ з қ ышқ ылымен ө ң деу жұ мыстарын жү ргізуге арналғ ан жү йе

1 - ұ ң ғ ыма сағ асы; 2 - кері клапан; 3 - жоғ ары қ ысымды бұ рама; 4 - 4НК-500 сорабы; 5 - Азинмаш 30А агрегаты; 6 - агрегаттағ ы қ ышқ ыл қ ұ юғ а арналғ ан ыдыс; 7 –жетектегі қ ышқ ылғ а арналғ ан ыдыс; 8 - қ осымша сұ йық қ а арналғ ан ыдыс; 9 - қ ышқ ылғ а арналғ ан ыдыс; 10 - кері айналыс жасау жү йесі.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Ұ ң ғ ыманы тұ з қ ышқ ылымен ө ң деудің технологиясы?

2. Қ абатқ а қ ышқ ыл ерітіндісін айдау ү шін қ андай агрегат қ олданылады?

3. Қ ышқ ылды қ андай ыдыстармен тасымалдайды?