Дәріс. Серпімді игеру режимі кезінде сұйықтықтың жазық параллельді фильтрациясын моделдеу

Ұ ң ғ ыманы пайдалануғ а жібергенде, оларды тоқ татқ ан жағ дайда, ұ ң ғ ымадан таң далынатын сұ йық тық ретінің ө згеруі.

Қ абатта қ алыптаспағ ан процестер қ алыптасады. Олар қ абаттағ ы қ ысымның қ айта таралуында кө рінеді. (ұ ң ғ ыма айналасындағ ы қ ысымның тө менделуі мен кө терілуі, шығ ым уақ ытының ағ ынмен ө згеруіндегі, сү зілгіш ағ ындарының жылдамдық тары жә не т.б.).

Қ абат қ ысымының (Рқ аб) тө мендеуіне байланысты қ абатты қ анық тырушы сұ йық тық кө лемі артады, ал бу бар кең істік кө лемі азаяды.

Басты тығ ыз режимін қ абаттағ ы сұ йық тық тың ұ ң ғ ымағ а ығ ыстыруын анық тайды. Дегенмен судың β в, мұ найдың β н жә не кеуекті ортаның β с сығ ылу коэффициенті ө те аз. Сұ йық тығ ыздығ ы жә не тау жыныстары ұ ң ғ ыма мен қ абат тә ртібіне қ атты ә сер етеді. Кө бінесе оларды пайдаланудағ ы процесте, себебі қ абат кө лемі мен оны қ анағ аттандырушы сұ йық тық ө те ү лкен болуы мү мкін.

Сұ йық тық тың серпімді қ ор астындағ ы ұ ғ ым – қ абаттағ ы сұ йық тық санын кө рсетеді. Оны сол қ абаттан алуғ а да болады, егер қ абаттағ ы серпімді кө лем есебіне байланысты ондағ ы қ ысым тө мендесе жә не оны қ анық тырушы сұ йық тық.

Ол мына формуламен анық талады:

немесе (1)

мұ ндағ ы => -қ абат кө лемі; -тығ ыз коэффициенті; – қ абаттың барлық нү ктесіндегі қ ысым ө згерісі.

Серпімді режимдегі қ ордың сарқ ылыуының дифференциялдық тең деуі былай жазылады:

(2)

мұ ндағ ы Q(t) – берілген объектідегі барлық пайдаланушы ұ ң ғ ыма шығ ымы.

Ажыраспаушы ағ ын тең деуін бірлесіп шығ ара келгенде, қ озғ алыс тең деуі жә не сығ ылатын сұ йық тық орнатылмағ ан сү згіштігінің дифференциялдық тең деуін аламыз.

= æ (3)

мұ ндағ ы æ = -пьезоө ткізуші коэффициент, ол серпімді режимдегі қ абат қ ысымының қ айта таралу ретін сипаттайды.