Жер эллипсоидының негізгі элементтері

Эллипсоид дегеніміз – эллипстің кіші осьі ө з осьінен айналғ анда пайда болатын фигура.

Эллипсоид бетінде геодезиялық мақ сатардың сандық шешімін алу ү шін оның ө лшемдерін білу қ ажет. Жер эллипсоидының ө лшемдерін ғ алымдар ә р тү рлі ә дістермен астрономо-геодезиялық жә не гравиметриялық жұ мыстарды жү ргізу арқ ылы анық тайды.

;

Жер элипсоидының қ осымша элементтері:

- Р жә не Р1 нү ктелері жер эллипсоидының солтү стік жә не оң тү стік полюстері;

- О нү ктесі эллипсоид центрі;

- ЕАЕ1 эллипсоидтың центрі арқ ылы ө теді жә не оның айналу осьіне перпендикуляр болады, ол экваторлық жазық тық деп аталады; Ал осы жазық тық тың осы эллипсоид бетін қ иып ө тетін шең берді – экватор дейді. Эллипсоид бетін экватор жазық тығ ына параллель жазық тық тардың қ июын – параллельдер дейді. Жер эллипсоидының кіші осьі арқ ылы ө тетін жазық тық тарды – меридиан жазық тық тары дейді, ал олардың эллипсоид бетін қ иғ ан жерін меридиан дейді.

Жер эллипсоидының негізгі элементтеріне мыналар жатады:

- b = ОР = ОР1 – эллипсоидтың полярлық немесе кіші жартыосьі;

- а = ОЕ=ОЕ1=ОА – эллипсоидтың экваторлық немесе ү лкен жартыосьі

- α – полярлық сығ ылу, ол мынағ ан тең:

;

- е – меридиан эллипсінің бірінші эксцентриситеті, ол былай анық талады:

;

- е΄ - меридиан эллипсінің екінші эксцентриситеті:

.