Главная страница
Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
|
Правапіс галосных у першай частцы складаных слоў
ПРАВАПІС СПАЛУЧЭННЯЎ ГАЛОСНЫХ У ІНШАМОЎНЫХ СЛОВАХ
Спалучэнне ио
| Пад націскам
| Не пад націскам
| | -іо– у пачатку слоў: іон, Іосіф
| -іа –у пачатку слоў: іаніт, Іанічнае мора
| | - іё, ыё – у сярэдзіне слоў паміж зычнымі: стадыён, чэмпіён
Выкл.: Эфіопія
| - ыя, ія -у сярэдзіне слоў паміж зычнымі: нацыянальная бібліятэка
| | - іа, ыа -у канцы слоў: сальфеджыа, Токіа, арпеджыа
Выкл.: радыё
|
Спалучэнне иа
| Перадаецца ў сярэдзіне ці на канцы слоў як ія або ыя: патрыярх, ініцыятар
|
Спалучэнне ие
| У пачатку слоў
| У сярэдзіне слоў
| | - іе - Іерусалім, іерархія
Выкл.: езуіт
| -ые, іе – гігіена, абітурыент
|
Спалучэнне ео
| Пад націскам
| Не пад націскам
| | - ео, эо - фразеолаг, ідэолаг
| -еа, эа – неалагізм, акардэаніст
|
Спалучэнне еа
| Перадаецца толькі ў сярэдзіне слоў як еа, эа: рэалізм, Неапаль
Выкл.: акіян
|
Спалучэнне йо
| Пад націскам
| Не пад націскам
| | -перадаецца адной літарайё: раён, ётавы
| - перадаецца адной літарайя: маянэз
| | Ва ўласных назвах перадаецца літарай ё: Ёфэ, Нью-Ёрк
| - у пачатку ўласных назваў перадаецца як Іа: Іакагама, Іаганесбург
|
Спалучэнне йе
| Абазначаецца літарай е: фае, канвеер.
| | У пачатку ўласных назваў перадаецца якЕ: Емен
|
Спалучэнне уа, уэ
| Перадаюцца нязменна: дуалізм, вуаль, фуэтэ
|
ПРАВАПІС ГАЛОСНЫХ У СКЛАДАНЫХ СЛОВАХ
Правапіс злучальных галосных
| Я
| Пішацца пасля мяккіх зычных у першым складзе перад націскам: жыццярадасны, сярэднявечча
| | Е
| Пішацца пасля мяккіх зычных не ў першым складзе перад націскам і перад ў: жыццесцвярджальны, вогнеўстойлівы
| | О
| Пішацца пад націскам пры цвёрдай аснове папярэдняй часткі: часопіс, святловымяральнік
| | А
| Пішацца не пад націскам пры цвёрдай аснове папярэдняй часткі: красамоўны, раўназначны
|
Правапіс галосных у першай частцы складаных слоў
| 1.Калі націск прыпадае не на першы склад другой часткі: высокаадукаваны, шырокадаступны. Гэта датычыцца і частак ільно-, шкло-, полі-: ільнопрадзенне, шкловалакно, політанальнасць, але: ПАЛІГРАФІЧНЫ і вытворныя ад яго.
| | 2.Незалежна ад націску, калі гэта:
А) словы, другая частка якіх -знаўства, -знавец, -вед: японазнаўства, мовавед
Выкл.: заканазнаўства;
Б)словы, у якіх неабходна пазбегнуць двухсэнсоўнасці або непазнавальнасці значэння: работадавец, вокамгненна, фондасховішча.
| | 3.Незалежна ад націску, калі другая частка пачынаецца з ў: вогнеўстойлівы, збожжаўборка
Выкл.: калаўрот
| | 4.Калі першымі часткамі з’яўляюцца словы:
– што-: штораніцы, штогод;
– дзевяноста-: дзевяностамільны, дзевяностатысячны;
– фота-: фотаздымак, фотавыстаўка.
Выкл.: фатаграфія і вытворныя ад яго;
– мота-: мотаспорт, мотагонкі.
Выкл.: матацыкл, матавоз і вытворныя ад іх;
– проці-: процілеглы, процідзеянне;
– контр-: контрмера, контрдовад;
– грос-: гросмайстар, гросбух;
– свое-: своекарыслівы, своечасовы;
– мова-: моватворчасць;
– слова-: словаформа;
– пост-: пострэалізм, постіндустрыяльны.
| | 5.Частка поў- пішацца толькі пад націскам: поўдзень, поўнач.
| | 6.Калі ў складаным слове тры і больш часткі, то кожная з іх мае свой пабочны націск, пад якім літара О захоўваецца: марозаводанепранікальнасць, паравозавагонарамонтны
| | 1.Калі націск прыпадае на першы склад другой часткі: даўгавечны, навамодны. Гэта датычыцца і частак ільна-, шкла-, палі-: ільнамялка, шклароб, палітэхнікум.
| | 2.Незалежна ад націску, калі неабходна пазбегнуць непазнавальнасці значэння слова: ідалапаклоннік, лапатападобны.
| | 3.Калі першымі часткамі з’яўляюцца словы:
– кіна-: кінафестываль;
– вела-: велатрэнажор;
– аўдыя-: аўдыязапіс;
– відэа-: відэаматэрыялы;
– стэрэа-: стэрэамагнітафон;
– электра-: электрагітара;
– неа-: неарэалізм;
– ста-: стаметроўка, стагалосы, стамільённы;
– псеўда-: псеўданавуковы;
– адна-: аднаразовы;
– кантра-: кантрамарка.
| | 4.Частка паў- пішацца не пад націскам: паўаркуша, паўстагоддзя. З уласнымі назоўнікамі паў- пішацца праз злучок: паў-Беларусі, паў-Еўропы.
| | Заўсёды захоўваецца ў першай частцы складаных слоў рознага паходжання, за выключэннем лічэбнікаў: сэрцападобны, шэравокі.
| | 1.У першай частцы складанага слова захоўваецца незалежна ад таго, на якім складзе націск у другой частцы: верхнеазёрскі, сенажаць.
2.Калі першай часткай складанага слова з’яўляецца аснова велік-/вялік-, напісанне літар е або я залежыць ад таго, на які склад у другой частцы націскны: калі першы –пішацца е, калідругі –пішацца я: велікадушны, велікасвецкі; Вялікабрытанія, вялікадзяржаўны.
| | РАДЫЁ
| РАДЫЙ
| | Літара Ёпішацца ў складаных словах з першай часткайрадыё
| Літара Е (Я)пішацца ў складаных словах з першай часткайрадые(я)-
| | Радыёакустычны, радыёапаратура, радыёдыктар, радыёкаментатар
| Радыеактыўнасць, радыебіялогія, радыяфобія, радыяхімія
| ПРАВАПІС ГАЛОСНЫХ Э, О, А
|