ОРЫТЫНДЫ. Туризм нысанына не жататынын дәл анықгау әрқашан да бірдей мүмкін емес

Туризм нысанына не жататынын дә л анық гау ә рқ ашан да бірдей мү мкін емес, тұ тынушылар туристік қ ұ рылымдардың тығ ыз байланысын байқ ай бермейді, ал туристік кә сіпорындардың ө кілдері ө з жұ мысында тек жалпы жү йенің бір бө лігін ғ ана анық тайды. Туризм қ ұ рылымы, сонымен қ атар туристік аймақ тардағ ы, ұ йымдар мен кә сіпорындардағ ы ең бек ұ жымы мен жекелей қ ызметкерлердің орнын анық тайды. Бұ л белгілі бір қ арым-қ атынас қ ұ рылатын негіз болып табылады. Туризмді басқ ару қ ұ рылымы, кең ұ ғ ымда, ө зара байланысқ ан, реттелген элементтер жиынтығ ы болып табылады.

Туристік кә сіпорындар - «туризм нысаны» жү йесінің ішінде туристік ұ сынысты қ алыптастырушы ү шінші маң ызды компонентті қ ұ райды. Тек туризм есебінен ғ ана ө мір сү ретін кә сіпорындар бірінші реттік қ ызмет кө рсету саласындағ ы кә сіпорын болса, ал туристік саладан басқ а салалардан пайда табатындар екінші реттік қ ызмет кө рсететін туристік кә сіпорындар болып табылады. Тә жірибе жү зінде басқ аруды қ азіргі заманғ а сай жетілдіру мә селесін шешудің жә не бюрократияғ а қ арсы кү ресудің ү ш жолы бар: технократикалық, нарық тық жә не стратегиялық жолдар.

Басқ ару дең гейі - ұ йымды басқ ару жү йелерінің нақ ты сатысында орын алатын басқ ару буындарының жиынтығ ы. Басқ ару сатылары тік байланыста жә не бір-біріне сатыластық бойынша бағ ынады, анағ ұ рлым жоғ ары саты менеджерлері шешімдерді кабылдап, нақ тылап, тө менгі буындарғ а жеткізеді. Кә сіпорындағ ы ең бек бө лінісініц ішкі нысандары жанама ең бек бө лінісі тікелей ең бек бө лінісі болып бө лінеді.

Туризм саласын басқ ару тә жірибесінде желілік, функциялық жә не желілік-функциялық ұ йымдастырушылық қ ұ рылымдар кө бірек шоғ ырланғ ан. Басқ арудың желілік ұ йымдастыру қ ұ рылымы.

Ұ йымдағ ы желілік байланыстар басқ ару шешімінің жә не сызық тық менеджердің ақ паратын, яғ ни шағ ын ұ йымның немесе оның кұ рылымдық бө лімдерінің жауапты тұ лғ асының іс-қ имылын кө рсетеді. Бұ л — басқ арудың ең қ арапайым ұ йымдық қ ұ рылымының бірі. Оның ерекшелігі: ә р қ ұ рылым бө лімінің басында оғ ан бағ ынатын жұ мысшыларды басқ аратын жә не ө з қ олындағ ы барлық басқ ару функциясын қ адағ алайтын ө кілеттілігі бар басшы болады.

Басқ арудың функциялық ұ йымдық қ ұ рылымы. Басқ ару қ ұ рылымындағ ы функциялық байланыс ақ парат қ озғ алысының желісі бойынша жә не басқ арушылық шешімі қ атаң басқ ару функциясымен жү зеге асылылады. Желілік басқ ару жү йесінде шешім қ абылдау жү мыс тү рін орындауғ а мамандандырылғ ан функционалдық басқ ару бө лімшелерінің жиынтығ ымен жү зеге асады. Басқ арудың желілік-функциялық қ ұ рылымы. Желілік-функциялық қ ұ рылымды ұ йымдастырудың мә ні - ортақ басқ арманың желісі бойынша ә р жұ мысшы тек бір басшығ а бағ ынады. Функциялық басшыларғ а оларғ а қ атысты сұ рақ тарды шешуге қ ұ қ ық береді. Соғ ан байланысты осындай басқ арудың қ ұ рылымымен барлық басқ ару жұ мысын желілік қ ұ рылым басшысы алады.

ПАЙДАЛАНЫЛҒ АН Ә ДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Жукова М. А. Менеджмент в туристском бизнесе - М.: КНОРУС,

2006, - 192 с.

2. Бородина В. В. Ресторанно-гостиничный бизнес - М.: Книжный

мир, 2001. — 176 с.

3. Гуляев В. Г. Организация туристской деятельности. - М.: НО-

ЛИДЖ, 1996, -312 с.

4. Баигат С. А. Основы менеджмента. М., 1997.

5. Кабушкин Н. И. Менеджмент туризма.- Минск.: БГЭУ, 1999.

6. Михалина Л.М. Экономика предприятий туризма: учебное пособие / – Челябинск: Изд-во ЮУрГУ, 2009. – 125 с.

7. Горбылева З.Я. Экономика предприятия туризма. Минск: РИПО, 2014-226с.

8. Борисова Ю.Н Маркетинг в туризме. М.: Рос. Межд. Академия туризма, 1996.-56 с.

9. Экономика современного туризма / под ред. Карповой. М.: Финансы и

статистика, 1998. – 225 с.

10. Бизнес каталог промышленности РК – Алматы Казинформ центр 1995г.

11. Омаров Б.Р. Омаров К.Т. Организация и методалогия регионального планирования социально-экономического развития. Уч. Пособие, Алматы: Экономика 2010г.

12. Дү йсенбаев К.Ш. жә не т.б. Кә сіпорынның қ аржылық жағ дайын талдау: Оқ у қ ұ ралы / -Алматы: Экономика, 2011 ж.

13. Попова М. Как вывести предприятие из финансового кризиса. // Финансовый директор.- 2005 ж.- №3.

14. Абленов Д. Финансовый анализ. – Алматы: «Экономика», 2007.

15. Канке А.А., Кошева И.П. Анализ финансово-хозяйственной деятельности предприятия / Оқ у қ ұ ралы - 2-ші шығ., жө нд. жә не қ ос. / ред. – М.: ИНФРА-М, 2006.

16. Савицкая Г. В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия. – Минск: ООО «Новые знания», 2010.

17. Ильина Е.Н. Туроперейтинг: организация деятельности: Учебник-М.: Финансы и статистика, 2000.-256.: ил.

18. Дурович А.П., Маркетинг в туризме: Учеб. пособие/ А.П. Дурович-3-е изд., стереотип.- Мн.: Новое знание, 2003.- 496с.

19. Квартальнов В.А. Туризм: Учебник.- М.: Финансы и статистика, 2002.-320с.: ил.

20. Қ азақ стан Республикасының 2001 жылғ ы 13 маусымындағ ы «Қ азақ стан Республикасындағ ы туристік қ ызмет» туралы Заң ы.