Есептеу-графикалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Айнымалы тоқ машиналарының жұ мыс істеу процесстері ә р тү рлі болғ анмен, екі типтегі машиналар ү шін жалпы жағ дай қ атары бар. Сол ү шін, асинхронды жә не синхронды машинаны оқ ып ү йрену бастамай тұ рып, келесі сұ рақ тарды қ арастыру керек:

- айналып тұ рғ ан магнит ө рісінің пайда болу принципі;

- статор орамының қ ұ рылғ ысы;

- статор орамына керекті ЭҚ К-ті енгізу;

- статор орамының МҚ К анық тау;

- индуктивті кедергіні есептеу;

- қ ыздыру жә не суыту.

ЭҚ К мен МҚ К жасау орам қ ұ рылғ ысымен тығ ыз байланыста, сондық тан бұ л сұ рақ тар бірге қ арастырылады. Сонымен қ атар, бұ л бө лімде: пазалық ЭҚ К жұ лдызша тұ рғ ызылуы; бірқ абатты, екіқ абатты орамдардың орындалу принципі жә не оларғ а ЭҚ К енгізілуі; қ адамның қ ысқ артылуының жә не ЭҚ К ө лмешіне паза бойынша орамдардың таралуы оқ ытылуы керек. Орам қ ұ рылысынан МҚ К қ исығ ының формасы тә уелді. Ә детте, бұ л қ исық тың мү мкіндік бойынша синусоидағ а жақ ын болуына жол береді. Сонымен қ атар, статор орамындағ ы катушкада индуктивтендірілген ЭҚ К синусоидалы тү рге жақ ын болады, яғ ни, қ исық тағ ы жоғ ары гармоникалар аз. Жә не де, негізгі жә не жоғ ары гармоникалы ЭҚ К ө рнегінің шығ у жолын білу керек.

Студенттің есептеу-графикалық жұ мысты орындауғ а дайындық кезіндегі теориялық материалды ү йрену дең гейі, келесі сұ рақ тарғ а толығ ымен жауап алынғ анда белгілі болады:

- орамның қ ысқ ару жә не таралу коэффициенті дегеніміз не?

- екіқ абатты орамның артық шылығ ы неде?

- қ андай жағ дайларда таралу, қ ысқ ару жә не паза скостары бірге тең болады?

- пазаның ашылуы ауа саң ылауына қ алай ә сер етеді?

- орамның ЭҚ К жиілігі жә не қ исық тың формасы, ө лшемі неден тә уелді?

- орамның МҚ К айналу жылдамдығ ы тор жиілігі мен полюстер санынан қ алай тә уелді?

- айналып тұ рғ ан магнит ө рісі қ алай пайда болады?

- электр машиналарының қ андай ауа ауыстыру жү йелері бар?

Дебиеттер тізімі

1. Копылов И.П. Электрические машины: Учебник для вузов. – 3-е изд. испр. – М.: Высшая школа, 2002. – 608 с.

2. Вольдек А.И. Электрические машины переменного тока. Учебник для вузов. -СПб.: Питер, 2007. – 352 с.

3. Вольдек А.И. Введение в электромеханику. МПТ и трансформаторы. Учебник.: – СПб.: Питер, 2007. – 320 с.

4. Иванов-Смоленский А.В. Электрические машины. - М.: Энергия, 1980.- 986 с.

5. Копылов И.П. Электрические машины. – М.: Высшая школа, Логос, 2000. – 607 с.

6. Вольдек А.И. Электрические машины. - Л.: Энергия, 1978.- 832 с.

7. Копылов И.П. Проектирование электрических машин. М.: Высшая школа, 2002.

9. Абрамов А.И., Иванов-Смоленский А.В. Проектирование гидрогенераторов и синхронных компенсаторов. Учебник для вузов. – М.: Высшая школа. 1978. – 312 с.

10. Абрамов А.И. и др. Проектирование турбогенераторов. Учебное пособие для вузов. – М.: Высшая школа. 1990. Костенко М.П., Пиотровский Л.М. Электрические машины. Ч.I.- Л.: Энергия, 1972.- 544 с.