ОРЫТЫНДЫ. Стационарға медбикенің қазіргі кезде басты мәселесі болып мейірбикелік көмек сапасын жоғарылату болып табылады

Стационарғ а медбикенің қ азіргі кезде басты мә селесі болып мейірбикелік кө мек сапасын жоғ арылату болып табылады. Бұ л мә селенің басты шешімі мейірбикелік кө мек басқ арушылық біліктілігіне байланысты болып табылады. Алайда зерттеулер бойынша, ә кімшілік жаң а кү рделі жағ дайда мейірбикелік кө мектің жоғ ары сапасын дайындауғ а дайын емес. Зерттеулер бағ алауы бойынша, қ азіргі таң да мазалайтын басты мә селе ең бек тө лемі, мейірбике мен санитардың жұ мысын ұ йымдастыру жә не ә леуметтік мә селелер болып табылады.

Денсаулық сақ таудың кө п бө лігін мейірбикелер алады. Олардың ең бегін науқ асқ а кө мек кө рсетуде қ анағ аттану ү шін денсаулық сақ тауда негізгі ресурс деп санауғ а болады. Қ азіргі кезде мейірбикелік жұ мыстың талаптары ө згерді. Оларғ а кү рделі ә дістемеллерді ү йренуге, науқ асқ а қ араудың жаң а технологияларымен танысуғ а, қ ұ жаттармен айналысуғ а, науқ астың жазылуына жауапкершілік алады.

Ауруханалардағ ы медициналық персоналдың басты мә селесі болып мейірбикелік кү тімнің тө мендігі болып табыладырта кадрлардың жетіспеуімен тү сіндіріледі.

Қ оғ амның дамуының заманауй кезең інде мейірбикенің мамандығ ы кең таралғ андығ ынан бұ рын, едә уір ә леуметтік маң ыздылығ ымен ерекшелінеді. Бірақ денсаулық сақ тау жү йесінің дамуы бірқ атар келең сіз тенденциялармен қ атар жү руде. Мысалы, қ олайсыз фактор ретінде дә рігерлер мен мейірбикелердің арасындағ ы тең сіздікті айту болады, сонымен қ атар, мейірбикелердің 50% жуық жұ мыстары пациентке кө мек кө рсетуге жұ мсалмайды, тіптен медициналық білімін де қ ажет етпейді де.

Жү ргізілген зерттеу нә тижесін қ орытындылай келгенде:

1. Мейірбикелердің кә сіби ең бегінің ө німділігіне, тиімділігіне ә сер ететін жағ дайлардың бірі – жұ мыс стажы мен тә жірибе болып саналады. Кү нделікті жұ мысты тиянақ ты, тез орындау ү шін де уақ ыт пен тә жірибе зор маң ызды рө л атқ аратынын білеміз.

Зерттеуге алынғ ан медициналық мекемелерде мейірбикелердің басым бө лігі 40 жасқ а дейін болғ аны, яғ ни, жұ мыс стажы кө п жә не тә жірибесі мол мамандардың кездеспеуі, бұ л мекемелердің ең бек жағ дайында қ олайсыз жайыттардың барын дә лелдейді. Сұ хбаткерлердің кө пшілігінің санаты жоқ (62, 2%), қ андай да бір санаты бар мейірбикелердің басым бө лігі 5-10 жыл аралығ ында жұ мыс істейтіндер екен. Оның ө зі денсаулық сақ таудағ ы реформалау кезінде медициналық білім алғ ан мейірбикелер. Ө мір сапасының ең маң ызды кө рсеткіші ө мір сү ру дең гейі болып табылады. Ол лайық ты тіршілік ету ү шін материалдық ресурстармен қ амтамасыз етілуімен жә не салауатты ө мір сү румен сипатталады; қ оғ ам ө міріне араласу, ә леуметтік мобильділікті қ амтамасыз ету. Бұ л кө рсеткіш мейірбике қ ызметкерлері ү шін барлығ ынан бұ рын ең қ анағ аттанарлық сыз болып табылады. Ең алдымен бұ л объективті себептермен байланысты: медбикелердің тө мен жалақ ысы.

Сұ хбаткерлердің 72, 9% жалақ ыларына қ анағ аттанбайтындығ ы жә не 5, 4% жауап беруге қ иналатыны, 2010 жылы енгізілген «Бірынғ ай ұ лттық денсаулық сақ тау жү йесі» атты концепцияның соң ғ ы нә тижеге бағ ытталғ ан ең бектің дифференциалды тө лемақ ыны жетілдіру міндеті бойынша жү ргізіліп жатқ ан жұ мыстарғ а сұ хбаткерлердің 40%-ның толық қ анағ аттанбайтындығ ы жә не 30% -ә серін мү лдем кө рмегендер бұ л концепцияның белгілі бір себептермен толық орындалмайтындылығ ын кө рсетеді.

2. Ә рбір маманның жұ мысының нә тижелі болуына оның ә леуметтік жағ дайы ү лкен ә серін тигізетінін айту қ ажет. Осы тұ ста жү ргізілген сауалнаманың жауабына сү йенсек, сұ хбаткерлердің 62, 2% баспанасының жоқ тығ ын, яғ ни, жалдамалы ү йде тұ ратыны жә не кө пшілігі жалғ ыз басты екені алаң датарлық жағ дай. Онымен қ оса мардымсыз жалақ ыларына ө мір сү рудің қ иындығ ы қ осымша жұ мыс жасауына итермелейтіні сө зсіз.

Сұ хбаткерлердің ө з денсаулығ ына немқ ұ райлы қ арауы, ү немі жұ мысты сылтауратып дұ рыс ә рі толық емделмеу, профилактикалық тексеруден уақ ытылы ө тпеу ең бектің нә тижелігін тежейтін жағ дайлардың бірі.

3. Атқ аратын ең бектің нә тижелілігі ең бек ү рдісінің тиімді ұ йымдастыруылуына тікелей байланысты. Олай болса, қ абылдау бө лімінің мейірбикелерінің 73% - ның кә сіби қ ызметінің ұ йымдастыруына қ анағ аттанбаушылығ ы жұ мыс сапасынын тө мендететін себебі бірі ретінде қ арастыруғ а болады. Осының нә тижесі болып жұ мыстарына кері ә сер ететін факторлар ретінде эмоционалдық, физикалық жү ктеменің жә не шамадан тыс жү ктемелердің белгілеу тү сінікті жағ дай (мысалы: бір ауысымда сұ хбаткерлердің 46% 31-40 науқ асты қ абылдайтынын кө рсеткен).

4. Мейірбикелердің жұ мысын оң тайландырудың жолын қ арастыру мақ сатында процедуралық мейірбикенің жұ мысына ә сер ететін факторлар анық талды, оғ ан: физикалық (29), эмоционалдық жү ктемелер (30), науқ астардың тарапынан сыйластық тың кө п жағ дайда болмауы. Сонымен қ атар, сұ хбаткерлердің жартысына жуығ ы жұ мыстағ ы жоғ ары жү ктеменің болуын кө рсеткен. Оң тайландыру жолдары ретінде сұ хбаткерлер ең маң ызды деп мейірбикелік қ ызметкерлердің ең бек ақ ысын кө теруді, келесіге - мейірбике ісінің мамандарын дайындауды жетілдіру, одан соң (40, 5%) мейірбике ісінде нормативті-қ ұ қ ық тық базаның жетілуі, (40, 5%) мейірбике ісін басқ ару жә не 21, 6% - мейірбике қ ызметкерлерінің ең бегін мотивациялау мен (10, 8%) мейірбике ісіндегі этика жә не деонтология мә селелерін есептеген. Ал мейірбике мамандарын дайындауда негізгі мә селерге: 1) мейірбикелердің ө з жұ мысын дұ рыс ұ йымдастыруды ү йрету; 2) адамдармен жақ сы қ арым-қ атынаста болуын ү йрету; 3) мейірбикелерді тә жірибелік біліктілікке ү йрету жә не 4) қ ұ қ ық тық жә не заң дық сұ рақ тарды терең ірек білу керектігін кө рсеткен.

5. Пациенттермен қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің медициналық кө мек кө рсеті сапасын бағ алау нә тижесінде анық талғ аны: жалпы мейірбикенің жұ мысына сұ хбаткерлердің кө пшілігі қ анағ аттанғ анымен, жартысына жуығ ының кө ң ілі толмайтындығ ын кө руге болады.

Сұ хбаткерлердің пікірі бойынша қ абылдау бө лімінің мейірбикелеріне кері ә серін тигізу мү мкін факторлар анық талды. Олардың 75% -ы ең бекті рационалды ұ йымдастырылмауын жә не жұ мыстың шамадан тыс болуын, 69, 4%-ы жалақ ының аздығ ынан деген ой тастағ ан.

Қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің жұ мысын оң тайландыру жолдары ретінде сұ хбаткерлердің пікірі бойынша мейірбикелердің жұ мысын ұ йымдастыруды жетілдіру (69, 4%), басқ ару жү йесін жетілдіру (58, 3%) қ ажет деп есептеді. Жоғ арыда айтылғ андай, қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің қ ызмет кө рсету мә дениетін жоғ арылату (55, 6%) қ ажеттігін де кө рсеткен. Сонымен қ атар мейірбикелердің біліктілігін арттыру (33, 3%) қ ажеттігін ұ сынғ ан.

6. Қ абылдау бө ліміндегі мейірикелердің жұ мыс уақ ытысына хронометраж жү ргізу нә тижесінде негізгі жұ мысқ а тек 40, 9% уақ ыты кетеді де, оның ішінде қ ұ жаттарды толтыру кіріп кеткен, ал қ алғ ан уақ ыттары қ осымша жұ мысқ а жұ мсалатыны белгілі болды. Мейірбикелердің жұ мыс уақ ытының шығ ынын есептеу нә тижесінде негізгі қ ызметке басқ аларғ а қ арағ анда аз кететін кө руге болады. Қ осымша жұ мыстардың ішінде басқ а қ ызметкерлерге бө луге болатын қ ызметті реттеу қ ажеттілігі тууда.

Яғ ни, қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің жұ мысын оң тайландыру мақ сатында ең бек ү рдісін ұ йымдастыруды басшыларғ а, мейірбикелердің ө зіне ү йрету, мейірбикенің жұ мыс уақ ытына хронометраж жү ргізу арқ ылы осал тұ старын анық тап жою жә не мейірбикелердің жұ мыс уақ ытының қ ызмет тү ріне байланысты заң ды тү рде бекіту қ ажет.