Абылдау бөліміндегі мейірбикелердің қызметі туралы пациенттердің ой-пікірі

Медициналық кө мектің сапасын бағ алау тү рінің бірі – пациенттер тарапынан бақ ылау жү ргізу. Сондық тан мейірбикелердің жұ мысын оң тайландыруда мейірбикелердің кө рсететін қ ызметіне деген пациенттердің ой-пікірі ү лкен маң ызды рө л атқ арады, яғ ни, медициналық кө мек сапасының бағ алаушы индикаторларының бірі емделушілердің кө рсетілген кө мекке қ анағ аттанушылығ ы болып табылады.

Науқ астардың қ анағ атанушылығ ы емнің нә тижелігімен, қ ауіпсіздігімен, жайлылық факторларымен жә не де медициналық қ ызметкерлердің емделушіге деген қ арым-қ атынасымен анық талынады.

Осығ ан орай қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің ең бек сапасын бағ алау ү шін осы саладағ ы қ ызметкерлердің мейірбикелік кө мек кө рсетуін, ө з ара қ арым-қ атынасын анық тау жә не мейірбикелік қ ызметті оң тайландыру жолдарын іздестіру мақ сатында пациенттер арасында арнайы сауалнама жү ргізілді.

Сауалнаманы ауруханада жатқ ан пациенттер арасында қ ұ пия тү рде жү ргізілді (қ осымша №2).

Сауалнамағ а 20-74 жас аралығ ындағ ы 36 пациент қ атысты.

Сұ хбаткерлердің 41, 7% зейнеткерлер, 22, 2% қ ызметкерлер, 11% студенттер, 13, 9% комерсант жә не 11, 2% жұ мыссыздар қ ұ рағ ан.

Ең алдымен пациенттердің қ абылдау бө лімінің жұ мысының ұ йымдастырылуына қ анағ аттанушылығ ы анық талды.

Сурет 16 Қ абылдау бө лімінің жұ мысына науқ астардың қ анағ аттанушылығ ы (%)

Сұ хбаткерлердің басым бө лігі қ абылдау бө лімінің жұ мысына 74% кө ң ілдері толатынын, ал 26% толмайтынын білдірген (сурет 16).

Сұ хбаткерлердің айтулары бойынша қ абылдау бө лімінде пациенттердің ө ткізген уақ ыты 17 суретте кө рсетілген.

Сурет 17- Пациенттердің қ абылдау бө лімінде ө ткізген уақ ыты

Науқ астардың басым бө лігі (84%) қ абылдау бө лімінде 30 минуттан 1 сағ атқ а дейін, науқ астардың 12% 1 сағ аттан аса жә не 4% 15 минуттан 30 минутқ а дейін болғ андығ ын кө рсеткен (сурет 17).

Ал осы бө лімнің мейірбикелерімен кө рсетілген қ ызметтің сапасына науқ астардың жартысынан аса (52, 7%) толық қ анағ аттанғ ан, ал қ алғ андары 33, 3% -ы «қ анағ аттануғ а болады» жә не 13, 8%-ы қ анағ атанбаймын деп жауап берген (сурет 18).

Сурет 18 Сұ хбаткерлердің қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің қ ызметін бағ алауы (%)

Яғ ни, сұ хбаткерлердің 43% мейірбикенің жұ мысына толық кө нілдері толмайтынын немесе мү лдем қ анағ аттана алмайтындығ ын білдірген.

Қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің жұ мысына қ анағ аттанбаушылық тың себептерін талдай келе, сұ хбаткерлердің 33, 3% ү немі асығ ыс жұ мыс жасауын, 30, 5% науқ астарғ а жеткiлiксiз кө ң ін бө лмеуін, 19, 4% дө рекілік, мейірімсіздік танытуын жә не дә рігердің нұ сқ ауларын дұ рыс орындамағ анын кө рсеткен. Ал 27, 7% қ анағ аттанбауғ а себеп жоқ тығ ын белгілеген. Осы себептерді ескере отырып, нақ ты айтар болсақ, ү немі асығ ыс жұ мыс жасауы жә не науқ асқ а жеткілікті кө ң іл бө лмеу мейірбикелердің шамадан тыс жү ктемелердің шаршатуына байланысты деуге ә бден болады (сурет19). Ал мейірбикелердің дө рекілік, мейірімсіздік танытуы ә лі де кебіреулерінде этикалық тұ рғ ыда сауаттылығ ының тапшылығ ын кө рсетеді.

Сурет 19 Қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің жұ мысына сұ хбаткерлердің қ анағ аттанбау себептерін анық тау (％)

Мейірбикелік кө мектен кү ткен нә тижеге сұ хбаткерлердің қ аншалық ты қ ол жеткізгенін келесі 20-ы суреттен кө руге болады. Сұ хбаткерлердің 55, 6% мейірбикелік кө мек нә тижесіне толық қ ол жеткізгенін кө рсеткен, жартылай кол жеткізгендер саны 38, 9% қ ұ рады, ал 5, 6% мү лдем қ ол жеткізбегендіктерін атап ө ткен. Сұ хбаткерлердің қ абылдау бө лімінің мейірбикелерінің жұ мысына қ анағ аттанушылық дә режесін олардың кө рсеткен кө мегінің нә тижелілігіне сай бергендігі анық болды.

Сурет 20 Сұ хбаткерлердің мейірбикелік кө мектен кү ткен нә тижеге қ анағ аттанушылығ ын анық тау (％)

Сонымен қ атар, 21 суретке сә йкес, пациенттердің емделіп шығ у нә тижесін медициналық қ ызметкерлердің біліктілігімен тығ ыз байланысты болатынын ескере отырып, сұ хбаткерлердің пікірі бойынша мейірбикелердің кә сіби біліктілігі бағ аланды. Сұ хбаткерлердің 50% мейірбикелік кө мек нә тижесіне толық қ ол жеткізгендер 5 деген балды белгілеген болса, 4 балды– 25%, 3 балды – 19, 4% жә не 2 балды – 5, 6% белгілеген.

Сурет 20 Сұ хбаткерлердің қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің кә сіби біліктігіне бағ а беруі (％)

Жалпы, сұ хбаткерлердің 75%-ы мейірбикелердің біліктілігіне оң бағ а бергенін кө руге болады, ол дегеніміз мейірбикелік істе жү ргізіліп жатқ ан реформалардың нә тижелілігі десе де, қ алғ ан 25％ -ның ә лі де кө ң ілі толмайтындығ ы алаң датарлық жағ дай.

Пациенттердің медициналық кө мекке қ анағ аттануына жә не емдеудің нә тижелігіне медициналық қ ызметкер мен пациенттің арасындағ ы қ арыс – қ атынас зор ә серін тигізетіні анық. Осығ ан орай мейірбикенің пациентпен қ арым-қ атынасы бағ аланды.

Мейірбикелердің жұ мыс барысында пациенттерге қ атысты кә сіби ақ парат беруі бойынша бағ аланып, сұ хбаткерлердің 72% - 89%-ы уақ ытылы ақ парат алатындығ ын кө рсеткен.

Десе де, денсаулық сақ тау саласында медициналық қ ызметкерлердің арасында пациенттермен ең кө п жә не тығ ыз қ арым-қ атынаста болатын мейірбикелер екенін ескерсек, сұ хбаткерлердің 11, 4% - 22, 7%-ына пациенттерге қ ажетті ақ параттарды уақ ытылы жеткізбеуі, яғ ни кө рсеткен мейірбикелік кө мектен кейінгі жағ ымсыз ә серін алдын алу шараларымен хабардар етпеуі, мейірбикелердің кә сіби дең гейлерінің ә лі де жеткіліксіз деуге болады. Ал ол ө з алдына пациенттердің медициналық қ ызметкерлерге сенімсіздік пен қ анағ аттанбаушылық ты тудыратыны анық.

Қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің жеке қ асиеттерін бағ алау нә тижесін талдау барысы кө рсеткендей, сұ хбаткерлердің кө пшілігі мейірбикелердің жеке қ асиеттеріне атарлық тай оң бағ а бермеген, яғ ни, ілтипатты деп сұ хбаткерлердің тек 55, 6%, кішіпейіл - 58, 6%, жылы шырайлы - 47, 2%, жауапты - 58, 3% жә не сабырлы - 36, 1% бағ алағ ан. Онымен қ оса қ ынжылтатыны мейірбикелердің 44, 4% немқ ұ райлы, 27, 7% ашуланшақ жә не 22, 2% дө рекі деп сипаттағ андары болып тұ р (сурет 21).

Сурет 21 Сұ хбаткерлермен мейірбикелердің жеке қ асиеттерін бағ алау (%)

Сұ хбаткерлердің 89% мейірбикелерге толық сенім артады, алайда, олармен жү ргізілген іс-шараларды қ ауіпсіз деп санайтындар 66% қ ұ рады. Дегенмен, қ ауіпті деп санағ андар саны да аз деуге болмас (34%). Бұ л жағ дай пациенттердің мейірбике жұ мысына сенімсіздіктің айтарлық тай екенін білдіреді (сурет 22).

Сурет 22 Сұ хбаткерлердің ойынша қ абылдау бө лімінің мейірбикелерімен кө рсетілетін процедураларды жү ргізу қ ауіпсіздігі (%)

Ауруханада емделіп жатқ ан науқ астардың пікірі бойынша қ абылдау бө лімінің мейірбикелерінің жұ мысына кері ә сер ететін факторларғ а ең алдымен ең бекті рационалды ұ йымдастырылмауы жә не жұ мыстың шамадан тыс болуын (75% - дан берген) жатқ ызғ ан. Келесі фактор ретінде (69, 4%) жалақ ының аздығ ын белгілеген.

Сурет 23 Сұ хбаткерлердің пікірі бойынша қ абылдау бө лімінің мейірбикелеріне кері ә сер тигізетін факторларды анық тау (%)

Мейірбикелердің жұ мысы жалпы жоғ ары бағ аланғ анымен қ абылдау бө лімінің мейірбикелерінің жұ мысын жақ сарту мақ сатындағ ы ұ сынысы ретінде сұ хбаткерлердің кө бі (69, 4%) мейірбикелердің жұ мысын ұ йымдастыруды жетілдіру, басқ ару жү йесін жетілдіру (58, 3%) қ ажеттігін белгілеген. Мейірбикелердің жұ мысына қ анағ аттанбау себептеріне ү немі асығ ыс жұ мыс жасайтынын жә не науқ астарғ а жеткiлiксiз iлтипат білдіретінін белгілеген сұ хбаткерлердің кө пшілігі (55, 6%) мейірбикелер қ ызмет кө рсету мә дениетін жоғ арылату қ ажеттігін кө рсеткен. Сұ хбаткерлердің 33, 3% мейірбикелердің біліктілігін арттыру қ ажеттігін ұ сынды, оны кө бінесе зейнеткерлер белгілеген. Мейірбикелердің жұ мысын жең ілдету мақ сатында техникалық жабдық талуын жақ сарту керектігін сұ хбаткерлердің 8, 3%, ал мейірбике штаттық кестесін қ айта қ арау қ ажеттігін 5, 6% белгілеген (сурет 24).

Сурет 24 Сұ хбаткерлердің пікірінше қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің жұ мысын жақ сарту жолдарын анық тау (%)

Қ орытындылай келе, сұ хбаткерлердің 52, 7% ғ ана қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің қ ызметіне толық қ анағ аттанатынын білдірген. Дегенмен, жартысынан жуығ ының ә лі де кө ң ілдері кө ншімейтіндігі ойландыратын жағ дай. Сұ хбаткерлерлермен белгіленген олардың қ анағ аттанбау себептеріне 33, 3%-ы мейірбикелердің ү немі асығ ыс жұ мыс жасауын жә не науқ астарғ а жеткiлiксiз кө ң іл бө лмеуі мейірбикелердің белгілеген кері ә серін тигізетін факторлардың болуымен тү сіндіруге болады. Ал мейірбикелердің дө рекілік, мейірімсіздік танытуы жә не дә рігердің нұ сқ ауларын дұ рыс орындамауы білімдерінің таяздығ ынан болуы деп есептеуге болады.

Пациенттердің ө з денсаулығ ы, асқ ынуларды алдын алу, емнің тү рі туралы жә не т.б. ө зіне қ атысты мә лімет алуғ а қ ұ қ ылы екенін ескерсек, сұ хбаткерлердің тө рттің бірі мейірбикелердің жұ мыс барысында ү немі ағ арту ә ң гімелерін жү ргізбеуі олардың ө з қ ұ зыреттілігін жетік білмейтіндігі деп есептеуге болады. Ал сауалнамағ а қ атысқ ан мейірбикелердің 70% біліктіліктерін соң ғ ы 3 жыл ішінде жоғ арлатқ андығ ын ескерсек, оқ ытудың қ аншалық ты сапалы болғ анын білуге болады.

Мейірбикелердің жеке қ асиеттеріне тоқ талсақ, сұ хбаткерлердің жартысынан астамы мейірбикелердің оң қ асиеттерін белгілеген: ілтипаттылық 55, 6%, кішіпейілік - 58, 6%, жылы шырайлылық - 47, 2%, жауаптылық - 58, 3% жә не сабырлылық - 36, 1%. Сонымен қ атар оларды немқ ұ райлы(44, 4%), ашуланшақ (27, 7%) жә не дө рекі (22, 2%) қ асиеттерін де атап кеткен. Яғ ни, тағ ы да мейірбикелердің этикалық міндеттерін білмеуін кө рсетеді.

Сонымен, жалпы мейірбикенің жұ мысына сұ хбаткерлердің кө пшілігі қ анағ аттанса да, қ анағ аттанбаушылығ ы да аз емес екенін айту керек.

Сұ хбаткерлердің пікірі бойынша қ абылдау бө лімінің мейірбикелеріне кері ә серін тигізу мү мкін факторлар анық талды. Олардың 75% -ы ең бекті рационалды ұ йымдастырылмауын жә не жұ мыстың шамадан тыс болуын, 69, 4%-ы жалақ ының аздығ ынан деген ой тастағ ан.

Қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің жұ мысын оң тайландыру жолдары ретінде сұ хбаткерлердің пікірі бойынша мейірбикелердің жұ мысын ұ йымдастыруды жетілдіру (69, 4%), басқ ару жү йесін жетілдіру (58, 3%) қ ажет деп есептеді. Жоғ арыда айтылғ андай, қ абылдау бө ліміндегі мейірбикелердің қ ызмет кө рсету мә дениетін жоғ арылату (55, 6%) қ ажеттігін де кө рсеткен. Сонымен қ атар мейірбикелердің біліктілігін арттыру (33, 3%) қ ажеттігін ұ сынғ ан.