Жұмыстың орындалу реті. 1. Биомассадағы шикі протеин мөлшерін анықтау.

1. Биомассадағ ы шикі протеин мө лшерін анық тау.

1.1 Ү лгіні жандыру. Аналитикалық таразыда 0, 0002г дә лдікпен 0, 5г биомассаны анық тайды жә не тығ ызбалқ ытылғ ан шыныдан ұ зынмойыншалы 250мл колбағ а (Квельдаль колбасы) салады, оның ү стіне 10мл концентрленген кү кірт қ ышқ ылын, мыс сульфаты – катализаторын (бірнеше тү йіршігін) жә не жануды сондай-ақ тездететін араласпаның қ айнау температурасынжоғ арлату ү шін 2г калий сульфатын қ осады. Колба қ ұ рамын жә йімен араластырады да оның мойыншасына, колбаны тығ ыздамай жабатын шыны кішкене баллонды кигізеді. Колбаны сорғ ыш шкафқ а иілген кү йінде қ ояды да ә лсіз отта қ ыздырады. Сұ йық тың кө піруі тоқ тағ ан соң, кү кірт диоксидінің ақ буларының бө лінуі аса біркелкі болады, қ ышқ ыл ү здіксіз қ айнауы ү шін қ ыздыруды кү шейтеді. Колбаның ұ зын мойыншасы ә уелі мұ здатқ ыш ретінде қ ызмет етеді. Қ айнау кезінде тек жану ө німдері ұ шуы қ ажет. Қ ыздыруды, колбадағ ы сұ йық тық мө лдір болғ анша жү ргізеді. Егер колба қ абырғ асында кө мірге айналғ ан бө лшектер шө гілсе, онда колба қ ұ рамындағ ымен, оны ақ ырындап ең кейтіп жә не бұ рып жуады. Сосын тү ссіздендірілген сұ йық тық ты қ осымша 1-2 сағ атқ а қ ыздырады.

1.2 Аммиакты айдау. Жандыру жә не Квельдель колбасының толық емес салқ ындауы аяқ талғ ан соң, оның қ ұ рамын дистильденген сумен араластырады. 10 мл мө лшеріндегі суды, колба қ абырғ асымен ақ ырындап тү сіріп пипеткадан қ ұ ю қ ажет. Сосын колба мө лшерін 100 мл-лік ө лшенді колбағ а ауыстырады. Квельдель колбасын 2-3 рет 5-7мл порциямен дистильденген сумен, жуылғ ан суды ө лшенді колбағ а ауыстыра отырып жуады. Ерітіндіні аздап бейтараптау ү шін 7-8мл 40% сілті ерітіндісін қ осады жә не колба қ ұ рамын белгісіне дейін жеткізеді. Араластырудан кейін пипеткамен 20 мл ерітіндіні алады да микроә діс бойынша аммиакты айдау ү шін арналғ ан қ ұ ралғ а оны ауыстырады.

Қ ұ рал қ ұ йғ ышын 3-5мл дистильденген сумен шайады да сумен бірге 1-2 тамшы араласқ ан индикатор тамызады. Қ ығ ылт-кү лгін бояудан жасылғ а дейін боялғ анша 40% сілті ерітіндісін қ осады. Қ абылдағ ыш ретінде қ олданылатын конустық колбағ а бюреткадан 5 мл 0, 1 н кү кірт қ ышқ ылын жә не 10 мл дистильденген су қ осады. Колбаны қ ұ рал мұ здатқ ышының астына, тү тікше соң ы қ ышқ ылда болатындай етіп орнатады. Осыдан соң қ ұ ралды бутү згішпен қ осады да айдауды бастайды.

Сосудтағ ы сұ йық тық тез қ ызады да қ айнай бастайды. Аммиакты айдау 15 мин кейін аяқ талады. Соң ғ ы 5 минут аралығ ында титрленген кү кірт қ ышқ ылы бар қ абылдағ ыш колбаны, мұ здатқ ыш тү ткішесінің соң ы ерітіндіге тимейтіндей етіп тү сіреді.

Қ абылдағ ыш колбағ а 2-3 тамшы араласқ ан индикатор қ осады жә не артық қ ышқ ылды бояу жасыл тү ске боялғ анша 0, 1 н сілті ерітіндісімен титірлейді.

Ескерту: араласқ ан индикаторды 50мл метиленблау ерітіндісі мен (800мл 93% этанолғ а 1г метиленблау) жә не 100мл метилрот ерітіндісінен дайындайды.

2. Биомассадағ ы ақ уызды азотты анық тау.

Биомасса сынамасын (0, 2г) центрифужды пробиркағ а салып, 4мл 10% ТХУ қ ұ йяды. Пробирканың қ ұ рамындағ ын шыны таяқ шамен ә бден араластыра отырып қ осады, тағ ы 4 мл ТХУ қ осады да пробирканы 30 минутқ а су моншасына қ ояды. ТХУ ақ уыздарды тұ ндырады, ал сулы-ерігіш азотты қ оспалар экстрактіге айналады. Пробирканы суытқ аннан кейін температурада тағ ы 2 сағ атқ а қ алдырып, сосын 5000 айн/мин 15 минут аралығ ында центрифугирлейді.

Центрифугатты алып тастайды, ал тұ нбаны мө лшерлеп Квельдаль колбасына, дистильденген судың ү лкен емес мө лшерімен жуа отырып ауыстырады.

Ақ уыздағ а ә рі қ арай азотты анық тауды жоғ арыдасипатталғ ан ә діс бойынша жү ргізеді.

Алынғ ан нә тижелерді ө ң деу.

Ың ғ айлы болу жә не есептеуді тездету ү шін титрленген қ ышқ ылдың алынғ ан кө лемін сілтінің титрлік ерітіндісінің миллилитрімен ө рнектейді. Ол ү шін конустық колбада 10мл 0, 1н сілті ерітіндісімен титрлейді (араласқ ан индикаторды қ оса отырып, қ ышқ ыл мен сілті арасындағ ы қ атнасты орнатады.

1. Жанғ ан ү лгідегі азот мө лшерін анық тауды (Х масса) келесі ө рнек бойынша жү ргізеді:

мұ ндағ ы -5мл 0, 1н кү кірт қ ышқ ылын титрлеуге кеткен сілті кө лемі, мл;

- аммиакты айдаудан кейін кү кірт қ ышқ ылының қ алдығ ын титрлеуге кеткен сілті кө лемі, мл;

- зерттелетін ү лгі ылғ алдылығ ы, масс;

- биомасса сынамасы, г.

2. Биомассадағ а шикі протеин немесе ақ уыз мө лшерін (масса) келесі ө рнек бойынша анық тайды:

3. Алынғ ан нә тиже айырымы бойынша дайын ө німдегі ақ уыз емес азот пайызын анық тайды.

Ба қ ылау сұ рақ тары: