Аҡида фәне

Бө гө нгө һ ә м килә һ е дә рестә рҙ ә беҙ атап ү ткә н дин фә ндә ре тураһ ында һ ө йлә шә сә кбеҙ. Ун ө сө нсө дә рестә беҙ уларҙ ы ө ҫ тө н генә аң латҡ айныҡ, шуғ а кү рә ҡ айһ ы бер асыҡ лыҡ тар индерер кә рә к тип уйлайым. Был дә рестә беҙ аҡ ида фә не асылын асыҡ лап китә беҙ. Бынан алдағ ы бер дә ресебеҙ ҙ ә ә йткә нсә, аҡ ида тигә н һ ү ҙ «тә рә н ышаныу, инаныу» тигә нде аң лата. Икенсе һ ү ҙ ҙ ә р менә н ә йткә ндә, «аҡ ида» – ул идеология; йә шә ү һ ә м ү лемгә булғ ан ҡ араш, кү ң елдә ге принциптар, тө шө нсә лә р. Ҡ ыҫ ҡ аһ ы, кешенең ү ҙ ышансысын ниндә йҙ ер бө йө к нә мә гә бә йлә ү е. Ғ ә рә п телендә «аҡ ида» һ ү ҙ енә морфологик яҡ тан оҡ шаш, бер тамырҙ ан килгә н «аҡ ид» һ ү ҙ е «бә йлә нгә н нә мә» тигә н мә ғ ә нә гә килә. Фиҡ һ фә не мосолмандың ғ ә мә лдә ре менә н бә йле булһ а, аҡ ида мосолмандың кү ң елендә була торғ ан тө шө нсә лә р менә н бә йле. Был да бик мө һ им, сө нки кешенең ҡ ылғ ан эштә ре нә ҡ кү ң елендә ятҡ ан уйҙ арғ а бә йле лә инде. Ә гә р кемдер аҡ саны иң ө ҫ тө н нә мә кү рә икә н, ул кешенең һ ү ҙ ҙ ә ре, эштә ре, пландары һ ә м дуҫ тары ла тик аҡ са ө сө н булыр. Ә гә р кеше спортты йә шә ү мә ғ ә нә һ е тип һ анаһ а, уның томошо ла тик спортзал, ярыштар, спорт менә н шө ғ ө ллә неү ҙ ә торор. Ҡ ыҫ ҡ аһ ы, кемгә нимә ҡ ә ҙ ерлерә к, ул шуның менә н мә шғ ү л, шуның менә н ғ ү мерен ү ткә рә.

Шулай булғ ас, аҡ ида фә не беҙ ҙ ең кү ң елебеҙ ҙ е, йө рә гебеҙ ҙ е тө ҙ ә теү ҙ ә ҙ ур роль уйнай[2]. Был фә нде ө йрә нгә ндә беҙ Аллаһ ы Тә ғ ә лә гә иманыбыҙ ҙ ы нисек арттырырғ а, һ аҡ ларғ а, иҫ батларғ а кә рә к булғ анын ө йрә нә беҙ. Аҡ ида дә рестә рендә мосолмандар нимә гә ышанырғ а, нимә гә ышанырғ а ярамағ анлығ ын, нимә не ө ҫ тө н ҡ уйырғ а, нимә не – икенсе урынғ а, ә нимә не бө тө нлә й ҡ иммә тле тип һ анамаҫ ҡ а ө йрә нә лә р. Шулай уҡ динебеҙ ҙ ең сафлығ ын нисек һ аҡ ларғ а, ошо дингә килеп ингә н тө рлө хө рә фә ттә р менә н нисек кө рә шергә кә рә к булғ анлығ ын да белә беҙ. Бер нисә миҫ ал килтерә йек: аҡ иданы яҡ шы уҡ ымағ ан кешелә р, ү ҙ ҙ ә ре лә белмә ҫ тә н, тө рлө уйҙ ырмаларғ а йә иһ ә бө тө нлә й заралы нә мә лә ргә ышана – шул иҫ ә птә н, сихырсы ҡ атындарғ а барып телә һ ә нә мә һ орайҙ ар, ҡ ара бесә й юлды ҡ ыйҙ ы тип борсолалар, буш биҙ рә осраһ а, юлым уң май тип ҡ урҡ алар. Былар барыһ ы ла мосолман аҡ идаһ ына хилаф, ҡ аршы булғ ан эштә р. Шулай уҡ, куп кешелә р Аллаһ ы Тә ғ ә лә не кеше итеп кү ҙ алдына килтереп «Алла бабай» тип хә бә р һ ө йлә й. Ә беҙ ҙ ең аҡ идағ а кү рә, Аллаһ ы Тә ғ ә лә ү ҙ е яратҡ ан, барлыҡ ҡ а килтергә н бер кемгә лә, бер нә мә гә лә оҡ шаш тү гел. Был аҡ ида дә рестә рендә иң тә ү ҙ ә ө йрә нелә һ ә м аң латыла торғ ан нә мә! Шулай уҡ кемдер «мин намаҙ уҡ ымаһ ам да, ураҙ а тотмаһ ам да, кү ң елем таҙ а, кешелә ргә яуызлыҡ телә мә йем» тигә н тө шө нсә йә ки аҡ ида менә н йә шә й. Был да ысын мосолман аҡ идаһ ына тура килмә й. Аллаһ ы Тә ғ ә лә беҙ гә «нисек телә йһ ең, шулай йә шә, кү ң елең саф булһ а, шул етте!» – тимә гә н бит.

Шулай итеп, мосолман кеше кү ң елендә ге булғ ан аҡ идаһ ын, йә ғ ни идеологияһ ын, тө шө нсө лә рен тө ҙ ә тергә тейеш. Кү ң еленә н тө рлө яң ылышлыҡ тарҙ ы сығ арып ташларғ а, уларҙ ың урынына дө рө ҫ принциптар урынлаштырырғ а... Юҡ ҡ а ғ ына Аллаһ ы Тә ғ ә лә Ҡ ө рьә ндә:

«Ә гә р һ ин ширк ҡ ылһ аң, эштә рең юҡ ҡ а сығ ыр, һ ә м һ ин зыян кү ргә ндә рҙ ә н булырһ ың!» («Зү мә р» сү рә һ е, 65 аят) тимә гә н бит. Кү ҙ алдығ ыҙ ғ а килтерегеҙ, кемдер йылдар буйы намаҙ уҡ ып, ураҙ а тотоп, изге эштә р эшлә п тә, ниндә йҙ ер сихырсығ а барып, ул һ ө йлә гә н һ ү ҙ ҙ ә ргә ышанһ а, шул кеше диндә н сығ ып китеп, эштә ре юйылғ ан булыр! Пә йғ ә мбә ребеҙ (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) бер хә ҙ исендә: «Кем сихырсы йә кү рә ҙ ә сегә барып, ул һ ө йлә гә н нә мә лә ргә ышанһ а, шул Мө хә ммә ткә индерелгә н нә мә гә (йә ғ ни Ҡ ө рьә нгә) кө фө р ҡ ылғ ан булыр!» – ти. Ә бит беҙ ҙ ең кө ндә лә мә сеткә йө рө п тә, бер юлы сихырсыларғ а ла йө рө гә н кешелә р бар бит. Бына ниндә й ҡ уҡ ыныс хә лгә килтерә аҡ иданы белмә ү... Был фә нде мотлаҡ ө йрә неү кә рә к. Ә гә р һ еҙ йә шә гә н ерҙ ә мә сетегеҙ ҙ ә дә рес алырғ а мө мкинселек юҡ икә н, ошо китаптарҙ ы иҫ тә ҡ алдырығ ыҙ, уларҙ ы һ атып алып аҡ иданы ү ҙ егеҙ уҡ ый башлағ ыҙ. Китаптар: Хафиз Ә л-хә кә ми исемле ғ алимдың «200 вопросов по вероучению Ислама» тигә н китабы, Эльмир Кулиев тә ржемә иткә н «Основы веры в свете Корана и Сунны» тигә н китап, Тахауийҙ ың «Аҡ ида тахауия» тигә н китабы, Сө лә ймә н Ә л-ә шҡ ар исемле ғ алимдың «Вера в Аллаха», «Мир благочестивых ангелов», «Мир джиннов и шайтанов» тигә н китаптары. (Был ғ алимдың башҡ а китаптарын да алып ҡ уйһ ағ ыҙ, яҡ шы булыр). Ошоларҙ ы ғ ына уҡ ып сыҡ һ ағ ыҙ ҙ а, аҡ ида фә не буйынса ҙ ур белемгә эйә булырһ ығ ыҙ, иншә ллаһ.

Ун дү ртенсе дә рес тамам.

15-се дә рес