Лекция 5

Ф.М.Блехердің «Балалар бақ шасы мен даярлық топтағ ы математика» (1934) атты кітабы – ең алғ ашқ ы оқ у бағ дарламасы ретінде.

Мақ саты: Студенттерге бағ дарламаның маң ыз туралы ұ ғ ым беру. Ең бектің мазмұ нымен таныстыру. Ең бек мақ сатын хабарлау.

Лекцияғ а керекті қ ұ ралдар: О қ улық тар, оқ у-ә дістемелік қ ұ ралдар.

Студенттерді ойландыратын сұ рақ тар:

Бағ дарлама не ү шін керек?

Бағ дарлама мақ саты неде?

Ф.Н.Блехердің қ андай ең бектерін білесің?

Лекцияның жоспары:

1. Ф.М.Блехердің ең бектеріне қ ысқ аша сипаттама.

2. «Балалар бақ шасы мен даярлық топтағ ы математика» (1934) атты кітабының маң ызы мен мазмұ ны.

3. сабақ барысындағ ы ойындардың маң ызы.

Лекцияның барысы:

Ф.Н.Блехердің «Балалар бақ шасы мен даярлық топтағ ы математика» атты кітабында ең басты ә рекет ретінде мектепке дейінгі жастағ ы балалардың сан ұ ғ ымдары мен санау ә рекеттерін дамытуғ а ерекше мә н берді. Санауғ ү йретуге арналғ ан бағ дарламаның негізін жасады. Балаларды 1-ден 10-ғ а дейінгі сандар мен сандық фигураларды дә йекті тү рде мең геруге, қ осу мен азайту амалдарына қ ұ рылғ ан қ арпайым есептерді шығ аруғ а ық ыластарын кө рнекі қ ұ ралдар кө мегін қ олдана отырып, арттыруғ а ден қ ойды. Ол ә сіресе кү нделікті оқ у-тә рбие процесі барысындағ ы жағ дайлар мен қ ұ былыстарғ а мә н беріп, оларды кең інен қ олданудың, таныс болмыс пішіндері болғ андық тан, мең геруге оң тайлы екені туралы пікірлерін айтты.

Математикалық тү сініктерді қ алыптастыру сабақ тарында кө рнекі қ ұ ралдар мен дидактикалық материалдарды кең інен қ олдануды ұ сынады. Ә сіресе ә рбір балағ а жеке дара берілетін ү лестірмелі кө рнекіліктерге ерекше мә н берді.

Ф.Н.Блехер ә дістемесінде сан ұ ғ ымымен қ атар шама, пішін, кең істік, уақ ыт туралы ұ ғ ымдарын қ алыптастыруғ а да мә н берілді.

Ф.Н.Блехер ұ сынғ ан есептеуге, санауғ а ү йрету бағ дарламасында шетел психологтарының ұ сыныстары баса айтылды. 3-4 жастан бастап балаларғ а «кө п», «аз» ұ ғ ымдарын ажырата білуге ү йрету, оларда 1, 2, 3 сандары туралы ұ ғ ымдарын қ алыптастыру айтылды жә не осы сан есім сө здері анық, ретімен айтуғ а ү йретуге кө ң іл бө лінді. Ойын барысында балалрдың заттардың пішіндерімен таныстыру, геометриялық пішіндермен таныстыру, кең істік бағ ыттарымен таныстыру, уақ ыт ұ зақ тығ ын мө лшерлеуге ү йрету ескерілді.

Ф.Н.Блехер мақ саттарын жү зеге асыру ү шін 2 сюжет ұ сынды: балаларда сандық ұ ғ ымдар қ алыптастыру. Балалар тә жірибелік ө мірлік жағ дайларда талдауғ а белсене қ алыптасытрылуы тиіс (мысалы, жаң адан сатып алынғ ан қ уыршақ тарғ а қ анша керует керек? Мейрамғ а қ анша кү н қ алғ анын санау т.б.) Ойын, сабақ кезінде кө рнекіліктерді пайдалана отырып, заттар жиынын тү зу, оларды ө зара салыстыру, аз сандардан қ ұ ралғ ан жиын жасау, кө рсете отырып жиын санын айту.

Ф.Н.Блехер балалардағ ы сан ұ ғ ымын қ алыптастыру заттар жиындарын салыстыруғ а айрық ша нә тиже беретіндігін айтты. Ол жасағ ан оқ ыту ә дістемесінде монографиялық ә діс сарыны да байқ алатын: ү йретуге заттар жиынын тұ тас қ абылдауды ескеру, соның фигураларына мә н беру т.б.

Ф.Н.Блехер заттар жиынын бір сызық бойымен орналастырып санату ә рі қ олайлы, ә рі жең іл деп айтты. Бұ л сандардың орналасу ретін жаттауғ а мү мкіндік берді.