У той жа час варта адзначыць, што дэка-

раванне куфраў і скрыняў роспісам рас-

ліннага характару ўжо ў 19 ст. было пашы-

рана на Украіне, дзе раслінная паліхромная

арнаментыка з'яўляецца традыцыйнай28

Распісная мэбля краін Цэнтральнай Еўропы

(Швейцарыі, Аўстрыі, Германіі) паўплывала

на пашырэнне роспісу куфраў і скрыняў у

Польшчы, а таксама на захадзе Літвы — у

Жзмайціі і Занёманні29. У Беларусі, як і ў

сумежных рэгіёнах Літвы, такая арнамен-

Тыка не адпавядапа мясцовым традыцыям

дэкору з яго геаметрычнымі матывамі сім-

валічнага характару, таму была ўспрынята

Куфар. 1950-я гады. Дрэва, роспіс. Крамно

Драгічынскага раёна. МСБК.

прадузята. Гэта падштурхнула рамеснікаў

на пошукі новых відаў дэкору, якія б адпа-

вядалі традыцыям мясцовага народнага ма-

стацтва, што ў выніку выклікала выпрацоў-

ку ў гэтым рэгіёне характэрнага, вядомага

толькі тут спосабу аздаблення куфраў.

Стыпістыка дэкору, распрацаваная май-

страмі Панямоння, засноўвалася на трады-

Цыях трохгранна-выемчатай разьбы з яе

дробнаўзорыстым геаметрычным арна-

ментам, які пераважаў як у беларускім,

так і ў літоўскім народным мастацтве. I

хоць некаторыя матывы роспісу мелі рас-

лінны характар (лісточкі, кветкі), аднак яны

настолькі моцна стылізаваліся, што мала

чым адрозніваліся ад разьбяных геаметры-

чных. Садзейнічала такой стылізацыі і тэ-

хніка дэкаравання куфраў — штампаванне

(цацкаванне), якое нагадвала набойку: на

фарбаваную паверхню куфра штампікамі з

бульбы ці рэпы, памочанымі ў светлую фа-

рбу, наносілі ўзор. Штампаванне неўзаба-

ве набыпо шырокую папулярнасць, ахапіў-

шы кампактны рэгіён, UJTO ўкпючаў паўно-

чны захад Беларусі (Панямонне і заходнюю

Фрагмент дэкору куфра. 1950-я гады. Дрэ-

ва, роспіс. Крамно Драгічынскага раёна.

МСБК.

Роспіс

частку Паазер'я), а таксама паўднёвы

ўсход Літвы (Аўкштайтыю) і сумежныя

тэрыторыі Польшчы. Характар дэкору і яго

кампазіцыя аднатыпныя практычна па ўсёй

тэрыторыі яго бытавання.

Канструкцыя тутэйшых куфраў простая.

Прамавугольная скрыня з паўкруглым ве-

кам, на ножках нескладанай прафіліроўкі

абабівалася па кантах стужкамі бляхі. Такія

ж стужкі дзялілі пярэднюю сценку і века на

палі. Варыянтаў дзялення няшмат, часцей

за ўсё гэтых палёў было 3 ці 4. У першым

выпадку 2 бляшаныя стужкі, вертыкальна

размешчаныя бліжэй да краёў, дзялілі пя-

рэднюю сценку і века на вяпікія цэнтраль-

ныя палі, блізкія да квадрата, і бакавыя пра-

мавугольныя. Другі варыянт, з дзяпеннем

на чатыры палі, уключае яшчэ адну бляша-

ную стужку, па цэнтры сценкі і века. Аднак

яна рэдка была суцэльная, даходзіла толькі

да сярэдзіны пярздняй сценкі і абрывапася

пад замком. Такое размяшчэнне акоўкі ды-

ктавала кампазіцыю штампаванага дэкору.

Пераважным фонам па ўсім рэгіёне быў

блакітны, зрэдку сустракаюцца зялёны і

чырвоны. Акоўка фарбавалася чорным ко-

лерам, чорныя палосы наводзілі і па полі

ўздоўж бляшаных стужак. Штампаваны

ўзор выконвалі кантрастнымі колерамі —

белым, жоўтым, чырвоным. Карысталіся

толькі алейнымі фарбамі, што адрознівала

такія куфры ад распісных клеевымі фарба-

вапьнікамі, непрыдатнымі для штампоўкі.

Кампазіцыя дэкору не вылучалася зна-

чнай варыянтнасцю па ўсім рэгіёне пашы-

рэння такіх куфраў. Гэта тлумачыцца, ві-

даць, тым, што шляхі збыту штампаваных

куфраў, а значыць, і зоны ўзаемаўплываў

не размяжоўваліся, пастаянна перакры-

жоўваючыся і змешваючыся. Напрыклад,

куфры, вырабленыя ў Відзах (Браслаўскі

раён), вывозілі ў Казляны, Даўгелішкі,

Дуцішкі, Дрысвяты, Опсу, Браслаў, Друю,

Ёды, Новы Пагост, Мёры, Дзісну, Шар-

коўшчыну, Чарневічы, Глыбокае. Аднача-

сова ў многія з гэтых паселішчаў, у тым

ліку і ў Відзы, прывозіпі куфры з Вільні і

Свянцянаў30.

Элементы дэкору штампаваных куфраў

кампануюцца ў доўгую аднакапяровую па-

Куфар. 1951- Дрэва, роспіс. Мокрая Дубра-

ва Пінскага раёна.

Куфар. 1950. Дрэва, роспіс. Мокрая Дубра-

ва Пінскага раёна.

Народнае мастацтва Беларусі

ласу, што звычанна аканмоўвае стужку

акоўкі ці ўтварае канцэнтрычныя кругі на