Народнага мастацтва64. Сюды ж варта да-

даць і яе яўны выяўленчы характар, не

ўласцівы народнаму мастацтву.

Аднак развіццё скульптуры па іншых за-

конах не дае падстаў выкпючаць яе са

сферы народнай творчасці, як і не прызна-

ваць за ёю «права на грамадзянства», пра

што некаторы час вяліся дыскусіі65. Сёння

большасць даследчыкаў сыходзіцца на ду-

мцы: паколькі разуменне вобраза ў скуль-

птуры засноўваецца на народнай эстэтыцы,

гэта з'яўляецца падставай для таго, каб

адносіць яе да народнага мастацтва.

Што да беларускай народнай драўлянай

Скульптуры, то прычынай яе малой вядо-

масці з'яўляецца перш за ўсё слабая выву-

чанасць гэтага віду народнага мастацтва.

Нядзіўна таму, што да апошняга часу драў-

ляная скульптура сярод іншых відаў белару-

Скага народнага мастацтва практычна не

фігуравала, як быццам бы яе і не было.

Уцалелы пасля неаднаразовых антырэлігій-

ных кампаній рэчавы матэрыял, які адносіц-

ца да канца 19 — пачатку 20 стагоддзя і

ўяўляе сабой узоры «наіўнага рэалізму»,

некаторымі даспедчыкамі ацэньваецца до-

сыць скептычна. Магчыма, уплыў на гэта

аказала рускае мастацтвазнаўства, якое

Мастацкая апрацоўка дрэва

ЛІНІЮ развіцця драўлянам культаван скуль-

птуры абмяжоўвае пачаткам 18 ст.66, у ле-

пшым выпадку — сярэдзінай 1967. У Бела-

русі прафесійная пластыка да 18 ст. та-

ксама занепадае і «сведчыць пра тое, што

рэлігійнае мастацтва ўжо не здольна было

паказаць перадавыя тэндэнцыі эпохі»68.

Аднак росквіт народнай драўлянай скуль-

Птуры прыпадае якраз на 19 — пачатак 20

стагоддзя, а на тэрыторыі Заходняй Бела-

русі яна бытавала аж да сярэдзіны 20 ст.

Гэта ж датычыць народнай драўлянай

скульптуры Польшчы і Літвы, вельмі блізкай

да беларускай па сваёй стылістыцы і хара-

Ктары.

Пра вьггокі гэтага віду беларускага наро-

днага мастацтва размова ішла ва ўводзінах

да раздзела. іх можна лічыць язычніцкімі

агульнаславянскімі. Касцяныя, каменныя,

драўляныя, гліняныя фігуркі людзей, жы-

вёл, птушак — адны з першых помнікаў

мастацтва. Асабліва была пашырана скуль-

птура ў спавянскіх плямёнаў у 1-м тысяча-

годдзі н.э. Некалькі ўзораў яе дайшло да

нашых дзён, сярод іх каменныя ідалы са

Магдаліна. 19 cm. Дрэва, разьба. Таркачы

Дзятплаўскага раёна.

Шклова і Слоніма. Несумненна, падобныя

творы выразаліся з дрэва.

Аднак пра сапраўдны росквіт скульптуры

можна гаварыць толькі пачынаючы з 15—

16 стагоддзяў галоўным чынам у сувязі з

развіццём манументапьна-дэкаратыўнай

разьбы для аздаблення храмаў. Праваслаў-

ная царква не прызнавала аб'ёмнай скуль-

птуры ў інтэр'еры. Таму майстрам-скуль-

птарам даводзілася ісці на кампраміс:

рабіць свае творы ў рэльефе. Нярэдка ў гэ-

тай тэхніцы ствараліся «індывідуальныя во-

бразы вялікай этычнай сіпы. Поўнасцю ўзяў

верх антрапамарфізм, прычым антрапа-

марфізм персаналагізуючы»69.

Асабліва паскорыла развіццё скульптуры

пранікненне на беларускія землі каталіцы-

зму, а з ім — і ўплыву заходнееўрапей-