Па палатне, ствараючы стрыманы, дакла-

дны празрысты дэкор. Сеткавы ўзор з тых

жа элементаў стварае выразны графічны

Мапюнак.

Як відаць, беларуская народная разьба

па дрэве пастаянна адчувала ўздзеянне ста-

Ражытных эстэтычных канцэпцый. Аднак

гэта не значыць, што беларускім майстрам

было неўласцівае імкненне шукаць і зна-

ходзіць новыя пластычныя вырашэнні, вы-

карыстоўваць найноўшыя мастацкія дася-

гненні, ствараць новыя рэчы ці дэкараваць

традыцыйнымі матывамі, раней не вядо-

мымі ў народным мастацтве. Асабліва

прыкметная становіцца гэтая тэндэнцыя ў

канцы 19 ст,, капі схільнасць да дэкаратыў-

насці выявілася ва ўсіх відах народнага ма-

стацтва. Майстры свядома ці несвядома

арыентуюцца на прамысповыя вырабы і

творы, убачаныя ў інтзр'ерах сядзіб, пала-

цаў, храмаў і інш. Побач са старажытнымі

геаметрычнымі матывамі, выкананымі

трохгранна-выемчатай ці контурнай разь-

бой, пашырэнне набываюць распінныя, якія

нярэдка чаргуюцца з сюжэтнымі сцэнкамі,

адлюстраваннямі птушак і жывёл. На дро-

Бных вырабах (табакерках, куфэрках, та-

Лерках) такая разьба нярэдка выконвалася

ў нізкім рэльефе, што для традыцыйнага

Народнага мастацтва мала характэрна60.

Такія вырабы побач з традыцыйнымі згадва-

юцца ў каталогах сельскагаспадарчых і са-

матужніцка-прамысловых выставак, якія

праходзіпі ў канцы 19 — пачатку 20 стагод-

дзя ў буйных гарадах Беларусі і за яе ме-

жамі. Экспанаваліся таперкі з дэкаратыўнай

разьбою, куфэркі, разьбяная мэбля, музы-

чныя інструменты, разьбяныя цыбукі і таба-

керкі з адлюстраваннямі паляўнічых, сабак,

Мастацкая апрацоўка дрэва

аленяў, арлоў, змеяў, дуплянкі з узоры-

стай разьбою, карцы «з лапкай», «з паву-

ком», «з конікам», лыжкі «з разьбой» і

т.д.61 У характары адных твораў адчуваец-

ца самадзейная стылістыка, другіх — пе-

раймальніцтва, трэціх — паточны падыход.

Аднак большасць вырабаў па-свойму

арыгінальная і своеасаблівая. Адчуваецца,

што майстры імкнуліся выказаць подых но-

Вага часу, скарыстаць папулярныя кам-

пазіцыі і вобразы. Вылучаюцца такія творы

гэткай жа наіўна-рэалістычнай трактоўкай,

як, напрыклад, вядомыя паволжскія роспісы

і інкрустацыя на прасніцах і донцах. Аднак

кола сюжэтаў іншае: адлюстроўваліся не

сцэны чаявання і катанняў, а палявання, рэ-

альныя і фантастычныя жывёлы, птушкі і

г.д., што збліжае гэтыя вырабы беларускіх

майстроў з падобнымі ўзорамі народнага

мастацтва Заходняй Еўропы. У іх стылісты-

чным ладзе нярэдка адчуваецца архаіка,

што дае падставу казаць пра мадыфікацыю

старажытных матываў. Як дапаможныя

элементы выступаюць паяскі геаметры-

чнага арнаменту накштапт неалітычнага: