Не маем.

Складаныя, супярэчлівыя працэсы хара-

ктэрны дпя народнага мастацтва Беларусі

парэформеннага перыяду. Развіццё капіта-

лістычных адносін закранула ўсе яго віды.

Гарадскія цэхавыя рамёствы занепадаюць,

мануфактурная вытворчасць ці згортваец-

ца, ці пераходзіць на выпуск танных выра-

баў, каб канкурыраваць з масавай прамы-

словай прадукцыяй. На мастацкі ўзровень

вырабаў паўплываў таксама эклектызм у

Тагачасным мастацтве.

На становішча традыцыйнага народнага

мастацтва развіццё капіталістычнай вытвор-

часці паўплывала не так адназначна. Праў-

Да, некаторыя традыцыйныя народныя

промыспы (набоечны, пернікавы, гарадскі

ганчарны) вымушаны былі вытрымліваць

жорсткую і часта няроўную канкурэнцыю з

капіталістычнай вытворчасцю, на падставе

чаго ў мастацтвазнаўстве пэўны час пана-

Вала думка пра заняпад народнага маста-

цтва ў канцы 19 — пачатку 20 стагоддзя15.

Несумненна, развіццё капіталізму адмоўна

паўплывала на лёс традыцыйных промы-

спаў, некаторыя з іх, асабліва тыя, што ра-

ней арыентаваліся галоўным чынам на га-

радскога спажыўца (набоечны, пернікавы),

перасталі існаваць. Многія традыцыйныя

формы і матывы саступілі месца новым.

Аднак гаварыць пра заняпад народнага ма-

стацтва ў цзлым няма падстаў, што апош-

нім часам сцвярджаецца ўсё больш упэў-

нена16. Гаворка можа ісці толькі пра скла-

данае становішча тых відаў народнага

мастацтва, якія развіваліся ў выглядзе про-

мыслаў.

У адносінах да беларускага народнага

мастацтва трэба да таго ж улічваць два ва-

Жныя фактары. Беларускае сяпянства не

вызначалася высокім пакупніцкім узроў-

нем, і прамысповая прадукцыя была яму

Мала даступная, таму яно па-ранейшаму

Аддавала перавагу вырабам народных

промыслаў, што стымулявала не толькі

існаванне традыцыйных, але і развіццё не-

каторых новых. Другі фактар заключаецца

ў тым, што народнае мастацтва Беларусі

развівапася пераважна ў выглядзе хатняй

вытворчасці, на ўласныя патрэбы. Промы-

спамі мастацкага характару былі толькі на-

бойка, ганчарства, некаторыя віды пляцен-

ня, а з пачатку 20 ст. — і роспіс. Практыч-

на не мелі прамысловага характару разьба

па дрэве, ткацтва, вышыўка, кавапьства і

іншыя традыцыйныя віды народнага мастац-

тва. Гэтыя абставіны дазвалялі яму захоў-

ваць традыцыйнасць і практычна не падвяр-

гацца ўплыву капіталістычных адносін.

Тым не менш парэформенныя змены,

закрануўшы многія бакі жыцця грамадства,

не абышлі і вёску, яе паўнатуральную гас-