Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






онақүйлердің жіктелуі

Қ онақ ү йлерді олардың алуан тү рлілігіне байланысты жіктеу қ иын. Қ онақ ү йлердің негізгі жіктеу белгілері:

1. Кө лемі бойынша қ онақ ү йлер келесідей топтарғ а бө лінеді:

- 150 нө мірге дейінгілер;

- 150-ден 300 нө мірге дейінгілер;

- 300-ден 600 нө мірге дейінгілер;

- 600 нө мірден астамдары.

2. Мақ сатты нарық тары бойынша қ онақ ү йлер былайша жіктеледі:

- коммерциялық қ онақ ү йлер;

- ә уежайлар маң ындағ ы отельдер;

- люкс-отельдер;

- қ урорт-отельдер;

- жол бойындағ ы қ онақ ү й;

- казино-отель;

- тұ рақ тану орны.

3. Ұ сынылатын қ ызметтердің дең гейі мен саны бойынша:

- қ ызмет кө рсетудің жоғ арғ ы дең гейі - отельдер жоғ ары саяси жә не басқ арушылық ортаның тұ лғ аларын сипат-тайтын қ онақ тарды қ абылдауғ а арналғ ан;

- қ ызмет кө рсетудің орташа дең гейі - демалушылардың ең ү лкен сегментіне арналғ ан отельдер (150-200 нө мірлер).

- қ ызмет кө рсетудің шектеулі дең гейі - табысы онша жоғ ары емес тұ лғ аларғ а арналғ ан.

4. Ғ имарат нысаны мен ұ сынылатын қ ызметтердің тү рлері
бойынша қ онақ ү йлер келесідей тү рлерге бө лінеді:

- флайтель - ә уе қ онақ ү йі, жоғ ары сапалы қ ызметтерді кө рсетуде зор кө лемімен ерекшеленеді, самолетке арналғ ан миниә уежайы немесе отырғ ызу алаң ы бар;

- ботель - бұ л шағ ын ғ ана суда орналасқ ан қ онақ ү й, шағ ын кө лемді кеме жә не қ онақ ү й қ ызметтерінің аз ғ ана мө лшерін ұ сынады;

- флотель - кемедегі ү лкен қ онақ ү йді сипаттайды жә не ботельден ерекшелігі мұ нда қ осымша кең ейтілген қ ызметтер кө рсетіледі, кө бінесе бұ л спорт жә не демалыс қ ызметтері;

- мотель - ең қ ажетті ғ ана қ ызметтерді кө рсететін жол бойындағ ы шағ ын ғ ана қ онақ ү й;

- кемпинг - палатка немесе шағ ын коттедж сипатындағ ы қ онақ ү й, онда қ ызметтердің шамалы саны ғ ана кө рсетіледі;

- ротель - екі немесе ү ш бө лігі (отсек) бар вагон тә різді қ онақ ү й.

- Ә лемдік саяхаттау ұ йымымен қ олданылуғ а ұ сынылғ ан қ онақ ү йлердің стандартты жіктемесі 17-кестеде кө рсетілген.

 

 

Қ онақ ү йлерді сонымен қ атар бағ ыныштылық белгісіне қ арай тә уелсіз коммерциялық кә сіпорындар немесе белгілі бір артық шылық тарды ұ сынатын қ онақ ү й тізбегіне кіретіндер деп бө луге болады.

Қ онақ ү йлер қ ызметінің тә жірибесінде сонымен қ атар шартты жіктемені қ олданады, оғ ан сә йкес қ онақ ү йлерді екі тү рге бө леді:

- тә уліктік қ ұ ны 25 АҚ Ш долларына дейін баратын бір орынды нө мір;

тә уліктік қ ұ ны 25 АҚ Ш долларынан асатын бір орынды нө мір.

Жаң а дизайнды, спутникті теледидармен, телефонмен жабдық талғ ан екі орынды, орта дең гейлі қ азақ стандық қ онақ ү йлердің қ ұ ны 90-120 АҚ Ш долларына дейін жетеді.

Ә р тү рлі елдерде қ онақ ү йлерді жіктеудің ә р тү рлі жү йелері қ олданылады, дегенмен айрық ша таралғ аны француздық бес жұ лдызды жіктеме болып табылады. Бес жұ лдызды жіктемеге бағ ыттала отырып, Қ азақ станда қ онақ ү йлер «бес жұ лдыз», «тө рт жұ лдыз», «ү ш жұ лдыз» сияқ ты категорияларғ а жіктелген.

1998 жылы Қ азақ стандық қ онақ ү йлер жә не мейрамханалардың ассоциациясы (Қ Қ жМА) қ ұ рылды. Оның басты міндеті - елімізде қ онақ ү йлердің дамығ ан нарығ ын қ ұ ру. Ол Қ азақ стандық туристік ассоциациясының, Қ азақ стандық қ ызмет кө рсету институтының қ ұ рылтайшысы болып табылады жә не Қ азақ станның ірі қ онақ ү й компанияларын біріктіреді.

Бизнес нысанына байланысты қ онақ ү йлер тә уелсіз, франчайзингтік, сонымен қ атар басқ аруғ а деген контрактілерді қ олданып, қ онақ ү йлер­­ жү йесіне бірігуі мү мкін. Қ онақ ү й тізбектері - бұ л контракт бойынша басқ аруғ а негізделіп, жұ мыс істейтін қ онақ ү йлердің бірлестігі.

АҚ Ш-та 25 негізгі қ онақ ү й тізбектерін шамамен нө мірлердің барлық қ орларының 50%-дан астамы біріктіреді. Негізгі жетекші компаниялары «Холидей Корпорейшн», «Бест Уэстинг».

Қ онақ ү й тізбектерінің пайда болуы, ең алдымен басымды бә секемен жә не тө мен бағ а бойынша тапсырыс беру қ ажеттілігімен байланысты. Бұ л тізбектер ө здерінің мақ саттарына жету ү шін компьютерлік жә не ақ параттық қ амсыздандырудың ә р тү рлі типтерін қ олданады.

Тә уелсіз кә сіпорындардың келесідей белгілі бір артық шылық тары бар:

- қ айталанбайтындығ ы жә не бірегейлігі;

- нарық тық саясатты жү ргізген кездегі тұ рақ тылық;

- нарық қ а қ ол жеткізу мү мкіндігі;

- қ онақ ү й тізбектеріне қ арағ аң да қ айталанбастығ ы арқ асында табыстылық қ а жету мү мкіндіктері.

Тә уелсіз қ онақ ү йлердің кемшіліктері:

- бірегей сипаттамалардың ү лкен нарық тық сегменттің мү дделерімен сә йкес келмеуіне байланысты олардың кең спектрін қ ұ ру мү мкің дігінің болмауы;

- ө німдерді стандарттау, қ ызмет кө рсету жә не басқ арушьшық саясат ү дерістерінің қ иыншылығ ы;

- мамандарды дайындау жә не жалдау біршама қ ымбат;

- клиенттерге қ ызмет кө рсету туралы ақ параттың шектеулілігі;

- бә секеге тү су жағ дайында тұ ралағ ыштығ ы жә не ө мірге қ абілетсіздігінің мү мкін болуы.

Тә уелсіз қ онақ ү йдің жылдық айналымы ә детте 5 млн АҚ Ш долларынан тө мен болады жә не оның сыйымдылығ ы 300 нө мірден тө мен. Тә уелсіз мейрамхана ү шін 200 орынның болуы жә не оның жылдық айналымының 1, 5 млн АҚ Ш долларына дейін жетуі мү мкін.

Туристік бизнесте ірі капиталды франчайзинг (кә сіпкерлік ә дісі, оның арқ асында кә сіпкер ү лкен тізбекке қ осыла алады) тү рінде қ олданады. Франчайзинг беруші жұ мыс ә дістерінің немесе кә сіпорынның толық тұ жырымдамасын қ ұ растырады, ал франчайзинг алушы қ олда барды қ олдану мү мкіндігіне ие болады.

Кішкентай ұ йымдар немесе фирма франчайзинг алушы франчайзингтік келісімшарт арқ асында тә уекел факторларының ә серін тө мендетеді, франчайзинг берушінің фирмалық маркасын қ олданады, одан коммерциялық ақ парат, кең ес алады.

Франчайзинг беруші нарық қ а терең інен кіре алады, ол перспективті жоспарлау мен нарық тық стратегияны жү зеге асырады. Франчайзингті алушы, ресми тү рде тә уелсіз тү рде қ ала отырып, ү лкен бизнеске бағ ынышты болып қ алады жә не де ол аз ғ ана тә уекелмен ө зінің кә сіпкерлік бизнесін алғ а жылжыта алады.

Туризм индустриясында франчайзингтік қ атынастар ә детте қ онақ ү й салаларында, мейрамханаларда, курорттық аймақ тарда жә не т.б. жинақ талғ ан. 1986 жылы АҚ Ш-та 8393 франчайзингтік қ онақ ү йлер, мотельдер болды. 1984 жылдан 1986 жылғ а дейінгі кө беюі 20, 2%-ды қ ұ рады. Қ онақ ү й индустриясындағ ы айналым 17, 9%-ғ а кө бейді жә не абсолюггы шамада 5 млрд АҚ Ш долларын қ ұ рады. Жә не де мұ нда франчайзинг берушілер 1187 қ онақ ү йін, ал франчайзинг алушылар - 7206 кә сіпорындарын иеленді.

Франчайзинг екі тарапқ а, франчайзинг алушығ а да, франчайзинг берушіге де артық шылық тар береді. Олар біреуінің бизнесін кең ейтеді, ал екіншісіне кә сіпкерлік қ ызметті жү ргізу мү мкіндігін береді.

АҚ Ш-та кең інен қ олданылатын басқ ару нысандарының бірі басқ аруғ а алынғ ан контракт болып табылады. Контрактілі басқ арудың мә ні - туристік кә сіпорындардың, мейрамханалардың жә не басқ а да кә сіпорындардың иеленушілері кә сіпорын типіне сә йкес келетін басқ арушы компаниясымен келісімшартқ а отырады.

Басқ арушы компаниялар операторлар деп аталады. Оператор толығ ымен басқ ару мә селелерімен айналысады жә не «қ атаң бұ зушылық» нә тижесінде жасалғ андардан басқ а жағ дайда кез келген ә рекет ү шін жауапкершіліктен қ орғ алғ ан. Туристік кә сіпорынның немесе мейрамханалар иемденушілеріне барлық операциялық шығ ындар, сонымен қ атар оның меншік қ ұ қ ығ ынан шығ атын барлық қ аржылық жә не жедел шығ ындар жатқ ызылады, бірақ та олар басқ ару ү дерісіне араласу қ ұ қ ығ ынан айырылады. Келісімшарт операторғ а сыйақ ыны кепілдендіреді. Басқ аруғ а деген келісімшарт қ ұ қ ығ ына ие болу ү шін бә секенің артуы нә тижесінде операторлардың кө бісі келісімшартқ а қ ол қ ою қ ұ қ ығ ына ие болу мақ сатында онымен басқ арылатын кә сіпорынның мү лкіне ө з мү лкімен қ атысуғ а мә жбү р. Келісімшарт арқ ылы басқ ару мә селелеріндегі жетекші сарапшылардың бірі - Джеймс Истер басқ арушылық шешімдерге қ атысу ү дерісіне иемденушілердің араласуынан болғ ан операторлардың қ анағ аттанбауы нә тижесінде басқ аруғ а деген келісімшарт саны болашақ та біртіндеп қ ысқ арады, ал ол серіктестіктің франшизді тү рі сақ талғ ан жағ дайда кә сіпорындарды иемденушілерінің дә стү рлі басқ аруына алып келуі мү мкін деп санайды.

Отельдердің халық аралық жіктемесі: 1. Американдық. АҚ Ш-та ресми тү рде ү кіметпен бекітілген қ онақ ү йлердің жіктемесі жоқ. Соғ ан қ арамастан тә жірибеде мұ ндай жіктеме бар. Осылайша, Американың Автомобильдік Ассоциацясы қ онақ ү йлерді «бриллианттарғ а» бө леді, ал іссапарларды ұ йымдастыратын бизнес тү рлерінің Ассоциациясы «жұ лдыздар» жү йесі бойынша беске дейін бө леді. АҚ Ш, Канада, Мексика аумақ тарында орналасқ ан 41000 қ онақ ү йінің ішінде «5 бриллиант» сапасының жоғ ары бағ асын 2%-дан астамы иеленеді (18-кесте).

 

 

3. Бағ а жіктемесі. Қ онақ ү йлер нө мірлердің қ ұ нына байланысты бө лінеді. Аталғ ан жіктеме бойынша қ онақ ү йлер алты тү рге бө лінеді (20-кесте).

Қ онақ ү й бизнесі жыл сайын ә лемнің кө птеген елдерінің экономикасында ө з позициясын кү шейтуде. Тайланд, Сингапур, Малайзия, Гонконг сияқ ты Оң тү стік Шығ ыс Азия елдері кіру туризмінің дамуына біршама назар аударуда.

Ә лемдік қ онақ ү й шаруашылығ ы - бұ л ғ аламдық, яғ ни ө зінің ауқ ымы бойынша бірегей, интегралданғ ан жә не қ ызмет кө рсету ортасының бү тіндей нарық экономикасының қ ағ идасына негізделген, объективті заң жү зіндегі халық аралық ең бек бө лінісі, ө ндіріс интернационалдандырудағ ы динамикалық саласы.

XX ғ асыр соң ында қ ызмет кө рсету саласының аса қ арқ ынды дамуымен сипатталады, негізінен ол ә лемдік қ онақ ү й индустриясында кө шбасшы болып табылады жә не басқ а елдерде осы саланың дамуына ү стемділік ық палын кө рсететін постиндустриалды елдерде дамыды.

Маркетингтің дамуы жаң а нарық тың дамуына алып келді, онда басты мақ сат пайда табу емес, тұ тынушы тілегін қ анағ аттандыру болып табылады. Осының салдарынан қ онақ ү й индустриясында, сонымен қ атар барлық қ ызмет кө рсету салаларында жіктелу ү дерістері қ арқ ынды дамуда жә не қ ызметтің жекеленуі, оның сапасын кө теру, қ ызметке деген икемді бағ а жү йесі, барлық мү мкін жең ілдіктер жү йесі дамуда. Ә лем бойынша кең кө лемдегі қ онақ ү й желісінің пайда болуы жә не нарық тың барлық мү мкің діктерін пайдалану ө зара бә секелестікті тудырады, кө бінесе жарнамағ а кө п кө ң іл бө лінеді, тұ тынушылардың тұ рақ тануына кө птеген жаң а жолдар іздестіріледі. Қ азіргі кезде кез келген қ онақ ү й жайлы ақ паратты кез келген жерде шығ арылатын жү йелік каталогтардан, пресс-релиздерден жә не Интернет желісі арқ ылы алу-ғ а болады.

Орналастыру қ ұ ралдарымен жабдық тауда қ ол жеткізген техникалық жетістіктер - броньдаудың компьютерлік бағ дарламасы, ә р жеке бө лмеге есеп жү ргізу жә не қ онақ ү йдің барлық пайдасын есептеп отыру, барлық қ онақ тар жайлы ақ паратты сақ тау қ ызмет кө рсету дең гейін жоғ арылату ү шін жасалады, сонымен қ атар пайда дең гейін кө теру ү шін де жасалады; саяхаттанушығ а «жолдағ ы кең се» атты қ ызметтегі техникамен жабдық тау; басқ ару ү дерісін жә не қ онақ ү й шаруашылығ ында есеп жү ргізуді жең ілдету.

Қ ауіпсіздік шарасын жақ сарту мақ сатымен кө птеген қ онақ -ү йлерде электромагнитті қ ұ лып негізіндегі пластикалық карточка жү йесі енгізілген, ол ә рбір бө лме қ онағ ына беріледі. Бұ нда қ ызмет тү ріне қ арағ анда компьютерлік қ оң ыраулар, электронды дыбысты хабарлама, электронды дыбыс арқ ылы тапсырыс беру қ ызметінің жү йесі ә деттегідей болып қ алады.

Ғ ылыми-техникалық прогресс басқ ару ғ ылымына да ә серін тигізді, мысалы, ө ндірістің психологиялық факторы мен «кері байланыс» даму жү йесінен анық кө рінеді.

Қ онақ ү й шаруашылығ ының қ азіргі заманғ ы даму тенденциясына экологиялық қ ауіпсіз ө ндіріске ұ мтылу жатады. Табиғ и балансты сақ тау, экологиялық таза ө німдерді жә не материалдарды қ олдану, қ алдық тарды пайдалы затқ а айналдыру ө ндірісі, яғ ни тұ йық талғ ан ө ндіріс циклі технологиясын іс-тә жірибеде пайдалану, бұ л қ онақ ү й индустриясында кә сіпорындарғ а ө те пайдалы, ө йткені бұ ны тұ тынушы қ алайды.

Қ онақ ү й шаруашылығ ындағ ы ең бек ресурсының қ ұ рылымында ө згерістер болуда. Бастысы - бұ л біліктілікті арттыру тенденциясы.

Қ азіргі заманғ ы ә лемде қ онақ ү й шаруашылығ ының артық -шылығ ы осы секторды монополиялау болып табылады. Ол қ онақ -ү й желісін немесе ассоциацияланғ ан мү шелер тү рінде кө рсетіледі.

Қ азіргі заманғ ы қ онақ ү й шаруашылығ ындағ ы негізгі рө лді атқ аратын ү деріс ө ндіріс интернационалдандыруы жә не оғ ан кері ү деріс - егемендікке ү мтылу (мысалы, тә уелсіз қ онақ ү йлер) болып табылады.

Қ онақ ү й шаруашылығ ының ә лемдік дамуда басты тенденциясы қ онақ ү й шаруашылығ ында қ ызмет кө рсетудің бірегей нарығ ьш орнатуғ а ұ мтылу немесе ғ аламдану болып табылады.

Жалпы қ онақ ү й бизнесі кешенді жү йеде болады, бұ нда жік-теуге жә не ө з қ ызметін бағ алауғ а ә р тү рлі ә діс-амалдар қ олданылады.

 

<== предыдущая лекция | следующая лекция ==>
Подразумеваемые субъекты | Глава вторая. Европейские истоки менестрелей 1 страница




© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.