Битумның жұмсару температурасын анықтау

Битумның маркасы неғ ұ рлым жоғ ары болып келсе, оның жұ мсару температурасы да соғ ұ рлым жоғ ары болады. Битум тә різді органикалық заттардың жұ мсару температурасы, ә детте, «шығ ыршық пен шар» тә сілімен 1.2-суретте кө рсетілген аспап арқ ылы анық талады. Бұ л аспап шыны ыдыстан, жезден жасалғ ан қ алқ адан, болат шардан жә не ү ш болат таяқ шағ а бекітілген шең бер пішінді жұ қ а мыс немесе жез пластинкадан (штатив) қ ұ ралғ ан. Тө менгі жә не ортадағ ы болат пластинкалы шең берлер ө зара 2, 55 см арақ ашық тық та орнатылады.

Сақ инаның ішкі бө лігі сатығ а ұ қ сас болып келеді. Оның ү стің гі диаметрі 17, 7 мм, тө менгісі 15, 7 мм-ге тең. Сақ инаның биіктігі 6, 35 мм. Ортадағ ы пластинканың ортасында термометрдің сым тә різді ұ шын орнату ү шін шұ ң қ ыр қ алдырылғ ан.

Қ ұ рал-жабдық тар: «Шығ ыршық пен шар» аспабы, диаметрі 90 мм-лік, биіктігі кемінде 115 мм-лік шыны ыдыс, диаметрі 95 мм-лік болат шар, жез қ алқ а, асбестті тор, пышақ, сым тә різді термометр, керамикалық кесе, дистильденген су немесе глицерин.

1.2 сурет- Битумның жұ мсару температурасын анық тауда пайдаланылатын аспап (Шығ ыршық пен шар).

Жұ мыс тә ртібі. Фарфор кеседе сыналатын битум 120^оС дейін 15 минут қ ыздырылады. Осы арада болат пластинкағ а тальк ұ нтағ ымен араластырылғ ан глицерин жағ ылады, кері жағ дайда жұ мсарғ ан битумның жабысуы мү мкін. Содан соң еріген ыстық битумды сақ инағ а қ ойып, оның беті ыстық салқ ындағ ан соң (16-20^оС), оның ү стіне салмағ ы 3, 55 грамдық тесіктерге орналастырылады. Ү стіне шар қ ойылғ ан битумды сақ ина мен термометр орнатылғ ан штатив шыны ыдыстағ ы суғ а батырады. Сө йтіп, 15 минут ұ стап тұ рады. Содан соң шыны ыдыс электр плитканың ү стіне қ ойылып, су минутына 5^о жылдамдық та қ ыздырылады. Битум жұ мсарып, болат шар сақ инаның астың ғ ы сө ресіне баяу ағ ып тү седі. Осы уақ ыттағ ы судың температурасы битумның жұ мсару коэффициентін білдіреді. Алынғ ан нә тижені 8-қ осымшадағ ы шарттарғ а сә йкес, битумның маркасы анық талады.

Егер битумның жұ мсару температурасы 80^оС-ден артық болса, онда шыны ыдыстағ ы су орнына глицерин пайдаланылады. Бұ л кезде ү лгі сыналудан бұ рын 32^оС температурада 15 минут ұ сталып, тә жірибе алғ ашқ ы реттегідей жалғ астырылады.

При проведении лабораторных испытаний по таблице 5 определить марку битума.

6-кесте - Мұ най битумдарына қ ойылатын стандарт талаптары

Таблицадағ ы «-» белгісі сынаудың бұ л кө рсеткіші ГОСТ-пен нормаланбайтындығ ын кө рсетеді.