Гиграскопиялық ылғалды анықтау

Байланысқ ан судың тү рлі формалары болады. Қ осылыстардағ ы оның байланысу тү ріне қ арай:

а) элементтердің гидроксидтері, бұ л жағ дайда су химиялық байланысқ ан тү рде болады;

б) кристаллогидраттар, зат молекуласының қ ұ рамында Н₂О болады;

в) гидрогельдер, су коллойдты бө лшектермен байланысқ ан дисперсті орта қ ызметін атқ арады;

г) қ атты денелердегі адсорбцияланғ ан су;

д) капиллярлы байланысқ ан су, адсорбентте майда кеуектердің болуымен сипатталады, ылғ ал олардағ ы қ ысым қ анық қ ан бу қ ысымынан тө мен болғ ан кезде конденсацияланады.

Белгілі бір материалды беріктігі, жылуө ткізгіштігі, тағ ы басқ а да қ асиеттері материалдың ылғ алдылығ ы, су сің іргіштігі, гигоскопиялығ ы сияқ ты суғ а қ арым-қ атынасына байланысты ө згереді. Гигроскоптылық – бұ л материалдардың ауадағ ы су буын сің іру процесі (сорбция). Мұ нда капиллярлық конденсация, яғ ни капиллярларда (тар бос кеуектерде) будың сұ йық қ а айналуы жү реді. Егер су буының сорбциясы материалмен химиялық ө зара ә серге ұ ласатын болса, мұ ндай процесс хемосорбция деп аталады. Кейде ылғ алдың хемосорбциясы зиянды; осылайша цементті ұ зақ сақ тағ анда ол белсенділігін жоғ алтып, бұ зылады, тіпті кейде қ атып кесектерге айналады.Демек гиграскопиялық деп материалдың ылғ алды ауадан ылғ ал сің іру қ асиеті айтылады. Гигроскопиялық тың сипаттамсы ретінде ауанын салыстырмалы ылғ алдылығ ы 100% жә не температура 20 ⁰ С болғ ан жағ дайда сің ірілген ылғ ал массасының қ ұ рғ ақ материал массасына қ атнасы алынғ ан.

Материалдағ ы ылғ ал бос кү йінде, немесе капиллярлы жә не байланысқ ан кү йде болуы мү мкін.

Ұ сақ дисперсті байланыстырғ ыш материалдардың гиграскопиялығ ы оларды сақ тау кезінде белсенділігінің тө мендеуіне алып келуі мү мкін.

Жұ мысың мақ саты: Шығ у тегі ә р тү рлі материалдардағ ы гиграскопиялық ылғ алдың мө лшерін анық тау.

Қ ондырғ ылар мен материалдар: портландцемент, шыны, саз, қ ұ м, цемент тасы, кептіргіш шкаф, шыны бюкс, аналитикалық таразы, эксикатор.

Жұ мыстың барысы:

Ауада кептірілген 1 г қ ұ рғ ақ ү лгіні бө лме температурасында 24 сағ ат лабораторияда ұ стайды, кейін 1000 ^оС температурада тұ рақ ты массағ а дейін қ ыздырылғ ан фарфор тигельге салады. Аналитикалық таразыда 0, 0002 г дә лдікпен массасын ө лшеп, 105-110^о С температурада кептіргіш шкафқ а қ ояды. Кептіруді 1-3 сағ ат кө лемінде жү ргізеді (шыны мен қ ұ мды 1 сағ ат, сазды 2 сағ ат, цементті 3 сағ ат). Кептіргеннен кейін ү лгі салынғ ан тигельді эксткаторда кептіріп, массасын анық тайды. Содан соң тағ ы да 30 минут кептіріп, массасын ө лшейді. Тигельдегі ү лгіні массасы тұ рақ танғ анғ а дейін кептіреді. Содан соң ү лгіні қ ыздыру кезінде масса жоғ алтуды анық тау ү шін қ олдануғ а болады. Гиграскопиялық ылғ алдың мө лшері тө мендегі формуламен анық талады:

(g – g₁).100

w = --------------------,

g

бұ ндағ ы g жә не g₁ - ү лгінің кептіргенге дейінгі жә не кептіргеннен кейінгі салмағ ы, г.

Цемент тасындағ ы гиграскопиялық ылғ алды анық таудың ерекшелігі бар, себебі жоғ ары температурада кептіру кезінде цементтің қ арқ ынды гидратациясы жү ретіндіктен, қ арапайым 105-110^оС кептіру ә дісін цемент тасына қ олдануғ а болмайды. Сондық тан цемент тасы ү лгілерін сусыз спиртпен ө ң деп, арнайы ылғ алды сің іретін зат салынғ а арнайы қ орапта №008 електен ө ткенше ұ нтақ тайды.

Ұ нтақ талғ ан цемент тасын 5 г мө лшерде алып, абсолют спиртпен ө ң дейді де, 100 ^оС шамысындағ ы температурада тұ рақ ты массағ а дейін қ ыздырады.гиграскопиялық ылғ алды жоғ арыдағ ы формуламен есептейді.