WiFi жане WiMax сымсыз байланыс технологиялары

Wi-Fi технологиясы – Ethernet стандартынын сымсыз желі аналогы, онын негізінде бү гінгі танда коптеген кенселердегі компьютерлік желілер байланыстырылган. Агылш. «Wireless Fidelity» созінен шыккан, ол сымсыз желі (радио) байланысынын стандартын білдіреді, бірнеше хаттамаларды біріктірген IEEE 802.11 ресми атауына ие (Institute of Electrical and Electronic Engineers – электрондык технологиялар саласындагы стандарттарды ондеумен айналысатын халыкаралык уйымы берген стандарт). IEEE 802.11 стандарты IEEE 802.11a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, n, s. тү рлеріне болінеді. Осы тү рлердін ішінен жиі колданылатын IEEE 802.11b IEEE 802.11g жане IEEE 802.11n – осындай желілер Wi – Fi – ды айтканда осы желілер жайында соз болады. 802.11b жане 802.11g желілері 2.4ГГц диапазонында жумыс істейді. Олар деректерді тасымалдау жылдамдыгымен жане кызмет радиусымен ерекшеленеді. 802.11b желілерінін жогаргы жылдамдыгы 11Мбит/сек курайды, ал кызмет радиусы ашык кеністікте 150 метрге, ал мекеменін ішінде 20 – 30 метрге дейін жетеді. 802.11g желісі оте ү лкен жылдамдыкты камтамасыз етеді – 54Мбит/сек дейін, жане ашык кеністікте кызмет жылдамдыгы 300 метрге дейін жетеді. Барлык заманауи катынас куру нү ктелері (катынас куру нү ктесі – сымсыз желінін пайдаланушылары арасында байланыс орнатуга мү мкіндік беретін курылгы) 802.11b жане 802.11g жумыс істей алады. 802.11n стандартынын заманауи колдауы бар. Осындай желілердін кызмет радиусы 450 метрге дейін жетеді. Айта келгенде Wi – Fi технологиясы 3 манызды міндетті орындауга мү мкіндік береді: a)компьютермен байланыс орнатуды женілдету немесе онтайландыру b)Кенсеге оз ноутбуктерімен келген іскерлік аріптестермен жумыс жасаудын колайлы жагдайын камтамасыз ету.c)кабельді орнату мү мкін емес немесе шамадан тыс кымбат болганда кенседе немесе болмеде жергілікті желіні орнату. Wi – Fi желісінін ядросы – косылу нү ктесі (access point), ол жер астындагы желі инфракурылымына косылып (мысалы кенселік Ethernet желісі) радиотолкындардын берілуін камтамасыз етеді. Адетте косылу нү ктесі кабылдагыштан, хабарлагыштан, сым желісіне косылу интерфейсінен, деректерді ондеудін багдарламасымен камтылудан турады. Кіруден кейін косылу нү ктесінін 50–100 метр радиусы манында сымсыз желіні пайдалануга болатын аумак немесе шекара калыптасады, оны хотспот немесе Wi – Fi аймагы деп атайды. Косылу нү ктесіне кіру ү шін Wi – Fi адаптері орнатылган ноутбукті тагы баска курылгыларды хотспот немесе кызмет ету аймагына кою керек. Курылгыны табу мен желіні калыпка келтіру копшілік операциондык жү йелермен автоматты тү рде жү ргізіледі. Егер пайдаланушы бір уакытта бірнеше Wi – Fi аймагына орналасса, косылу нү ктесі куатты сигналдардын болуын камтамасыз етеді. Егер де жана косылу нү ктесі табылса, курылгы кай жерден кү штірек сигнал берілсе, сол нү ктеден косылады. Wi – Fi технологиясынын ерекшеліктерінін бірі болып тутынушыга желіге косылу жолдары мен роумингті тандау еркіндігі беріледі. Сымсыз желі ү ш тү рге боліндеі (1.1-Сурет): a)WLAN (Wireless Local Area Network) – негізінен жергілікті жерлерде орнатылатын Wi-Fi желісі; b)WPAN (Wireless Personal Area Network) – арнайы сымсыз желілерде колданылады; c)WWAN (Wireless Wide Area Network) – калалык колемдегі сымсыз желілер; Wi – Fi сымсыз технологиясынын артыкшылыгына желіні дамыту кезінде кабельдерді колданбай желіге косылуын жаткызамыз. Сымсыз желінін сымды желіге караганда ен басты кемшілігі акпаратты урлаудан корганысы нашар. Шифрлау адісінін ү немі жаксаруына карамастан корганыс жоніндегі маселелер толыгымен шешілмеген. Дамыту кезінде болменін олшемдерін есепке алу керек. Темір бетонды кабыргалар, тіректер Wi – Fi ү шін шынайы киыншылыктарды тудырады. Коп жагдайда богеуліктер маселесін оте куатты антенасы бар катынау нү ктесін орнату аркылы шешеді. Радиобогеуілдер жумыс жасау аракашыктыгы мен Wi – Fi желісінін таралу жылдамдыгына асер етеді.

WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access) – бул кабель линияларынсыз маліметтерді таратуды, интернетке косылуды жане телефон кызметтерін пайдалануды усынатын сымсыз технология. WiMAX IEEE институтымен стандартталган кенжолакты сымсыз байланыс технологиясы, DSL толыктырушы косымша сымдар жане сымдык технологиялар толыктырушы ретінде кен аракашыктыктагы «сонгы миль» маселелерін шешу болып табылады. WiMAX терминін созбе-соз аударсак «микротолкынды пайдалануга арналган сыйысымдылык» дегенді білдіреді. WiMAX кенжолакты мү мкіндік жү йесі IEEE 802.16 стандарты негізінде колданылады. Ал релиздері «802.16х» ретінде белгіленеді, «х» - бул версиянын аріптік белгіленуі. WiMAX желісінін кезекті 802.16а стандарты 2002 жылы пайда болды. Кейін 2004 жылдын мамыр айында кезекті 802.16d стандарты шыгарылды. Ал 2005 жылдын желтоксан айында 802.16e дү ниеге келді. Радиомү мкіндіктін баска технологияларга караганда ерекшелігі ү лкен аумакта объектінін тікелей катысуы аркылы жогарыжиілікті байланысуды камтамасыз етеді. Кабылдау кашыктыгы: 50 км-ге дейін; жиілігі: 2 ГГц – тен 11 ГГц – ке дейін. Маліметтерді таратудын максималды жылдамдыгы: бір базалык станса секторында 70 Мбит/с-ка дейін. Типтік базалык станса 4 сектордан турады. WiMAX жү йесі екі негізгі болімнен турады а)WiMAX базалык стансасы биік объектіде орналасуы керек: мунараларда немесе гимараттарда б)WiMAX кабылдагышы: антенна кабылдагышы, форм-факторларында PC Card карталарынын дамуы. Базалык станса мен абонент кабылдагышы арасында байланыс томенгіжиілік 2 – 11ГГц аукымында орындалады. Берілген байланысулар накты шарттарда маліметтерді тарату жылдамдыгы 20 Мбит/с – ка дейін жане стансамен пайдаланушы арасында тікелей катынасуды керек етпейді. WiMAX базалык стансада жумыс істеу режимі кен колданыстагы 802.11 стандартына (Wi –Fi) уксас. WiMAX WI-Fi технологиясымен салыстырганда, Т1 класты желілерінін жылдамдыгымен жумыс істейтін интернетке катынау мү мкіндігін береді жане онын сигнал тарату алыстыгы алдекайда коп. Оз кезегінде WiMAX-тын жане DSL желісінін ‹‹магистралды тармагынын›› жалгасы Wi-Fi локальды желісі болып табылады. WiMAX 10 шакырым жане оданда коп радиуста байланыспен камтамасыз ете отырып, айтарлыктай аумакта таралады. WiMAX технологиясы «сонгы мильде» пайдаланушылар мен провайдер аркылы акыргы аумактарында, сонымен катар аумактык желі мү мкіндіктерін: офистерде, аудандарда усынымдарды колданады. Ягни 1.6- суретте корсетілген. WiMAX кондыргысы келесі ерекшеліктерге ие: 1)мультисервистік кызметтерді камтамасыз ету (маліметтерді тарату жане Интернетке руксат, телефон шалу – VoIP, дидар – IP TV, желілік ойындар жане т.б); 2)кен откізу жолагы – секторда 30 – 75 Мбит/с жане одан да жогары, жане сайкесінше арбір клиенит ү шін 1 – 10 Мбит/с; 3) асер ету аймагы ү лкен – 15 – 50 км; 4)QoS камтамасыз етудін дамыган мү мкіндіктері жане енгізілген кауіпсіздік куралдары; 5)жогары жиіліктік тиімділік; 7)тарату ортасына интеллектуалды руксат (сураныс бойынша жолак, DAMA); 8)жогары масштабталуы; 9)тікелей корініс болмаган жагдайында жумыс істеу мү мкіндігі. Болашакта – клиент курылылгыларынын кен жиыны, сонын ішінде WiMAX модульдері орнатылган ноутбуктер мен PDA колданыска енеді.Wi-Fi – бул шагын кашыктыкта, кенседе, кафеде жане тагы баска жерлерде жумыс істейтін технология. Руксат ету нү ктесі мен компьютердін арасы он шакты метрден аспайды. Wi-Fi – 100 метрдей кашыктыкты аумакты камтитын кыска кашыктыкты жү йе. Егер WiMAX-ты уялы байланыспен салыстыратын болсак, Wi-Fi стационарлы сымсыз телефонга уксайды. WiMAX технологиясы – бул базалык станция мен кабылдагыштын арасы километрлермен олшенетін, бір каланын аймагында кызмет корсететін кенжолакты сымсыз байланыс. Wi-Fi желісіне караганда, WiMAX технологиясы ү лкен жылдамдык пен ү лкен аумагымен ерекшеленеді. WiMAX технологиясы кез келген жагдайда жумыс істей береді, сонын ішінде каланын тыгыз курылысты аймактарында да жогары жылдамдыкты байланыс пен малімет алмасуды камтамасыз етеді. Бул стандарттын аппаратурасы операторлык класстын жумыстарын шешуге арналган. Wi-Fi технологиясынын тагы бір кемшілігі – курылгыларынын жогаргы энергиялык сыйымдылыкка ие болуы, ү немді режімде жумыс істей алмауы.

WI-MAX желісі

Wi-fi желісі