Байланыс арналары жане олардын сипаттамалары. Сымды, талшыкты-оптикалык жане сымсыз арналар.

Байланыс арнасы таратушы мен кабылдаушы арасындагы байланысты камтамасыз етеді. Физикалык арна элетірлік сигналды откізетін екіжелілі арна немесе модуляцияланган жарык козімен информацияны тасымалдайтын шынылыоптоталшык болуы мү мкін. Сонымен катар арналар байланысы ретінде сипаттала алатындарга – маліметтерді сактайтын магниттік лента, магниттік жане оптикалык дисктер жатады. Кез келген арна аркылы сигналды жібергенде бір ү лкен маселе – аддитивті шу болып табылады. Аддитивті шу кобінесе байланыс жү йеде колданалатын ар тү рлі электрондык комппонентерде пайда болады. Мундай шуларды кобінесежылулук шулар деп атайды. Арна аркылы таралатын сигналдарга тагы богет жасайтын бурмалануларга – сигналдын ошуі, сигналдын фазалык жане амплитудалык бурмалануы.

Опто – талшыктык арналар. Оптикалык кабельдер сигнал ү шін катысты томен ошуден жане сигналды генерациялау жане детектерлеу ү шін жогаргы сенімділікті оптикалык курылгылардан турады. Бул технологиянын жетістіктері аркылы казіргі кезде ішкі электробайланыс жү йесінін, сондай-ак трансатлантикалык жане дү ние жү зілік байланыс жү йесінін дамуына ыкпал етті. Опто-талшыктык арналардагы жиілік жолагынын кендігінен казіргі кездегі телефондык компаниялар тутынушылар ү шін электробайланыстын кен диапозонды кызметін усына алды, буган дауыс тарату, маліметтерді видиосигналдар сияктыларды таратуга мү мкіндік берді. Жарык козі, жарыктаратушы диод немесе лазер – оптоталшыктык жү йеде модулятор немесе тараткыш ретінде колданылады. Хабар сигналы комегімен жарык козінін интенсивтілігін озгерту комегімен акпарат берілінеді.

Сымсыз (радио) арналар. Сымсыз байланыс жү йелерінде электромагниттік энергия антенна аркылы таралатын ортага беріледі, ол оз кезегінде саулелендіргіш ретінде кызмет етеді. Антеннанын физикалык олшемі мен курылымы онын жумыс жиілігінен тауелді болады. Электромагниттік энергиянын эффектілі саулеленуін алу ү шін, антеннанын олшемі толкын узындыгына караганда 1/10 рет ү лкен болу керек.

Байланыс арнасы - жібергіш пен кабылдагыш аралыгында байланыс орнатады, ягни, ол біржакты информация жіберуге арналган техникалык куралдардын жү йесі. Жалпы алганда оларды сымды жане сымсыз деп болуге болады. Сымды желілер:

· Кеністіктік (воздушные)

· Кабельдік

· Талшыкты оптикалык

Талшыкты оптикалык байланыс арнасы сонгы кезде ен перспективті болып саналады. Олардын бір кемшілігі оларды жалгау киын. Екі кабаттан турады: жү рекшесі жане оптикалык кабыкша.

Ішіне саулежіберілген кезде ол зигзаг тү рінде козгала береді.

Сымсыз:

· Радиорелейлік

· Спутниктік

· Лазерлік

3.3 Телевизиянын сынаушы сигналдары.

Сынаушы сигнал курылгынын кірісіндегі жіне шыгысындагы амплитуадылк сипаттамасынын сызыкты емес бурмалануын аныктау ү шін колданылады. Белгілі бір формадагы сиганлды кірісне береді, кейін онын шыгысында шаккан сигналга

карап амплитуадылк сипаттамасын табады.

Телевизия ХХ гасырдын басында пайда болды жане сол кезден бері удайы озгеріп жане дамып келеді. Донгелек люминесценттік кара-ала экрандагы аналогтык ТВ іске косылган саттен бастап, аса куатты сегіз ядролы смартфондардагы FullHD шешімі бар мобильді ТВ пайда болганга дейін шамамен жү з жылдай уакыт отті. Телевизия техникалык жагынан да, толыктырылуы жагынан да тү рлене отырып, осы кү нге дейін ешкімді бей-жай калдырмайды. Бү гінгі танда телевизиянын аса озекті жане ілгерішіл технологиясы – ОТТ технологиясы болып табылады, бул – деректерді беру ортасы ретінде IP интернет хаттамасын пайдаланатын, ТВ дамуындагы сонгы жетістік. Мундай жагдай мынамен байланысты: казіргі танда ар ү йге дерлік интернеті бар кабель кіреді жане контент пен арналарга кол жеткізу ү шін мобильді курылгыларды пайдаланатын адамдардын саны кү ннен-кү нге артуда. Казакстан халкынын ал-аукатынын артуы жане жана технологияларга деген сураныстын удайы осуі – ОТТ пішіміндегі акылы телевизиянын жана платформасын іске косудын керемет мү мкіндігі болып табылады. Контент тутынушыларынын парадигмасынын ауысуы • Интернет аркылы бейне-контент тутынудын осуі • Мобильді курылгылар бірте-бірте теледидарларды алмастырып келеді • ТВ корген кезде бірнеше экрандар пайдаланылады • Сурату бойынша бейне – бос уакыт откізудін негізгі адісіне айналды • Пайдаланушынын озі жасаган контенттін ролі артуда • Пайдаланушы озі калаган нарсені, озі калаган уакытта жане озі калаган курылгыда коргісі келеді

4.1Транзисторлы-транзистор логика технологиясы бойынша карапайым логикалык функцияларды іске асыру. Транзисторлы транзисторлык логика (ТТЛ, TTL) - биполярлы транзисторлар мен резисторлар негізінде курылган цифрлы логикалык микросулбалардын бір тү рі.Транзисторлы -транзисторлык атауы деп аталу себебі, транзисторлар логикалык функцияларды орындау ү шін де(мысалы ЖАНЕ, НЕМЕСЕ), шыгыс сигналын кү шейту ү шін де (резисторлы-транзисторлык жане диодты-транзисторлы логикадан айырмашылыгы) колданылады.ТТЛ карапайым базалык элементі И-НЕ логикалык операциясын орындайды,, былайша алганда ДТЛ микросулба курылымын кайталайды жане копэмиттерлі транзисторды колдану есебінен диодтын касиеті мен транзисторлык кү шейткіштін касиеттерін біріктіреді, бул оз кезегінде микросулбанын арекетін жылдамдыгын жане энергияны колдануын улгайтады, тутынылатын куатты томендетеді жане микросулбанын дайындалу технологиясын жетілдіреді. ТТЛ компьютерде, электронды музыкалык аспаптарда, сондай-ак олшеуші-бакылаушы аппаратура мен автоматикада (КИПиА) кен колданыска ие.ТТл-дын кен колданыска ие болуынын аркасында электронды курылгынын кіріс жане шыгыс тізбектері кобіне ТТЛ-мен электронды сипаттамасы бойынша ү йлесімді орындалады.Паразитті сигналдын аз гана денгейі жеткілікті тиімділікті сактаганда 5 В кернеуіне жетеді, сондыктан бул цифр ТТЛ-дын техникалык регламентіне енген. ТТЛ электронды жү йені жасаушылар арасында 1965 жылы Texas Instruments фирмасы 7400 интегралды микросулбалар сериясын усынганнан кейін танымал болды.Микросулбанын бул сериясы онеркасіптік стандартка айналды, алайда ТТЛ- микросулбаларды баска компаниялар да ондіреді.Онын ү стіне Texas Instruments фирмасы ТТЛ микросулбаларын усынган алгашкы фирма емес еді, олардын алдында Sylvania жане Transitron фирмалары бастаган болатын. Онеркасіптік стандартка ие болган дал осы Texas Instruments фирмасынын 74 сериясы еді.Бул Texas Instruments фирмасынын ү лкен ондірістік куатымен жане 74 серияны алга бастыруымен тү сіндіріледі.Сондыктан, Texas Instruments фирмасынын 74 серияларынын биполярлы интегралды ИМС анагурлым кен таралды, оарды функционалдык жане параметрлік тү рде озге фирмалар кайталайды(Advanced Micro Devices, серия 90/9N/9L/9H/9S Fairchild, Harris, Intel, Intersil, Motorola, National жане т.б.) ТТЛ маныздылыгы сол, ТТЛ -микросулбалар копшілік ондіріске анагурлым жарамды жане алдынгы шыккан микросулбалар серияларынан(резисторлы-транзисторлык жане диоды-транзисторлык логика) асып тү сті. Карапайым инверторы бар ТТЛ-дын жумыс істеу принципі Биполярлы транзисторлар кесінгіштік, калыпты активті, инверсиялык активті жане каныккан. Инверсті активті режимде эмиттерлік откел жабык болады, ал коллекторлык откел ашык.База-коллектор жане база - эмиттер откелінін симметриялы емес конструктивті орындалуы себепті инверсті режимде калыпты режимге караганда транзистордын кү шейту коэффициенті айтарлыктай аз.VT1 копэмиттерлі транзисторынын кез келген кірісінде нолдік денгейде (карапайым сулбада - он жакта) ол калыпты режимде жумыс жасайды жане VT2 базасында потенциалды нолге жакын калыптастырады.Бул кү йде VT2 кірістерінін бірінін негізгі емес тасымалдаушылары коллектордан гана емес, ашык VT1 аркылы да сініріледі. Егер нол VT1дін бір кірісіне берілсе, онда I=(E-0, 7)/R1 максималды кіріс тогы байкалады.Мундай жагдайда баска эмиттерлік откелдер аркылы паразиттік ток байкалуы мү мкін.Онын шамасы соншалыкты жогары...