Азақстандағы термоядролық энергетика

Қ азақ стан да термоядролық энергетикағ а қ ызығ ушылық танытуда. Қ азақ станның 2015 жылғ а арналғ ан индустриалдық -инновациялық дамуы шең берінде негізгі жобалар арасында сілкініс жасайтын жобалар бар.

Соның бірі – қ азақ стандық термоядролық материалтану реакторы Токамак (КТМ). Қ азіргі уақ ытта КТМ материаловед саласында міндеттерді шешуге арналғ ан дү ниедегі жалғ ыз токамак болып табылады. Сондық тан, токамак КТМ XXI ғ асырдың келешегі бар қ ондырғ ылар кестесінде. Ал Қ азақ стан токамакпен жұ мыс істей отырып, ә лемдік нарық та беделді болады.

2010 жылдың 5 қ ыркү йегінде қ азақ стандық токамакта бірінші плазма алынды. Қ азіргі кезде токамакты физикалық іске қ осуғ а даярлау жә не жалпы, кешенді пайдалануғ а қ осу бойынша жұ мыстар мен эксперименттер жү ргізілуде.

Қ азақ стандық ғ алымдардың пікірінше, саланы дамытудың келесі қ адамы Қ азақ станда атомдық энергетиканы дамыту, ядролық медицина Орталығ ын қ ұ ру болуы тиіс.

Ө ткен ғ асырдың елуінші Жер термоядролық бомба қ уатты жарылыс дү р кезде, ол термоядролық энергиясын бейбіт мақ сатта пайдалану, кө рінген ө те аз қ алады: бір немесе екі онжылдық. Мұ ндай оптимизм ү шін жә не негіздер болды: электр реакторды жасау атом бомба пайдалану, ө йткені ол тек 10 жыл ө тті

.

Бірақ синтез ауыздық тау міндеті ө те қ иын болып шық ты. Ондағ ан жылдар бірінен соң бірін ө тіп, энергия шексіз қ амсыздандыру қ ол жеткізу жә не ала алмады. Осы уақ ыт ішінде, адамзат, қ азба ресурстарды жанып атмосфераны ластайтын жә не парниктік газдар шығ арындылары оны қ ызып. Чернобыль жә не Фукусима апат -. Тү сіретін 1 атом электр

Қ андай мә ң гі адамзаттың энергетикалық қ ауіпсіздік мә селесін алып тастау еді, ол біріктіру сияқ ты перспективалық жә не қ ауіпсіз процесін мең геру тоқ татты?

Энергиясын елеулі мө лшерде шығ арумен гелий - Бастапқ ыда, бұ л сутегі ядроларының реакция соншалық ты тығ ыз атом электр жаң а элементтің ядросы қ алыптастыру мү мкін екенін бірге тартың ыз керек екенін анық болды. Бірақ сутегі ядроларының электр кү шімен бір-біріне тойтарыс. Басқ арылатын термоядролық реакция материал бірде-бір мұ ндай температура қ арсы тұ ра алмайды, деп кө рсетті, онда.

температура мен қ ысым бағ алау

Сол себептерге, қ абылданбады жә не таза дейтерий - сутегі изотоптарды. Уақ ыт миллиардтағ ан доллар мен ондағ ан жылдар бойы ө ткізген соң, ғ алымдар, сайып келгенде, ө те қ ысқ а уақ ыт термоядролық жалын жандыру алдық. Ол ұ зақ жеткілікті плазмалық синтез жолын кесу ү йрену болып қ алады. Компьютерлік модельдеу реактордың нақ ты қ ұ рылысына кө шуге мә жбү р болды.

Бұ л кезең де, ол жеке мемлекет кү ш пен ресурстарды тә жірибелік жә не пилоттық ө сімдіктер қ ұ рылысы мен жұ мыс істеу ү шін жеткілікті емес екенін анық болды. Халық аралық ынтымақ тастық аясында, бұ л астам $ 14 млрд қ ұ райтын жобаны термоядролық эксперименттік реактордың іске асыру туралы шешім қ абылданды.

Бірақ, 1996 жылы Америка Қ ұ рама Штаттары, тиісінше, жобаны қ аржыландыруды ө зінің қ атысуын тоқ татады жә не. Біраз уақ ыт асыру Канада, Жапония жә не Еуропа есебінен болды, бірақ реактордың қ ұ рылысына бұ рын, келді ешқ ашан.

Францияда жү зеге асырылып, сондай-ақ, екінші жоба, халық аралық. Ұ зақ плазмалық бостандығ ын айыру жә не шектеу магнит ө рісінің арнайы нысаны байланысты - бө телкелер тү рінде. ә дісі негізі кең естік физик қ ойды. «токамагын» бірінші орнату шығ у от жә не плазмалық бас бостандығ ынан айыру жұ мсалады қ арағ анда, энергияны беруге тиіс.

2012 жылғ а қ арай, реактор орнату ә лі аяқ тау, бірақ табысты жұ мыс туралы ақ парат керек еді. Мү мкін соң ғ ы жылдардағ ы экономикалық тұ рақ сыздық тың ө з тү зетулер мен жаттығ у жоспарын жасады.

Басқ арылатын термоядролық синтез қ ол жеткізу қ иындығ ы алыпсатарлық деп аталатын «суық» термоядролық синтез реакциясының жалғ ан есептер кө п тудырды. Ешқ андай физикалық мү мкіндіктері немесе заң дар ә лі табылғ ан жоқ болғ анына қ арамастан, кө птеген зерттеушілер оның ө мір туралы айтады. Қ азық тым жоғ ары болып табылады Ө йткені, мемлекеттің геосаяси ү стемдік ү шін ғ алымдар ү шін Нобель сыйлығ ының лауреаты, энергия кө птігі осы технологияны жә не қ ол игерілді еді

.

Бірақ ә рбір осындай хабарлама десек немесе тікелей жалғ ан болып табылады. Елеулі ғ алымдар шү бә осындай реакция ө мір қ араң ыз.

Синтезі мен термоядролық реакторлар коммерциялық пайдалануғ а бастау мең геру нақ ты мү мкіндіктері 21 ғ асырдың ортасында айналды отыр. Осы уақ ыт, оның жұ мыс істеуі ү шін қ ажетті материалдар мен ең бек қ ауіпсіздігін дейін алуғ а мү мкіндігі болады. Осы реакторлар плазма ө те тө мен тығ ыздығ ы жұ мыс істейтін болады бастап, қ ауіпсіздік, термоядролық электр станциялары атом электр станцияларының ә лдеқ айда жоғ ары болады.

Реакция аймағ ында кез келген бұ зу дереу термоядролық алауды «сө ндіруге». Бірақ елемеу қ ауіпсіздік шараларын болуы тиіс: реактор қ уаты жеке басын куә ландыратын, тіпті схемалары авария жылу алып тастау жә не адам саудасының қ ұ рбаны, жә не ластануын туғ ызуы мү мкін, сондық тан ү лкен болады. 30-40 жыл кү тіп жә не энергия береке дә уірін қ араң ыз: Енді біз қ ажет. Біз, ә рине, ө мір сү ріп, онда.