ФӘТЕХ (ҖИҢҮ) СҮРӘСЕ – 29 АЯТЬ

Бисмил-лә һ ир-рахмә нир-рахим.
1. Шиксез, Без сиң а ачтык вә хө кем иттек ачык булган җ иң ү не.
2. Аллаһ синең ә ү вә лдә булган гө наһ ларың ны вә ахырда булган гө наһ ларың ны гафу итсең ө чен вә ислам динен таратуны тә мам итү нигъмә тен бирсен ө чен вә сине туры юлга кү ндерсен ө чен.
3. Һ ә м Аллаһ сиң а җ иң еп ө скә чыга торган ярдә мне бирсен ө чен.
4. Ул – Аллаһ мө эминнә рнең кү ң еллә ренә куә т вә карарны иң дерде, Аллаһ удан иң дерелгә н иман нуры белә н кә сби иманнары куә тлә нсен ө чен, җ ирдә ге вә кү клә рдә ге гаскә рлә р Аллаһ гаскә редер, Аллаһ һ ә р эшне белеп мә слихә тче кылучыдыр.
5. Аллаһ мө эмин ирлә рнең вә мө эминә хатыннарның иманнарына куә т бирде, аларны җ ә ннә тлә ргә кертмә к ө чен, ул җ ә ннә тлә рнең асларыннан елгалар агадыр, алар анда мә ң ге калырлар, дә хи иманнарына куә т бирде аларның гө наһ ларын җ уяр ө чен, бу эш мө эминнә р ө чен Аллаһ хозурында олугъ бә хеткә ирешү дер.
6. Вә мө эминнә рнең иманын куә тлә де, монафикъ ирлә рне вә монафика хатыннарны һ ә м мө шрик ирлә рне вә мө шрикә хатыннарны ґә заб кылмак ө чен, Аллаһ пә йгамбә ргә һ ә м мө селманнарга ярдә м бирмә с, дип, Аллаһ уга яман зан кылдылар, Аллаһ уга яман зан кылулары, ү злә ренә явызлык булып кайтыр, вә аларга Аллаһ ачуланды вә рә хмә теннә н ерак кылды вә аларга җ ә һ ә ннә мне хә зерлә де, ул җ ә һ ә ннә м ни яман урындыр.
7. Җ ирдә вә кү клә рдә булган гаскә рлә р Аллаһ гаскә рлә редер, Ул – Аллаһ һ ә рнә рсә дә н ө стен булды вә һ ә р эшен белеп кылучы булды.
8. Тә хкыйк Без сине ө ммә тең ә гуаһ итеп, вә итагать итү челә рне җ ә ннә т белә н шатландыручы, вә итагать итмә ү че залимнә рне җ ә һ ә ннә м белә н куркытучы итеп җ ибә рдек.
9. Аллаһ уга вә расү ленә иман китермә клегегез һ ә м расү лгә куә т бирмә клегегез ө чен, дә хи Аллаһ уны олугълап Ул һ ә р кимчелектә н пакь дип иртә лә рдә вә кичлә рдә тә сбихлә р ә йтмә клегегез ө чен.
10. Мухә ммә д г-м хаҗ кылып кайту нияте илә бер мең дү рт йө з сә хабә белә н Мә динә дә н Мә ккә гә юнә лде, лә кин Мә ккә гә якын килгә ч, мө шриклә р мө селманнарны Мә ккә гә кертмә делә р. Шул вакытта пә йгамбә р мө шриклә р белә н сугышырга сахабә лә рдә н бә йґә т алды. Бу аять шул хакта иң де. Тә хкыйк ул Сә хабә лә р сугыштан качмаска вә ислам ө чен җ аннарын кызганмаска Хө дә йбиядә сиң а бә йґә т бирерлә р, ә лбә ттә алар Аллаһ уга бә йґә т итү челә рдер, Аллаһ уның кодрә те вә нигъмә те аларның бә йґә тлә реннә н ө стендер. Берә ү бә йґә тен бозса, фә кать ү з зарарына бозган буладыр, вә берә ү бә йґә тен сакласа, Аллаһ исеме илә кылган бә йґә тен, Аллаһ аң а тиздә н олугъ ә җ ерне бирер.
11. Хилафлык кылып Хө дә йбия вакыйгасына катнашмаган бә дә вий гарә блә ре сиң а ә йтерлә р: " Безлә рне малларыбыз вә хатын-балаларыбыз тоткарлады, шуның ө чен сиң а иярә алмадык, Раббың нан безнең ө чен гафу сорагыл", – дип. Алар кү ң еллә рендә булмаган нә рсә не теллә ре белә н ә йтерлә р, ягъни алар Аллаһ уның гафу итү ен кирә ксенмилә р. Син ә йт: " Аллаһ уның хө кеменнә н бернә рсә не кире кайтарырга сезнең ө чен кем ирекле булыр, ә гә р Аллаһ сезгә зарарны яки файданы телә сә, бә лки Аллаһ сезнең кылган эшлә регездә н хә бә рдар булды", – дип.
12. Бә лки сез уйладыгыз пә йгамбә р һ ә м мө эминнә р Хө дә йбиядә н кире Мә динә гә вә ө й җ ә мә гатьлә ренә мә ң ге кайтмаслар, ягъни кә ферлә р ү тереп бетерерлә р дип, шул уегыз сезнең кү ң елегездә шайтан тарафыннан яхшы уй итеп кү рсә телде, янә явызлыкны зан кылдыгыз, ягъни исламның җ имерелү ен, мө селманнарның һ ә лак булуын телә дегез, вә кү ң елегезнең бозыклыгы белә н һ ә лак буласы кавем булдыгыз.
13. Вә берә ү Аллаһ уга вә Аның рә сү ленә иман китермә сә, дө реслектә Без кә ферлә ргә җ ә һ ә ннә м утын хә зерлә дек.
14. Җ ир вә кү клә р мө лке Аллаһ мө лкедер, телә гә н кешесен гафу итә р вә телә гә н кешесен ґә заб кылыр. Аллаһ гафу итү че вә рә хмә т кылучы булды.
15. Хө дә йбиягә бармыйча синнә н аерылып калган монафикълар ә йтерлә р: " Сез табыш малын алырга барган вакытта безне дә алыгыз, сезгә ияреп барыйк", – дип. Хө дә йбиядә н кайткач Мухә ммә д г-м сахабә лә рне Хә йбә ргә җ ибә рергә хә зерлә де, Хө дә йбиядә Аллаһ уга бә йґә т биргә н Сә хабә лә р генә Хә йбә ргә хә зерлә нсеннә р, диде. Хә йбә р сугышында мө селманнар җ иң ә калсалар, аннан кү п табыш малы ө мет ителә иде. Хә йбә р сугышы һ ә м аннан алыначак табыш малы, Хө дә йбиягә бә йґә т биргә н сә хабә лә ргә генә тапшырылды. Хө дә йбия сә фә ренә чыкмый калган монафикълар, Аллаһ у тә галә нең: " Хә йбә р сугышы вә табыш малы, Хө дә йбиядә бә йґә т биргә н сә хабә лә ргә генә тапшырылсын", – дигә н сү зен алыштырырга, ү згә ртергә телилә р, ягъни Хә йбә ргә барырга бик тырышалар. Син аларга ә йт: " Безгә ияреп Хә йбә ргә һ ич тә бармассыз, Аллаһ у тә галә сезнең хакта " Хә йбә ргә бармасыннар", дип, без Хө дә мбиядә н кайтмас борын ук ә йтте". Ул монафикълар ә йтерлә р: " Табыш малыннан хө седлә неп безне Хә йбә ргә җ ибә рмисез", – дип. Бә лки алар эшнең хакыйкатен аң ламыйлар, мә гә р бик аз аң лыйлар, ягъни дө нья эшен, дө нья малын гына яхшы аң лыйлар.
16. Бә дә вий ґә рә блә реннә н булган карышучыларга ә йт: Тиздә н Рум кавеме белә н сугышырга чакырылырсыз алар каты сугыш иялә редер, ул кавем белә н сугыш кылырсыз, яки алар мө селман булырлар, ә гә р шул вакытта пә йгамбә ргә итагать итсә гез, Аллаһ сезгә кү ркә м ә җ ерлә р бирер һ ә м баштагы карышуыгызны гафу итә р, ә гә р йө з дү ндерсә гез, карышсагыз ә ү вә лдә ге йө з дү ндерү егез кеби, Аллаһ сезне рә нҗ еткү че ґә заб белә н ґә заб кылыр.
17. Сукыр кеше вә аксак кеше һ ә м авыру кешелә р сугыштан калсалар аларга гө наһ юктыр, берә ү Аллаһ уга вә рә сү ленә итагать итсә, Аллаһ ул кешене асларыннан елгалар агучы җ ә ннә тлә ргә кертер, вә берә ү Аллаһ удан вә рә сү леннә н йө з дү ндерсә, Аллаһ ул кешене ґә заб кылыр рә нҗ еткү че ґә заб белә н.
18. Сугыштан кайтмыйча, ү лгә нче мө шриклә р белә н сугышырга, дип, агач тө бендә сиң а бә йґә т бирү че сахабә лә рдә н Аллаһ, шиксез, разый булды, Аллаһ аларның кү ң еллә рендә ге яхшы ниятлә рен белде, аларга кү ң ел тынычлыгын бирде һ ә м тиздә н Мә ккә фә тех ителә чә к мө селманнар кулына ү тә чә к, дип аларны шатландырды.
19. Дә хи кү п табыш малларын бирде, алар ул табыш малларын Хә йбә рдә н алырлар, Аллаһ җ иң ү че вә эшне белеп кылучы булды.
20. Аллаһ сезгә кү п табыш малларын вә гъдә кылды, алырсыз ул табышларны Хә йбә рдә н, һ ә м ашыктырды сезгә ул табышны, вә дошман булган кешелә рнең кулларын сездә н тыйды, ягъни табыш малын алудан сезне туктата алмаслар. Аллаһ бу табыш малларын бирде, пә йгамбә рнең хаклыгына мө эминнә ргә дә лил булсын ө чен һ ә м сез мө селманнарны туры юлга кү ндермә к ө чен.
21. Дә хи хә зер алырга кө чегез җ итмә гә н табышларны Аллаһ сезгә килә чә ктә вә гъдә кылды ки, ул табышларны Аллаһ сезнең ө чен саклады, Аллаһ һ ә рнә рсә гә кадир булды.
22. Ә гә р кә ферлә р сезнең белә н сугышсалар, ә лбә ттә, куркып артларына качарлар, соң ра саклаучы дусны вә ярдә мчене һ ич тапмаслар.
23. Пә йгамбә рлә ргә вә хак мө эминнә ргә ярдә м бирмә к Аллаһ уның ә ү вә лдә н килгә н гадә тедер, вә ә лбә ттә, Аллаһ уның вә гъдә се алышынуны, ү згә рү не тапмассың.
24. Ул – Аллаһ кә ферлә рнең кулын сездә н һ ә м сезнең кулыгызны алардан тыйды, Мә ккә янында ягъни Хө дә йбиядә, сезне аларга ө стен кылганыннан соң. Ягъни Аллаһ Хө дә йбия бә йгә теннә н соң Мә ккә мө шриклә ре белә н сугышуны насыйб итмә де, бә лки алар белә н ун ел сугышмый торуны килешеп солых ясауны насыйб итте. Аллаһ сезнең кылган эшлә регезне кү рү че булды.
25. Мә ккә кә ферлә ре мә сҗ ид Хә рамны таваф итү дә н сезне тыйдылар вә корбан ө чен китергә н хайваннарыгызны, бугазлама торган урыннарына барып җ итмә сеннә р ө чен, тотып тордылар. Ә гә р Мә ккә гә сез танымый торган иман китергә н ирлә р вә иман китергә н хатыннар булмаса иде, вә Мә ккә мө шриклә ре арасында торучы мө селманнарны танымыйча, ү терү егез ихтималы булмаса иде, вә ул мө селманнарны белмичә ү тергә негез соң ында сезгә кайгы һ ә м зарар ирешү ихтималы булмаса иде, ә лбә ттә, Аллаһ Мә ккә гә сугыш белә н керү не ә мер итә р иде. Аллаһ мө селманнарга Мә ккә гә сугыш белә н керү не ә мер итмә де, Ү зе телә гә н кешелә рне рә хмә тенә вә Ислам диненә кертмә клеге ө чен. Ә гә р мө селманнар Мә ккә мө шриклә реннә н аерылсалар иде, ә лбә ттә, ул мө шриклә рне рә нҗ еткү че ґә заб белә н ґә заб кылыр идек.
26. Ул Мә ккә мө шриклә ре кү ң еллә рендә наданлык гайрә те булган гайрә тне мә хкә м кылган вакытларында, Аллаһ расү ленең вә мө эминнә рнең кү ң еллә ренә Ү зенең рә хмә те белә н куә тне һ ә м карарланмакны иң дерде, вә аларны ширектә н саклану сү зендә " Лә Илаһ ә ил лә ллаһ " кә лимә сендә сабит кылды, вә алар ул кә лимә гә мө стә хыйк " хаклы" булдылар вә ул кә лимә нең ә һ леннә н булдылар. Бит Аллаһ һ ә р нә рсә не белү че булды.
27. Тә хкыйк Аллаһ расү ленең кү ргә н тө шен хаклык белә н дө рес кылды. (Мухә ммә д г-м Хө дә йбиягә чыкмас борын тешендә сахабә лә рнең Мә ккә гә кереп чә члә рен алганнарын, кайберлә ренең кыскартканын кү рде. Сахабә лә ргә сө йлә гә ч, алар бик шатландылар, лә кин Хө дә йбиядә солых ясалгач, бик авырсындылар. Шул вакыт сахабә лә рне юату ө чен бу аять иң еп), Мухә ммә д г-мнең тө ше, ә лбә ттә, вакыйга булачагын белдерде". Аллаһ телә сә дошманнарыгыздан имин булганыгыз хә лдә, ә лбә ттә, мә сҗ ид Хә рамга керерсез, чә члә регезне китә реп, бә гъзелә регез кыскартып, һ ичкемнә н курыкмаганыгыз хә лдә! Аллаһ сез белмә гә н нә рсә лә рне белде, Мә ккә гә керү дә н элек сезгә якын фә техны кылды, ягъни Хө йбә рне алдыгыз.
28. Ул – Аллаһ ү зенең расү лен кө чле һ идә ят вә хак дин илә җ ибә рде, ул хак дин Исламны барча диннә рдә н ө стен кылмас ө чен, синең пә йгамбә рлегенә, Исламның хак дин икә нлегенә вә аның ө стен булачагына гауһ булырга Аллаһ ү зе җ итә дер.
29. Мухә ммә д г-м Аллаһ уның рә сү ледер, ул расү л илә бергә булган хак мө эминнә р кә ферлә ргә катылардыр, аларга һ ич шә фкать итмә слә р, вә уз араларында бер-берсенә шә фкатьлелә рдер, кү рерсең аларны рө кугъ сә җ дә кылып, Аллаһ уның рә хмә тен вә ризалыгын эстә рлә р, кыямә т кө нендә аларның йө злә рендә намаз укуларының галә мә те булыр. Бу ә йтелгә н эшлә р аларның сыйфатларыдыр, Тә ү ратта һ ә м Инҗ илдә дә ә йтелгә ндер – тармакларыны чыгаручы иген кебилә рдер, ул тармак игенгә куә т бирде, һ ә м ул иген калынайды вә тураеп камылына басты, ул игеннең яхшы уң ышы игенчелә рне гаҗ ә плә ндерер, ягъни Сә хабә лә р, яхшы уң ган иген кеби бик тиз куә тлә нделә р һ ә м Исламны дө ньяга тараттылар. Аллаһ шулай кылды, сә хабә лә рнең хә лен кү реп кә ферлә р ачулансыннар ө чен. Имансызлардан иман китереп изге гамә ллә р кылучыларына Аллаһ гафу итү не һ ә м олугъ ә җ ерне, ягъни җ ә ннә т нигъмә тлә рен вә гъдә кылды.