Фуркан (аеручы) сҮрӘсе – 77 аять

Бисмил-лә һ ир-рахмә нир-рахим.
1. Ү зенең колы Мухә ммә д г-мгә хак белә н батыл арасын асра торган Коръә нне Иң дерү че Аллаһ у тә галә һ ә рнә рсә дә н бө ек булды, Аллаһ Коръә нне иң дерде галә мнә р мә хлукларын Аллаһ ґә забы белә н куркытучы булсын ө чен.
2. Ул – Аллаһ җ ир вә кү клә р мө лкенең хуҗ асыдыр, вә Ул бала китермә де, вә Аның мө лкендә тиң дә ше булмады, вә Ул һ ә рнә рсә не халык кылды, һ ә рнә рсә не ү лчә п ризык вә ә җ ә л тә къдир кылды.
3. Мө шриклә р, һ ичнә рсә не бар итә ргә кө че җ итмә гә н, бә лки ү злә ре агач таштан юнып ясалган сынымнарны Илаһ ә тоттылар Аллаһ удан башка, дә хи ул сынымнар ү злә ренә файданы китерергә вә ү злә реннә н зарарны җ ибә рергә кадир булмаслар, вә бер кешене ү терергә, вә бер кешене тергезергә, һ ә м кабердә н бер кешене кубарырга кө члә ре җ итмә с.
4. Имансызлар ә йттелә р: " Ошбу Коръә н һ ичнә рсә тү гел, мә гә р аны Мухә ммә д ү зе уйлап чыгарды, аннары Аллаһ удан килде дип ялганлады, һ ә м аң а башка кавем дә ярдә м итте", – дип. Тә хкыйк золым белә н вә хакка ышанмау белә н килделә р, Аллаһ удан иң гә н китапны ә ү вә лге китап ә һ еллә реннә н алды, диделә р.
5. Дә хи ә йттелә р: " Ул Коръә н ә ү вә лге ө ммә тлә рнең ялган сү злә редер, Мухә ммә д аны кү череп яздырды вә ул сү злә р Мухә ммә дкә иртә лә р һ ә м кичлә р дә укыла", – дип.
6. Ә йт: " Ул Коръә нне җ ирдә ге вә кү клә рдә ге яшерен серлә рне белү че Аллаһ иң дерде, вә Ул – Аллаһ мө эминнә рне ярлыкаучы һ ә м аларга рә хмә т итү че булды", – дип.
7. Мө шриклә р ә йттелә р: " Мин пә йгамбә р диюче Мухә ммә дкә ни булды, башка кешелә р кеби аш ашый, базарларда йө ри, ни булыр иде, ә гә р Мухә ммә дкә бер фә рештә иң гә н булса, шул фә рештә белә н аның Аллаһ ґә забы белә н куркытучы пә йгамбә р икә нлеге ачыкланыр иде.
8. Яки аң а кү ктә н нигъмә тлә р иң дерелсә, базарда йө рмә с иде, яки аның һ ә ртө рле җ имеш бирә торган бакчасы булып, шул бакчадан ашасын иде дип. Янә ул залимнә р ә йттелә р: " Ә гә р сез бу Мухә ммә дкә иярсә гез, сихерлә нгә н кешегә ияргә н буласыз", – дип.
9. Ий Мухә ммә д г-м, кара инде ул ахмакларга, синең хакың да нә рсә сө йлилә р, алар хакны белү дә н, пә йгамбә рне танудан адаштылар, инде туры юлны табарга кө члә ре җ итмә с.
10. Барча вө җ ү дтә н бө ек Аллаһ, ә гә р телә сә, сиң а алар ә йткә н бакчадан яхшырак бакча кылыр иде, дө ньяда ул бакчалардан елгалар да агызыр, вә сиң а бө ек ө йлә р дә кылыр иде, лә кин аларны Аллаһ ахирә ткә калдырды.
11. Бә лки алар кыямә тне ялганга тоттылар, шуң а кү рә алар дө ньяга алдандылар, кыямә тне ялганлаучыга каты утны хә зерлә дек.
12. Утны алар ерактан кү ргә ч, ул утта ачуланып кайнаган тавышны ишетерлә р, дә хи ишә к тавышы кеби яман тавышын ишетерлә р.
13. Ә гә р алар куллары муеннарына богауланмыш хә лдә шул уттан тар урынга салынсалар, шулвакыт алар: вә й безгә һ ә лакә тлек, каты ґә заб, дип елап кычкырышырлар.
14. Аларга ә йттелә р: " Сез бү ген бер генә һ ә лакә тлек белә н кычкырмагыз, бә лки кү п һ ә лакә тлек белә н кычкырыгыз."
15. Ә йт: " Шулай мә ң гегә утка керү хә ерлеме? Яки тә къва мө эминнә ргә вә гъдә ителгә н җ ә ннә т хә ерлеме? Ул җ ә ннә т аларга изге гамә ллә ренә җ ә за һ ә м кайтачак мә ң гелек урыннарыдыр.
16. Аларга анда ни телә сә лә р шул булыр мә ң ге калганнары хә лдә, ул җ ә ннә т Раббың ның фазълы вә рә хмә те белә н мө эминнә ргә вә гъдә ителде, ул вә гъдә дә н соралмыш булды, ягъни фә рештә лә р: " Ий Раббыбыз мө эминнә рне ү зең вә гъдә иткә н " Гаден" җ ә ннә тенә керт", – дилә р.
17. Аллаһ кыямә т кө нне сынымнарны вә аларга гыйбадә т кылган мө шриклә рне бергә кубарыр, Минем бу бә ндә лә ремне сез адаштырдыгызмы, яки алар ү злә ре туры юлдан адаштылармы, дип сынымнардан сорар.
18. Сынымнар гаҗ ә псенеп ә йтерлә р: " Йә Рабби, без Сине кимчелектә н пакь дип мактап тә сбих ә йтә без, Синнә н башканы Илаһ ә тотмак безгә һ ич лаек булмады, без аларга безгә гыйбадә т кылыгыз, дип ничек ә йтә алабыз, лә кин Син аларны вә аталарын тө рле нигъмә тлә р белен сыйладың, хә тта алар шә һ вә ткә чумып Синең зекрең не оныттылар, вә һ ә лак буласы кавем булдылар.
19. Аллаһ мө шриклә ргә ә йтер: " Ий мө шриклә р, менә бү ген сынымнарыгыз сезне сө йлә гә н ялган сү злә регез белә н гаеплилә р, ягъни алар без Илаһ ә без, безгә гыйбадә т кылыгыз, дип һ ич тә ә йтмә гә ннә р, Илаһ ә без дип хыялланган сынымнарыгызның кө члә ре җ итмә с сездә н ґә забны җ ибә рергә һ ә м ярдә м итә ргә? Ий кешелә р, сездә н берә ү мө шрик булып ү зенә золым итсә, ул кешегә Без олугъ ґә забны татытырбыз.
20. Синнә н ә ү вә л җ ибә рмә дек рә сү ллә рдә н мә гә р кешелә рдә н расү л итеп җ ибә рдек, алар ашыйлар вә базарларда йө рилә р иде. Бә гъзегезне бә гъзегезгә фетнә кылдык, байны фә кыйрьгә, сә ламә тне сырхаулыга, дә рә җ ә лене дә рә җ ә сезгә, ә йтер: мин ник аның кеби булмадым дип. Ий мө эминнә р, хә легезне сабыр итә сезме, Раббың хә легезне кү рү че булды, сабыр итсә гез, ә җ ерен бирер.
21. Безгә яхшылык белә н юлыгырга телә мә гә н имансызлар ә йттелә р: " Ни булыр иде, ә гә р безгә фә рештә лә р иң еп Мухә ммә днең расү л икә нлеген ә йтсә лә р, яки Раббыбызны кү рсә к, Мухә ммә днең расү л икә нлеген ә йтсә ", – дип. Тә хкыйк алар шул сү злә ре белә н нә феслә рендә тә кә бберлә нделә р һ ә м золымда чиктә н уздылар.
22. Кыямә т кө нне ґә заб фә рештә сен кү рерлә р, лә кин ул кө ндә имансызларга шатлык булмас, вә фә рештә лә р ә йтер: " Имансызларга җ ә ннә ткә керү хә рам булды".
23. Имансызларның кешелә ргә кылган бә гъзе яхшылыкларына касад кылырбыз, һ ә м очкан тузан кеби юк итә рбез.
24. Кыямә т кө нендә җ ә ннә т ә һ еленең урыны хә ерлерә к вә рә хә тлә нү урыннары да кү ркә мерә ктер.
25. Вә ул кө ндә кү к ярылып аннан бер болыт чыгар, ул болыт илә кешелә рнең гамә л дә фтә рлә ре белә н фә рештә лә р иң ә р.
26. Ул кө ндә һ ә рнә рсә гә хуҗ а булу Аллаһ кулында булып һ ичбер затның катнашы булмас, ул кө н имансызлар ө чен авыр кө н булыр.
27. Ул кө ндә Коръә н белә н гамә л итмә гә н залим каты хә срә ттә н ике кулын тешлә р, вә ә йтер: " Ни булыр иде дө ньяда пә йгамбә ргә ияреп аның белә н бергә хак юлны тоткан булсам".
28. Ни ү кенеч һ ә лак булу килде, ни булыр иде фә лә н кә ферне дус тотмаган булсам.
29. Тә хкыйк ул мине Коръә ннә н биздерде миң а ул Коръә н Аллаһ удан килгә ннә н соң, шайтан кешене алдан ташлап китә р булды.
30. Мухә ммә д г-м ә йтте: " Йә Рабби, минем кавемем ошбу Коръә нне инкяр итеп куйдылар, кабул итмә делә р һ ә м кешелә рне дә аның белә н гамә л кылудан тыйдылар.
31. Синең дошманнарың булган кеби имансызлардан һ ә р пә йгамбә ргә дошманнар кылдык, алар сабыр иттелә р, син да сабыр ит, сине һ идә яткә кү ндерергә һ ә м дошманнарың а каршы ярдә м бирергә Раббың җ итә дер.
32. Имансызлар ә йттелә р: " Нә рсә булыр иде, ә гә р Коръә н аң а бер мә ртә бә иң ү дә тулы китап булып иң сә. Без аны аять аять иң дердек, кү ң елең не куә тлә р ө чен һ ә м тә ртибе илә аерып-аерып укыдык, сиң а ятларга җ иң ел булсын ө чен.
33. Мө шриклә р синең хакында батыл мисал китермә слә р мә гә р китерсә лә р, Без аларның батыл мисалларын юкка чыгара торган хак мисал китерербез һ ә м бә яне кү ркә м аятьлә рне китерербез, аптырап калырлар.
34. Коръә ннә н качкан кешелә р йө зтү бә н җ ә һ ә ннә мгә сө релерлә р, бу кешелә р Коръә ннә н ерак булулары сә бә пле туры юлдан бик ерак адашучылар, һ ә м ахирә ттә ге урымнары да бик яман урындыр.
35. Тә хкыйк Без Мусага Тә ү ратны бирдек, на кардә ше Һ арунны аң а ярдә мче кылдык.
36. Безнең аятьлә ребезне ялганга тотучы кавемгә барыгыз, аларны хак дингә ө ндә гез! Муса белә н Һ арунны да ялганга тоткач, Без ул кавемне һ ә лак иттек.
37. Нухны, вә башка расү ллә рне ялганга тотканнары ө чен, Нух кавемен Туфан суына батырып һ ә лак иттек, аларның Туфан белә н һ ә лак булуларын кешелә ргә гыйбрә т ө чен кылдык, вә ул залимнә ргә ахирә ттә рә нҗ етү че ґә заб хә зерлә дек.
38. Гад, Самуд кавемнә рен һ ә м коега табынучы кос иялә рен һ ә лак иттек, дә хи алар арасында кү п кавемнә рне һ ә лак иттек. (Шө ґә еб пә йгамбә р кавеменнә н бер җ ә мә гать ташланган бер иске коедан чыга торган чишмә гә табына торган булганнар. Аллаһ аларны җ иргә йоттырган. Татарстанда адашкан кешелә р тарафыннан " ә ү лиялә р тавы" дип аталган җ ирдә бер чишмә бар икә н, һ ә лак булырга ашыккан кешелә р шул чишмә гә табынырга баралар).
39. Аларны һ ә лак итмә с борын, һ ә рберсенә ә ү вә лдә һ ә лак булган кавемнә рнең хә ллә рен гыйбрә т очен баян кылдык, лә кин алар гыйбрә тлә нмә делә р, һ ә м Без һ ә ммә лә рен каты һ ә лак итү белә н һ ә лак иттек.
40. Тә хкыйк ө елә ренә таш яудырып һ ә лак ителгә н Лут кавеменең шә һ ә ре яныннан кә ферлә р ү теп йө рилә р, алар шул шә һ ә р яныннан ү ткә ндә Аллаһ уның ґә заб ә сә рен кү рмилә рме? Бә лки алар имансыз булулары сә бә пле кабердә н кубарылуны кө тмилә р.
41. Мө шриклә р сине кү ргә ндә мә схә рә итеп ә йттелә р: " Шул ирнеме Аллаһ пә йгамбә р итеп җ ибә рде", – дип.
42. Янә ә йттелә р: " Ул Мухә ммә д безне ислам диненә ө ндә п сынымнарыбыздан аера язды, ә гә р сабыр итеп сынымнарыбызга ныклап тотынмаган булсак, ә лбә ттә, безне сынымнарыбыздан аерган булыр иде", – дип. Алар ґә забны кү ргә ндә, ә лбә ттә, белерлә р кем туры юлдан адашканлыгын.
43. Ә йә кү рә сең ме нә фес һ авасын Илаһ ә тоткан кешене, ягъни яшә ве дә, дин тотуы да нә фесе телә гә нчә генә дер. Ә ллә син аң а вә кил булып, аны туры юлга кү ндерә алырсың мы?
44. Яки син уйлыйсың мы аларның кү брә ге синең сү зең не ишетә лә р дип, яки хак сү знең хаклыгын аң лыйлар дип? Алар һ ичкем тү гел, мә гә р хайван кебилә р, бә лки алар хайваннарга караганда да хак юлдан адашучыраклар.
45. Раббың ның эшенә карамыйсың мы, кояш чыккач иртә белә к ипчек суздык кү лә гә не, ә гә р Аллаһ телә сә иде, ул кү лә гә не озын хә лендә калдырыр иде, соң ра кояшны кү лә гә гә дә лил вә сә бә пче кылдык.
46. Соң ра ул кү лә гә не җ иң еллек белә н ү зебезгә кайтардык, ягъни кояш китү белә н бергә ә крен генә кү лә гә да китә дер.
47. Ул – Аллаһ кичне сезгә пэрда кылды кием кеби, вә йокыны тә негезгә рә хә тлек кылды, вә кө ндезне тарала орган вакыт кылды ки, кешелә р кә сеп ө чен җ ир ө стенә таралырлар.
48. Вә Ул – Аллаһ рә хмә те белә н яң гыр алдыннан җ ил җ ибә реп кешелә рне шатландырадыр, ул җ иллә р кирә к җ иргә болытларны алып килерлә р, вә Без сезгә болытлардан пакь су иң дердек.
49. Ул су белә н шә һ ә рлә рнең ү лгә н табигатен тергезмә клегебез ө чен, янә Ү зебез халык кылган хайваннарны вә кү п кешелә рне эчермә клегебез ө чен.
50. Тә хкыйк ө стә ге ө ч аятьне Коръә ндә һ ә м башка китапларда тә кърар ә йттек, кешелә р вә газьлә нсеннә р вә гыйбрә тлә нсеннә р ө чен, кешелә рнең кү берә ге вә газьдә н вә гыйбрә тлә рдә н баш тарттылар, мә гә р ислам нигъмә тен инкяр итеп кә фер булудан баш тартмадылар.
51. Ә гә р телә сә к, ә лбә ттә, һ ә рбер шә һ ә ргә Аллаһ ґә забы белә н куркытучы пә йгамбә р җ ибә рер идек.
52. Инде син имансыз, динсезлә ргә итагать итмә, аларга иярмә һ ә м аларга хезмә т итмә, бә лки ялган иман, ялган дингә вә имансызлыкка, динсезлеккә каршы Коръә н белә н кө рә шү юлын ач, зур кө рә шү белә н кө рә ш!
53. Ул – Аллаһ ике зур суны янә шә агызды, ул суларның берсе эчә ргә тә мледер, икенчесе эчә ргә ачы тозлыдыр, вә алар арасына пә рдә кылды вә бергә кушылудан тыя торган яшерен кө чне араларына куйды.
54. Вә Ул – Аллаһ кешене бер тамчы судан халык кылды, вә аларны ир вә хатын итеп нә сел – нә сә бне ү рчетте, Раббың һ ә р эшкә кадир булды.
55. Мө шриклә р Аллаһ удан башка файда да, зарар да итә алмый торган нә рсә лә ргә гыйбадә т кылалар, имансыз кеше Раббысына каршы шайтанга ярдә мче булды.
56. Без сине Аллаһ уга итагать итү че хак мө эминнә рне җ ә ннә тлә р белә н шатландыручы итеп вә итагать итмә гә н залимнә рне җ ә һ ә ннә м ґә забы белә н куркытучы итеп җ ибә рдек.
57. Ә йт: " Мин сезгә ислам динен ө йрә ткә нем ө чен сездә н хак сорамыйм, мә гә р берә ү мал биреп Аллаһ уга якын булуны тели икә н, Аллаһ кү рсә ткә н урыннарга малын бирсен!
58. Аларның малына кызыкма, бә лки һ ә рвакыт тере һ ич ү лми торган Раббың а тә вә ккә л ит, вә Аны мактап тә сбихлә р ә йт, бә ндә лә ренең гө наһ ларыннан хә бә рдар булырга Аллаһ ү зе җ итә.
59. Ул – Аллаһ Җ ирне, кү клә рне вә алар арасында булган нә рсә лә рне халык кылды алты кө ндә, соң ра рә химле Аллаһ Ґә решкэ беркетелде, ул хакта галим кешедә н сора.
60. Мө шриклә ргә Ә ррә хмә нгә сә җ дә кыйлыгыз диелсә ә йтерлә р: " Ә ррә хмә н нә рсә ул, синең ә мерең белә н белмә гә н нә рсә гә сә җ дә кылыйкмы", – дип. Аллаһ уга сә җ дә кылыгыз дигә н сү з Аллаһ удан качуларын арттырды.
61. Олугъ вә бө ек Аллаһ кү ктә йолдызлар кылды вә аларга урыннар билгелә де, вә анда яктыртучы кояшны һ ә м ялтыраучы айны халык кылды.
62. Вә Ул – Аллаһ кич белә н кө ндезне берсенең урынына икенчесе килә торган итеп халык кылды, Аллаһ уның бу эшлә ре Аның берлеген вә кодрә тен белергә телә гә н кешелә р ө чен гыйбрә т һ ә м вә газь, яки шө кер итә ргә телә гә н кешелә ргә шө кер итү не лязем итә дер.
63. Аллаһ уның яхшы бә ндә лә ре җ ир ө стендә тә ртип белә н вә тү бә нчелек белә н йө рерлә р, ә гә р аларны җ аһ иллә р кирә кмә гә н сү злә р белә н хыйтаб итсә лә р, аларга каршы гө наһ тан пакь сү зне ә йтерлә р.
64. Вә алар Раббыларына рө кугъ сә җ дә кылып намаз укуларын дә вам иттерерлә р.
65. Алар ә йтерлә р: " Ий Раббыбыз бездә н җ ә һ ә ннә м ґә забын алгыл, чө нки аның ґә забы һ ә лак итү чедер.
66. Ул җ ә һ ә ннә м тормак вә карарланмак ө чен ни яман урын.
67. Вә алар мохтаҗ га мал бирсә лә р, исраф итмә слә р вә тарлык та кылмаслар, исраф белә н тарлык арасында гадел торырлар.
68. Вә алар Аллаһ удан башкага гыйбадә т кылмаслар һ ә м ахирә т ө чен Аллаһ удан башкадан ярдә м сорамаслар, Аллаһ ү терү не хә рам иткә н кешене ү термә слә р, мә гә р ү терергә тиешле булса гына ү терерлә р, вә зина да кыйлмаслар, ә йтелгә н шул ярамаган эшлә рне берә ү эшлә сә, гө наһ ының җ ә засына ирешер.
69. Кыямә т кө нендә ана ґә заб ике ө леш бирелер, вә хур ителгә н хә лдә анда мә ң ге калыр.
70. Мә гә р берә ү тә ү бә итеп иман китерсә һ ә м Коръә н юлы белә н изге гамә ллә р кыйлса, ө нә шундый кешелә рнең начарлыкларын яхшылыкка алмаштырыр, Аллаһ андыйларга ярлыкаучы вә рә хмә т кылучы булды.
71. Берә ү тә ү бә итеп Коръә нгә тотынып изге гамә ллә р кыйлса: ул кешенең изге гамә ллә реннә н Аллаһ риза булып һ ә м гө наһ лары гафу ителеп Аллаһ уга кайтыр.
72. Ул тә ү бә итү челә р ялганга шә һ адә т бирмә слә р, вә гө наһ лы сү злә р сө йлә ү че, гө наһ лы эшне эшлә ү челә р яныннан ү тсә лә р, аларга игътибар итмичә аларның гө наһ эшлә реннә н баш тарткан хә лдә ү тә рлә р.
73. Янә алар Раббыларының вә газьлә рен ишетсә лә р сукырлыкка вә саң гыраулыкка сабышмаслар, бә лки бик ихлас тың нарлар.
74. Алар ә йтерлә р: " Ий Раббыбыз, безгә изге хатыннар вә яхшы балалар бир, аларның Сиң а итагать иткә ннә рен кү реп кү злә ребез вә кү ң еллә ребез карарланырлык булсын, һ ә м безне тә къва мө эминнә ргә Имам кыл, алар дин эшлә рендә безгә иярсеннә р!
75. Ә нә шул зекер ителгә н хак мө эминнә р тө рле авырлыкларга сабыр иткә ннә ре ө чен җ ә ннә тнең бө ек дә рә җ ә се белә н бү лә клә нерлә р, һ ә м фә рештә лә р аркылы Аллаһ уның сә лам бү лә генә юлыгырлар.
76. Ул җ ә ннә ттә мә ң ге булганнары хә лдә, ул җ ә ннә т ни кү ң елле урын вә ни яхшы тора торган җ ирдер.
77. Ә йт: " Ә гә р Аллаһ уга ялваруыгыз һ ә м гыйбадә тегез булмаса, Аллаһ сезнең белә н нә рсә эшлә р иде, ягъни Аллаһ уга гыйбадә т кылмасагыз һ ә м итагать итмә сә гез, Аң а ни ө чен кирә ксез? Ий кире тә кә ббер кешелә р, тә хкыйк Коръә нне вә рә сү лне ялганга тоттыгыз, бу эшегез ө чен сезгә ґә заб лязем булды!