НҐӘМ (ТЕРЛЕК) СҮРӘСЕ – 165 АЯТЬ

Бисмил-лә һ ир-рахмә нир-рахим.
1. Чын мактау – җ ирне вә кү клә рне тө зү че Аллаһ уга хас, янә ул караң гылыкны һ ә м яктылыкны бар кылды. (Ике тө рле яктылыкны бар кылды: берсе табигать яктылыгы – кояш, ут кеби. Икенчесе: гакыл, фикер яктылыгы – Коръә н, сө ннә т яктылыгы кеби. Вә ике тө рле караң гылыкны бар кылды: берсе табигать караң гылыгы: кояшсызлык, утсызлык кеби. Икенчесе гакыл, фикер караң гылыгы – имансызлык, динсезлек кеби.) Бу хә лдә н соң кә ферлә р, Коръә н яктылыгыннан качып, имансызлык караң гылыгына кереп, Аллаһ удан башканы илаһ ә тотарлар.
2. Аллаһ беренче атагыз – Адә м г-мнең тә нен балчыктан халык кылды, соң ра һ ә рберегезгә гомер билгелә де вә һ ә рберегезгә билгелә нгә н ә җ ә л аның хозурында. Шуннан соң да сез Аллаһ эшлә ренә шик тотасыз.
3. Ул Аллаһ, җ ирдә вә кү клә рдә эш кылучы, хө кем йө ртү че Илаһ ә, сезнең ачык вә яшерен эшлә регезне һ ә м нә рсә кә сеп иткә негезне дә белә.
4. Кә ферлә ргә Раббының аятьлә реннә н бер аять килсә, ягъни бер могъҗ иза яки Коръә н аяте килсә, алар аны инкяр итә лә р.
5. Аларга һ ә ркайчан чын иманга, хак дингә ө ндә ү че Коръә н аятьлә ре килсә, алар аны – ялган диделә р. Коръә нне вә мө селманнарны мә схә рә кылып кө лү лә ренең җ ә засы аларга тиздә н килер.
6. Ә ллә кү рмилә рме? Алардан элек кү пме кә ферлә рне һ ә лак кылдык, җ ир ө стендә сезне урнаштырмаган яхшы урынга аларны урынлаштырдык һ ә м кү ктә н яң гырны да аларга кирә генчә генә иң дердек, янә аларга бакчалары астыннан ага торган елгалар кылдык, алай да иман китермә делә р, аларны гө наһ лары ө чен һ ә лак иттек, һ ә м алардан сон, урыннарына башка кешелә рне урынлаштырдык.
7. Ә гә р кә ферлә р соравы буенча Коръә н аятьлә рен сиң а кә газь битлә ренә яздырып иң дергә н булсак, аны кә ферлә р куллары илә тотар иделә р, аннары, бу – сихердә н башка нә рсә тү гел, дип инкяр итә р иделә р.
8. Кә ферлә р ә йттелә р: " Кә шки Мухә ммә дкә фә рештә иң гә н булсачы, аның хак пә йгамбә р икә нлеген безгә ә йтер иде", – дип. Аллаһ ә йтте: " Ә гә р без аларга фә рештә иң дерсә к, ә лбә ттә, аларны һ ә лак итү белә н эш тә мам булыр иде, фә рештә иң гә ннә н соң аларга һ ичнә рсә ө чен вакыт бирелмә с".
9. Ә гә р пә йгамбә рне фә рештә дә н кылсак, ә лбә ттә, аны ир кыяфә тендә кылыр идек, алар кешелә р кигә н киемне кияр иделә р.
10. Синнә н ә ү вә лге пә йгамбә рлә р дә шулай мә схә рә кылындылар, аларга да мә схә рә кылганнары хә тле мә схә рә ителергә, хө кем итенделә р, җ ә засын алырлар.
11. Ә йт: " Җ ир ө стендә йө регез һ ә м яхшылап карагыз! Аллаһ вә расү ллә р хакында ялган сө йлә ү челә рнең хә ле ничек тә мам булган? " – дип. (Мө шриклә р, Мухә ммә д г-мне мә схә рә кылып, тө рлечә золым итеп тә кешелә рне исламга чакырудан туктата алмагач, патша итә без, кү п мал бирә без, ташла бу эшең не, диделә р). Аллаһ у тә галә аларга тү бә ндә ге аять белә н җ авап бирде.
12. Ә йт: " Җ ирдә ге вә кү ктә ге нә рсә лә р кемнеке? Һ ичкемнеке тү гел фә кать – Аллаһ у тә галә неке", – дип. Аллаһ ү зе телә гә н бә ндә лә ренә рә хмә т кылуны ү зенең ө стенә йө клә де. Булачагында шиклә нергә дә урыны юк – кыямә т кө нендә, ә лбә ттә. Аллаһ һ ә ммә гезне дә хө кем итә р ө чен җ ыяр. Ахирә ттә ү злә рен мә ң гелек хә срә ткә саласы кешелә р дө ньяда чакларында Коръә нгә ышанмаслар, яки ышанып та гамә л кылмаслар.
13. Кич тә вә кө ндез дә Аллаһ тә рбиясе белә н карар тапкан мә хлуклар һ ә ммә се Аллаһ у тә галә неке. Вә ул ишетү че һ ә м белү че.
14. Ә йт: " Җ ирне вә кү клә рне тө зү че Аллаһ уны ташлап, бер зә гыйфь мә хлукны ү земә ярдә мче һ ә м Илаһ ә итеп алыйммы? Аллаһ бө тен мә хлукны ризыкландыра, ә мма ү зе ризыкланмый – аң а ризык кирә кми, дип, мин мө селман булган кешелә рнең беренче мө селманы булу белә н һ ә м дә мө шриклә рдә н булмау белә н Аллаһ удан боерылдым", – диген!
15. Ә йт: " Ә гә р мин бидеґә тче-мө шриклә ргә ияреп, тә рбиячем булган Аллаһ у тә галә нең хө кемнә ренә хилафлык кылсам, ә лбә ттә, олугъ кыямә т кө ненең ґә забыннан куркамын", – дип.
16. Хисаб кө нендә берә ү дә н ґә заб алынса – гафу ителсә, тә хкыйк ул кешегә Аллаһ рә хмә т кылды. Ул кө ндә ґә забтан котылу – ачык ө стенлек табу, югары дә рә җ ә гә ирешү дер.
17. Ә гә р Аллаһ, сиң а нинди булса да зарар ирештерсә, ул зарардан котылу ө чен сиң а юл ачучы булмас, мә гә р Аллаһ ү зе ачар, вә ә гә р Аллаһ, сиң а хә ерле эшне ирештерсә, ә лбә ттә, Аллаһ һ ә р эшкә кадир.
18. Вә ул Аллаһ, катлары ө стеннә н эш йө ртү дә кадирдер, вә ул һ ә р эш ө стеннә н хө кем йө ртү че һ ә м бө тен вө җ ү дтә н хә бә рдар.
19. Шә һ адә т бирү гозереннә н нинди шә һ адә т олугърак – дип сора! Ә лбә ттә, " ә шһ ә дү ә ллә илә һ ә иллә л-лаһ ү " дип шә һ адә т бирү, Аллаһ уның барлыгына һ ә м берлегенә шаһ ит булу, башка нә рсә лә ргә шаһ ит булудан олугьрак. Ә мма Аллаһ уның бө тен мә хлуклар хә ленә шаһ ит булуы бө тен Шә һ адә тлә рдә н олугърактыр. Ә йт: " Аллаһ минем белә н сезнең арада шаһ ит, вә миң а Аллаһ удан Коръә н вә хий ителде – сезне һ ә м һ ә рбер Коръә н ирешкә н каумне Аллаһ ґә забы белә н куркытмаклыгым ө чен", – дип. (Курыккан кеше, Коръә н белә н гамә л кыла да, җ ә һ ә ннә м утыннан котыла. Курыкмаган кеше Коръә н белә н гамә л кылмыйча җ ә һ ә ннә мгә керә.) Ий метриклар! Аллаһ белә н тагын бер илаһ ә бар дип шә һ адә т бирә сезме? Ә йт: " Мин Аллаһ удан башка тагын бер илаһ ә бар дип шә һ адә т бирмимен", – дип, янә ә йт: " Ә лбә ттә, ул – тиң дә ше, иптә ше юк бер генә илаһ ә дер, ә лбә ттә, мин сез Аллаһ уга тиң дә ш кылган нә рсә лә рдә н бизгү чемен", – дип.
20. Китап бирелгә н яһ ү д вә насара Мухә ммә дне ү з балаларын белгә н кеби белә лә р. Алар ү злә рен хә срә ткә салдылар, инде иман китермә слә р.
21. Аллаһ уга ялганны ифтира кылган яки аның аятьлә рен ялган дигә н кешедә н дә залимрә к кеше бармы? Залимнә р, шиксез, Аллаһ ґә забыннан котыла алмаслар.
22. Кыямә т кө нендә һ ә ммә лә рен дә хө кемгә җ ыярбыз, соң ра ә йтербез мө шриклә ргә: " Аллаһ уның тиң дә ше бар дип низаглашкан илаһ ә гыз кайда, кү рсә тегез", – дип.
23. Мө шкирлә р хө кем ителгә ндә: " Ий тә рбиячебез Аллаһ! Без дө ньяда чагыбызда мө шриклә рдә н булмадык", – дип ү злә ренең мө шриклеклә рен инкяр итү лә ре ү злә ренә фетнә булыр – ягъни дө ньяда кирелә неп мө шриклек белә н мө бтә лә булдылар, ахирә ттә шул гаеплә рен инкяр итеп, ґә заб ө стенә – ґә забны кә сеп итә рлә р.
24. Карагыл! Ничек ү з ө слә ренә ялган сө йлилә р ягъни Аллаһ у хозурына баргач та хакны катлап-катлап инкяр итеп, ү злә ренең ялганчы икә нлеклә рен ү злә ре ныгыталар. Аллаһ уга ифтира кылып, Аллаһ удан башканы илаһ ә тоткан нә рсә лә ре алардан бизде.
25. Алардан кайберлә ре синең сү зең не тың ларлар, лә кин сү знең тө п мә гънә сенә тө шенмә слә р, шул сә бә пле Аллаһ хө кемнә рен кабул итмә слә р. Соң ра кү ң еллә ренә аң ламаулык пә рдә сен кордык, аң ламаслар, колакларына ишетмә ү лек пә рдә сен кордык, хак сү зне ишетмә слә р. Ә гә р алар Аллаһ уның могҗ изаларын кү рсә лә р, берсенә дә ышанмыйлар, бу Коръә н ә ү вә лгелә рдә н калган хикә ялә рдә н башка нә рсә тү гел диюче кә ферлә р, хә тта яның а килсә лә р хакны инкяр итеп, ялганны яклап синең белә н бә хә слә шә лә р.
26. Ул динсезлә р, исламны кабул итү дә н, Коръә н белә н гамә л кылудан кешелә рне тыялар һ ә м ү злә ре дә Коръә ннә н бик ераклар. Алар бу эшлә ре белә н аң ламыйча, ү злә рен генә һ ә лак итә лә р, лә кин сизмилә р.
27. Ә гә р аларның җ ә һ ә ннә м уты эчендә тукталып, калганнарын кү рсә ң, бик ә че хә срә т белә н ә йтерлә р: " Ий кә шки без дө ньяга кире кайтарылсакчы, Раббыбызның аятьлә рен инкяр итмә гә н булсакмы һ ә м Коръә н белә н гамә л кылып камил мө эмин булган булсакмы", – дип.
28. Бә лки аларның ә ү вә лдә яшереп эшлә гә н эшлә ре ахирә ттә ачыкланыр. Ә гә р алар дө ньяга кире кайтарылсалар, ә лбә ттә, ә ү вә лдә Аллаһ тыйган кө ферлек вә азгынлык юлларына тө шә р иделә р, ә гә р дө ньяга кире кайтарылсак, Коръә н белә н гамә л кылып, камил мө эмин булыр идек – дигә н сү злә рендә, ә лбә ттә, ялганчылардыр.
29. Ул имансызлар, дө ньяда яшә вебездә н башка яшә ү юк, ү лгә ннә н соң терелү челә рдә н тү гелбез, дилә р.
30. Ә гә р Аллаһ у хозурында хө кем ителү ө чен басып торганнарын кү рсә ң, шул вакытта Аллаһ ә йтер: " Ә йә! Ү лгә ннә н соң терелү хак булмадымы? " – дип. Алар ә йттелә р: " Бә лки, ий Раббыбыз, ү лгә ннә н соң терелү хак булды", – дип. Инде аларга Аллаһ ә йтер: " Алай булгач Коръә нне вә ү лгә ннә н соң терелү не инкяр итү егез сә бә пле җ ә һ ә ннә м ґә забы татыгыз", – дип.
31. Ү лгә ннә н соң терелеп, Аллаһ уга хө кемгә баруны инкяр итеп, Аллаһ йө клә гә н бурычларны ү тә мә ү челә р тә хкыйк һ ә лак булдылар. Кө тмә гә ндә алар ө стенә кыямә т килсә, шул вакытта ә йттелә р: " Вә й-ү кенеч! Безгә хә срә т-һ ә лакә тлек килде бит, дө ньяга алданып, ахирә ткә хә зерлә нмә вебез сә бә пле", – дип. Алар гө наһ ларын аркаларына йө клә п, Аллаһ у хозурына килерлә р. Ә ґә һ булыгыз! Аларның дө ньядан алып килгә н йө клә ре нинди яман йө ктер.
32. Дө нья тереклеге алдый торган уенчыклардан башка нә рсә тү гелдер. (Дө нья балалар уенчыгы кеби: уенчыклар ничаклы матур булсалар да, балалар туйганчы уйныйлар да, аннары ташлап китә лә р. Дө нья да нә къ шулайдыр: кешелә р дө нья белә н уйныйлар, аннары, гомерлә ре беткә ч, ташлап китә лә р). Ә мма ахирә т йорты Аллаһ хө кемнә рен бозудан сакланучы тә къва кешелә р ө чен хә ерледер. Ә йа! бу хакта гакылларыгызны эшлә тмисезме? Ахирә тнең дө ньядан артык икә нен аң ламыйсызмы?
33. Тә хкыйк белә без кә ферлә рнең каршы сө йлә гә н сү злә ре – сине борчыган, лә кин борчылма! Чө нки алар сине ялганчыга чыгара алмыйлар, вә лә кин залимнә р Аллаһ аятьлә рен инкяр итә лә р, җ ә засын татырлар.
34. Тә хкыйк синнә н ә ү вә лге рә сү ллә ргә дә ялганчы диделә р, ул расү ллә р, кә ферлә рнең аларга ялганчы диюлә ренә һ ә м җ ә берлә ү лә ренә сабыр итеп тү зделә р, хә тта ярдә мебез имгә нче. Аллаһ уның вә гъдә лә рен ү згә ртү че юк, аның ә мерлә ре вакытында килер. Тә хкыйк сиң а рә сү ллә рнең хә бә ре килде ягъни рә сү ллә ргә каршы кө рә шкә н кә ферлә р Аллаһ ґә забы белә н һ ә лак булдылар.
35. Вә ә гә р кә ферлә рнең исламнан баш тартулары сиң а авыр булса, ә гә р җ иргә тишек тишә ргә вә кү ккә менә р ө чен баскыч ясарга кө чең җ итсә – кә ферлә ргә могҗ иза кү рсә тер идең. Ягъни җ ир астына тө шеп вә кү ккә менеп могҗ изалар кү рсә тсә ң дә, иман китерә чә к тү геллә р. Ә гә р Аллаһ у тә галә телә сә, ә лбә ттә, аларның һ ә ммә сендә. Коръә н юлына җ ыяр иде, лә кин телә мә де. Син җ аһ иллә рдә н – наданнардан булмагыл! Ягъни Аллаһ кү ндермә гә н кешелә рне туры юлга – ислам диненә кү ндерә м дип хыялланма һ ә м тырышма да, булмас.
36. Хак сү злә рне – тө п мә гънә сенә тө шенеп, тың лаган кешелә р генә кабул итә рлә р. Дө ньяда яшә гә н чакларында ук мә ет булып яшә гә н кә ферлә рне Аллаһ тергезү кө нендә тергезер, аннары Аллаһ уга кайтырлар.
37. Кә ферлә р ә йттелә р: " Кә шки Мухә ммә дкә Раббысыннан аның пә йгамбә рлеген дө реслә ү че могҗ иза иң дерелсә че", – дип. Син аларга ә йт: " Тә хкыйк Аллаһ кадир могҗ иза иң дерергә, лә кин аларның кү берә ге белмилә р. Ягъни могҗ изага ышанмаган кешелә ргә могҗ изага ияреп ґә заб килгә нен белмилә р.
38. Җ ирдә ге тө рле хайваннар һ ә м ике канатлары белә н оча торган кошлар сезнең кеби җ ә мә гать булудан башка нә рсә тү геллә р. Ягъни ү з җ енеслә ре белә н җ ә мә гать булып яшилә р, һ ә рбере ү з хә ллә ре белә н мә шгульлә р һ ә м Аллаһ уны да зекер итә лә р. Лә ү хү л-мә хфузъдагы китапта язмыйча һ ичнә рсә не калдырмадык, соң ра һ ә р мә хлук кубарылып Раббыларына кайтырлар.
39. Безнең аятьлә ребезне ялган диючелә р, хак сү злә рне ишетү дә н саң гыраулар, хак сү злә рне сө йлә ү дә н телсезлә р, шуның ө чен алар адашу караң гылыгындалар. Аллаһ ү зе телә гә н кешене Коръә ннә н гафил итеп хак юлдан адаштырыр, һ ә м ү зе телә гә н бә ндә сен Коръә н белә н гамә л кылдырыр да – туры юлга кү ндерер.
40. Бидеґә тче мө шриклә ргә ә йткел: " Белә сезме, ә гә р Аллаһ удан башка да Илаһ ә бар дигә н сү зегез дө рес булса – Аллаһ уның каты ґә забы яки куркынычлы кыямә т сезгә килгә ндә ү зегез Илаһ ә тоткан бер мә хлуктан ярдә м сорарсызмы? Ә лбә ттә, бу эшне эшлә мә ячә ксез.
41. Бә лки сез куркынычлы вакытларда Аллаһ уның ү зенә тү бә нчелек илә коллык кү рсә тә сез һ ә м ярдә мне дә Аллаһ удан гына сорыйсыз. Ә гер Аллаһ телә сә сораган нә рсә гезгә юл ачар. Куркынычлы вакытларда ясалма, ялган илаһ ә гызны онытасыз.
42. Ий Мухә ммә д г-м, тә хкыйк синнә н ә ү вә л булган ө ммә тлә ргә дә расү ллә р җ ибә рдек, лә кин алар инкяр иттелә р, без аларны ачлык вә башка авырлыклар белә н җ ә заладык шаять тү бә нчелек белә н Аллаһ уга итагать итә рлә р дип.
43. Ә гә р аларга бездә н авырлыклар ирешкә н чакта тү бә нчелек илә Аллаһ уга коллык кү рсә тсә лә р Аллаһ аларны ґә заб кылмас иде, лә кин кү ң еллә ре имансызлыктан каралып катты һ ә м шайтан аларга Аллаһ уга каршы булган эшлә рен изге итеп кү рсә тте.
44. Алар Аллаһ уның вә газьлә рен һ ә м ґә заб белә н куркытуын онытсалар – дө ньяви эшлә рендә уң ышларга юл ачтык, хә тта алар Аллаһ биргә н нигъмә т белә н шатланыр һ ә м мактаныр булдылар, лә кин Аллаһ уга шө кер итү не вә гыйбадә т кылуны оныттылар. Шул вакытта без аларны аң сыздан ґә заб белә н тоттык, алар ө метсезлә неп хә срә тлә нү челә рдә н булдылар.
45. Золым итү че каумнең ахыры киселде. Хакыйкый мактау бө тен галә мнә рне тә рбиялә ү че Аллаһ уга тиешле.
46. Ә йт: " Ий Коръә н белә н гамә л кылмаучы гафиллә р! Кү рә сезме, фикерлә п карыйсызмы? Ә гә р Аллаһ колакларыгызны һ ә м кү злә регезне бө тенлә й томалап куйса, Аллаһ удан башка тагын Илаһ ә бармы? Бу нә рсә лә рне сезгә кайтарып бирерлә р. Карагыл дә лиллә рне ничек ачык аң латабыз, шуннан соң да алар аң ламыйлар, хактан баш тарталар.
47. Ә йт: " Кү рдегезме, ә гә р Аллаһ ґә забы сезгә сиздермә стә н кинә т кенә килсә, яки кү ренеп килсә, котыла алырсызмы? Аллаһ ґә забы белә н залим каумнә р генә һ ә лак буладыр."
48. Рә сү ллә рне җ ә ннә т белә н шатландыручы вә җ ә һ ә ннә м ґә забы белә н куркытучы итеп кенә кү ндерә без. Иман китереп Коръә н юлы белә н тә рбиялә неп тө зә лгә н мө эминнә ргә ахирә ттә курку һ ә м кайгы булмас.
49. Аятьлә ребезне ялган диючелә р, аларны ґә заб тотар игътикатлары һ ә м эшлә ре бозык булу ө чен.
50. Ә йт: " Мин сезгә ә йтмимен Аллаһ хә зинә лә ре минем кулымда һ ә м яшерен нә рсә лә рне белә мен вә һ ә м мин фә рештә мен", – дип, (" Аллаһ хазинә лә ре минем кулда булса, ни сорасагыз, шуны бирер идем, яшерен нә рсә лә рне белсә м, һ ә рбер соравыгызга җ авап бирер идем, фә рештә булсам, кешелә р эшли алмаган эшлә рне эшлә р идем", – диде). Диндә һ ичкемгә, һ ичнә рсә гә иярмимен, мә гә р миң а Аллаһ удан вә хи ителгә н сү злә ргә генә иярә мен. Ә йт: " Кү зле белә н сукыр бертигез булырмы? Коръә н сү злә рен аң лар ө чен фикерлә п карамыйсызмы? " – дип.
51. Ү лгә ннә н соң кубарылып, Раббылары алдында хө кем ителү дә н куркучыларны – җ ә һ ә ннә м ґә забының катылыгы белә н куркыт! Аларга анда Аллаһ удан башка хуҗ а һ ә м шә фкать итү че булмас, шаять Аллаһ уга тә къвалык кылырлар. (Мө шриклә рнең байлары, Мухә ммә д г-мгә: " Ә гә р яның нан фә кыйрьлә рне кусаң, без сиң а иярербез", – диделә р. Аларның сү зенә карап янындагы фә кыйрьлә рне кумакчы булды. Шул хакта тү бә ндә ге аять инде.
52. Аллаһ ризалыгын ө стә п кө ндезлә рен вә кичлә рен Раббыларына гыйбадә т кылган зә гыйфь яки фә кыйрь мө эминнә рне яның нан кума! Ул кә ферлә рнең гамә леннә н һ ичнә рсә не хисап итмә к сиң а тиеш тү гел һ ә м синең гамә лең нә н һ ичнә рсә не хисап итмә к аларга тиеш тү гел. Дошманнар сү зенә карап, фә кыйрьлә рне яның нан кума! Ә гә р кусаң, залимнә рдә н булырсың.
53. Ә нә шулай фә кыйрьлә р хакында байларны фетнә лә ндердек, ул байлар ә йтсеннә р ө чен: " Ә йә шул фә кыйрь кешелә рне безнең арадан Аллаһ җ ә ннә т белә н ингам кылдымы", – дип. Нигъмә тлә ргә шө кер итү челә рне Аллаһ белү черә к тү гелме? Нигъмә тлә рнең иң зурысы ислам динедер, шө кер итү нең иң зурысы ислам динен дө рес тотудыр.
54. Ә гә р безнең аятьлә ребезгә ышанучылар синең яның а килсә лә р, вә газь тың ламак яки белем алмак ө чен, син аларга: " Сезгә Аллаһ уның сә ламе булсын! Сезгә рә хмә т кылуны Раббыгыз ө стенә алды, сездә н берә ү наданлык белә н бозык эшлә рне кылса, аннары тә ү бә итеп тө зә лсә, тә хкыйк Аллаһ ярлыкаучы һ ә м рә химле."
55. Ә нә шулай аятьлә ребезне кешелә ргә ачык итеп бә ян кылабыз азгыннарның адашу юлы ачык беленсен ө чен.
56. Ә йт: " Ий мө шриклә р, сез гыйбадә т кыла торган Аллаһ удан башка нә рсә гә гыйбадә т кылудан мин бик каты тыелганмын Аллаһ тарафыннан", – дип, янә ә йт: " Ий мө шриклә р, сезнең нә феслә регез телә гә н бозык эшлә ргә, ялган динегезгә, батыл гадә тлә регезгә иярә чә к тү гелмен, ә гә р сезгә иярсә м, тә хкыйк адаштым һ ә м туры юлга кү нелү челә рдә н булмамын".
57. Ә йт: " Мин Раббымнан кү рсә телгә н дә лиллә р белә н генә эш кылам, лә кин сез ул хак булган дә лиллә рне ялган дисез, сез талә п иткә н ґә заб минем ихтыярымда тү гел. Һ ә лак итү че ґә заб белә н хө кем итү Аллаһ удан башка затның кө чендә тү гел, Аллаһ хакны бә ян кыла вә ул хакны батылдан аеручыларның хә ерлесе.
58. Ә йт: " Ә гә р сез ашыгып талә п иткә н ґә заб минем ихтыярда булса иде, ә лбә ттә, арабызда хө кем булып тиешле ґә забны алыр идегез, Аллаһ залимнә рнең эшен белә.
59. Яшерен нә рсә лә рнең ачкычлары Аллаһ кулында, аларны Аллаһ удан башка белү че булмас, вә ул корыда һ ә м суда булган нә рсә лә рне белә, янә агачтан бер яфрак тө шсә, аны ул белә, дә хи туфрак астында кечкенә бер орлык булса һ ә м җ ирнең ө стендә я эчең дә аз гына юешлек я корылык булса, ә лбә ттә, Аллаһ аларны алдан ук белеп, Лә ү хү л-мә хфузъда язып куймыштыр.
60. Ул Аллаһ сезне кичтә -тө нлә ү терә һ ә м кө ндез ни эшлә гә негезне белә, соң ра рухларыгызны ү зегезгә кайтарып сезне тергезер, билгелә нгә н гомерегезнең мө ддә те тә мам булыр ө чен, гомерлә регез тә мам булгач, кайта торган урыныгыз Аллаһ алдында, аннары кылган гамә ллә регез белә н Ул ү зегезне таныштырыр.
61. Ул – Аллаһ коллары ө стеннә н кадир вә сезгә сакчы фә рештә лә рең кү ндерер, алар сезнең гамә легезне язарлар. Инде берегезгә ү лем килсә, без кү ндергә н фә рештә лә р аның рухын алыр фә рештә лә р килгә ч, һ ич миһ лә т бирелмә с кү з йомып-ачарга вакыт калмас.
62. Ү лгә ннә н соң кешелә р хак хуҗ алары булган Аллаһ уга кайтарылырлар. Ә ґә һ булыгыз, хө кем итү Аллаһ эше вә ул хисап кылучыларның ашыгучырагы.
63. Ә йт: " Корыда һ ә м диң гездә караң гылыктагы куркынычлардан сезне кем коткарыр? ". Ул коткаручы заттан тү бә нчелек белә н ә шкә рә дә һ ә м яшерендә һ ә лакә тлектә н коткаруын сорыйсыз, ә гә р бу һ ә лакә тлектә н коткарса, ә лбә ттә, Аллаһ уга итагать итеп һ ә м гыйбадә т кылып шө кер итү челә рдә н булыр идек, дисез.
64. Ә йт: " Ул һ ә лакә тлеклә рдә н фә кать Аллаһ ү зе генә коткаручы һ ә м авырлыклардан азат итү че, соң ра Аллаһ удан башканы Илаһ ә тотып мө шрик буласыз", – дип.
65. Ә йт: " Ө стегездә н вә аяк астыгыздан сезгә ґә заб җ ибә рергә яки сезгә азган халыкны аралаштырырга Аллаһ, ә лбә ттә, кадир", – дип. Ягъни мө селманнарның – кә ферлә ргә яки батыл диндә булганнарга яки ислам динен бозучы бидеґә тче мө селманнарга аралашулары – шулдыр һ ә лакә тлек.
66. Синең каумең Коръә нне ялган диделә р, хә лбуки ул Коръә н – хак. " Мин сезне дингә кө члә п кертү че вә кил тү гелмен", – диген.
67. Коръә ндә хә бә р бирелгә н һ ә рнә рсә нең урыны һ ә м вакыты бар, Коръә ндә ә йтелгә н сү злә рнең хак икә нлеген тиздә н белерсез.
68. Ә гә р аятьлә ребезне яманлап сө йлә ү челә рне кү рсә ң, хә тта башка сү згә кү чкә ннә ренә чаклы алар янында торма, кит! Вә ә мма алардан киселү хакындагы Аллаһ хө кемен шайтан сиң а оныттырса, хә терең ә тө шү белә н кит, залим каумнә р янында тормагыл.
69. Коръә н белә н гамә л кылучы тә къва мө эминнә ргә лязем тү гел Коръә н юлында булмаган кешелә рнең эшен яки гө наһ ын хисап, кылу, лә кин Аллаһ ґә забыннан саклансыннар ө чен вә газьлә нү лязем.
70. Ий Мухә ммә д г-м яки аның ө ммә те! Диннә рен уенчык итеп тоткан һ ә м Аллаһ хө кемнә рен җ иң елгә санаган вә дө ньяга алданган кешелә рдә н кисел, алардан саклан! Имансыз, динсез яшә п һ ә лак булмасыннар ө чен аларны вә газь кыл! Бит ґә забтан котылу ө чен Аллаһ удан башка ярдә м бирү че хуҗ а вә шә фкать итү че зат юк, Коръә н белә н гамә л итмә гә н кеше дө ньядагы бө тен байлыкны җ ә һ ә ннә мнә н котылу ө чен бирсә, кабул булмас һ ә м ґә забтан чыга алмас. Ә нә шундый кешелә р Коръә н белә н гамә л кылмыйча һ ә лакә тлекне кә сеп итү челә р, исламга кө ферлек кылганнары ө чен аларга җ ә һ ә ннә м ґә забы һ ә м эчә ргә пычрак, кайнар су булыр.
71. Ә йт: " Безгә файданы да, зарарны да ирештерә алмый торган затка гыйбадә т кылыйкмы Аллаһ удан башка? Аллаһ безне туры юлга кү ндергә ннә н соң бу туры юлны ташлап, ә ү вә лге адашуыбызга кире кайтыйкмы? Шайтаннарның алдавы белә н кырда яки урманда адашып аптырап калган кешелә р кеби, ул адашып аптыраган кешенең адашмаган юлдашлары да бар, алар чакырырлар: " Кил, туры юл монда", – дип. Ә йт: " Ә лбә ттә, Аллаһ Һ идә яте генә Һ идә ят, янә бө тен галә мнә рне тә рбиялә ү че Аллаһ уга итагать итеп, чын мө селман булырга Аллаһ удан боерылдык", – дип.
72. Янә намазларны вакытында ү тә ү белә н боерылдык, Аллаһ уга тә къвалык кылыгыз! Ул – Аллаһ ы ки, кубарылып аның хозурына барырсыз.
73. Ул – Аллаһ Җ ир вә Кү клә рне халык кылды хаклык белә н вә кубарылачак кө нне " бар бул дияр – бар булыр", ягъни терелегез дияр – һ ә ммә кеше терелер. Вә Аның сү зе хак, сабиттер, бул дигә не булыр. Исрафил суры ө релгә н кө ндә бө тен кешелә р ө стеннә н патшалык Аныкы, Ул яшерен вә ә шкә рә нә рсә лә рне белү че, янә Ул гадел хө кем итү че, һ ә рнә рсә дә н хә бә рдар.
74. Янә игътибар итегез! Ибраһ им атасы Азарга ә йтте: " Сынымнарны Илаһ ә дип белеп, аларга гыйбадә т итә сезме? Тә хкыйк сине вә каумең не адашмакта кү рә мен", – дип.
75. Ә нә шулай Ибраһ имга кауменең эшен кү рсә ткә небез кеби, Җ ир вә Кү клә рдә булган нә рсә лә рне – могҗ изаларны аң а кү рсә ттек, Аллаһ у тә галә нең бө тен эшлә ренә якыннан – шиксез ышанучылардан булсын ө чен.
76. Кич караң гы булгач, Ибраһ им йолдызларны кү рде, йолдызларга гыйбадә т кылырга ярамаганлыкны аң латыр ө чен хә йлә корып, бу сү злә рне ә йтте: " Йолдызга ишарә кылып, бу йолдыз минем Раббым", – диде, иртә н йолдыз югалгач, мө шриклә р янына килгә ч, аларга: " Ү згә реп-югалып киткә н нә рсә лә рне һ ич сө ймим, Илаһ ә дияргә риза тү гелмен", – диде.
77. Ибраһ им айның туганын кү ргә ч: " Будыр минем Раббым", – диде, Ай баегач мө шриклә ргә карап: " Ай да ү згә рде-югалды, ә гә р Раббым мине туры юлга кү ндермә гә н булса, ә лбә ттә, мин дә сезнең кеби адашкан кавемнә рдә н булыр идем", – диде.
78. Кояш тугач, аң а карап, кө леп ә йтте: " Бу Кояш минем Раббымдыр – барысыннан да зуррак, Илаһ ә булырга яраклы", – дип, Кояш баегач, мө шриклә ргә карап ә йтте: " Ий каумем! Кү рдегезме, Кояш та ү згә рде-югалды мин, ә лбә ттә, сез Аллаһ уга тиң дә ш иткә н нә рсә лә рнең һ ә ммә сеннә н дә бизү чемен", – дип.
79. Ибраһ им ә йтте: " Батылдан хакка авышканым хә лдә Җ ир вә Кү клә рне тө зү че. Аллаһ уга йө земне юнә лдердем вә мин Аллаһ уга һ ичкемне, һ ичнә рсә не тиң дә ш кылучы тү гелмен", – дип.
80. Ибраһ имнең кауме ү злә ренең батыл, пычрак эшлә рен яклап Ибраһ им белә н ә реплә штелә р. Аларга Ибраһ им ә йтте: " Ий мө шриклә р! Аллаһ һ ә м Аның хө кемнә ре хакында минем белә н ә реплә шә сезме? Хә лбуки, тә хкыйк Ул мине туры юлга кү ндерде – Аллаһ белә н тиң лә штергә н сезнең сынымнарыгыздан һ ә м Намурутыгыздан курыкмыймын, мә гә р Аллаһ уның миң а берә р зарар телә веннә н куркам, Раббымның белеме һ ә рнә рсә не чолгап алды. Ә йә сез вә газьлә нмисезме? " – дип.
81. Ибраһ им ә йтте: " Аллаһ уга тиң лә штергә н сынымнарыгыздан мин ничек куркыйм? Ә сез исә һ ичнә рсә гә ярамаган сынымнарыгызны Аллаһ уга тиң дә ш кыласыз да Аллаһ удан һ ич курыкмыйсыз, бит Аллаһ сынымнарны Илаһ ә урнына тотарга ярый дип хә бә р иң дергә не юк. Ике фирканың кайсысы Аллаһ ґә забыннан имин булырга хаклырак? Ягъни Коръә н юлыннан баручы хак мө эминнә р Аллаһ ґә забыннан имин булырлармы? Яки Коръә н юлын кү рмә ү че мө шриклә рме имин булыр? Белсә гез ә йтегез!
82. Иман китереп тә – иманнарына Аллаһ уга тиң дә шлекне һ ә м башка золым эшлә рне катыштырмаган хак мө эминнә р Аллаһ ґә забыннан имин булачаклар һ ә м алар туры юлга кү негү челә р.
83. Кү ң еле саф, иманы кө чле һ ә м дине дө рес булган мө селман гына Аллаһ ґә забыннан имин булачагына китергә н дә лилебез – кө чле дә лил, без аны Ибраһ имгә бирдек, саф иманы, дө рес дине һ ә м хак эше белә н ө скә чыкканлыгын мө шрик кауме кү рсен ө чен. (Ибраһ им пә йгамбә р һ ичкемнә н курыкмыйча Намрут каумен исламга ө ндә гә н ө чен Намрут патшаның ачуы килеп, тау хә тле ут яндырып, Ибраһ имне шул утка ташлатты. Ибраһ им исә кү лмә ге дә кө ймичә уттан имин чыкты. Бу эш Ибраһ имгә дә рә җ ә ө стенә – дә рә җ ә булды. Намрутка һ ә м кауменә ґә заб ө стенә – ґә заб булды.) Ә нә шулай ү зебез телә гә н кешелә рнең дә рә җ ә сен дө ньяда да ахирә ттә дә бө ек кылабыз. Шиксез, синең Раббың һ ә рнә рсә не белеп хикмә т белә н эш кылучы.
84. Ибраһ имгә Исхакны вә аның угълы Ягъкубны бирдек, һ ә рберсен һ идә яткә салдык вә Ибраһ имнә н элек Нухны һ идә яткә салдык һ ә м Ибраһ им нә селеннә н – Даудны, Сө лә ймә нне, Ә ййү бне, Юсуфны, Мусаны, Һ арунны һ идә яткә салдык, һ ә м чын иманлы, изге гамә лле кешене ә нә шулай һ идә яткә салачакбыз.
85. Янә Зә кә ряне, Яхъяны, Гыйсә не, Ильясны һ идә яткә салдык, алар һ ә ммә се изгелә рдә н.
86. Дә хи Исмагыйльне, Ә лйә сә гьне, Юнусны, вә Лутны һ идә яткә салдык, ү з заманаларында бө тен дө нья кешелә реннә н аларны дә рә җ ә дә артык кылдык.
87. Вә ул пә йгамбә рлә рне ата-бабаларыннан, балаларыннан һ ә м кардә шлә реннә н бә гъзелә рен һ идә яткә салдык, аларны без сайладык һ ә м туры юлга кү ндердек.
88. Бу пә йгамбә рлә рнең юлы – Аллаһ у тә галә нең изһ ар кылып ачык кү рсә ткә н туры юлы. Бу юл белә н ү зе телә гә н бә ндә лә рен һ идә яткә салыр. Ә гә р бу пә йгамбә рлә р надан мө селманнар кеби бидеґә т гамә ллә р белә н яки мө шриклә ргә ияреп Аллаһ уга тиң дә шлек кылып мө шрик булсалар, ә лбә ттә, аларның кылган изге гамә ллә ре югалыр иде. (Лә кин пә йгамбә рлә р, бидеґә т гамә ллә ре вә хорафат-ырымнарны дингә һ ич катнаштырмадылар, халыкка иярмә делә р һ ә м наданнарның, шә ригатькә хыйлаф телә клә рен ү тә мә делә р.)
89. Югарыда зекер ителгә н затларга китап бирдек, шә ригать хө кемнә рен ө йрә ттек вә пә йгамбә рлә рне белдек. Ә гә р мө шриклә р, пә йгамбә рлә рне вә аларның эшлә рен инкяр итсә лә р, тә хкыйк хакны инкяр итми торган кешелә рне ул пә йгамбә рлә ргә яки аларның юлына беркеттек.
90. Ул пә йгамбә рлә рне Аллаһ һ идә яткә салды, аларның һ идә ятенә ияр! Коръә н хө кемнә рен ө йрә ткә н ө чен сездә н дө нья малын сорамыйм, диген! Ул – Коръә н бө тен дө нья кешелә ре ө чен вә газьдә н башка нә рсә тү гел. (Коръә н, Аллаһ удан дө нья малын кә сеп итә р ө чен һ ә м мә етлә ргә укыр ө чен бирелмә де. Бә лки ахирә тнең мә ң гелек тормышына ә зерлә нергә юл кү рсә тер ө чен тере кешелә ргә бирелде.)
91. Гафил кешелә р, Аллаһ уны хак-тиешле зурлау илә зурламыйлар. (Шуның ө чен Аның ә мерлә рен ү тә милә р). Ә йттелә р: " Аллаһ кеше затына һ ич китап иң дермә де", – дип. Син аларга ә йт: " Муса китергә н Тә ү ратны кем иң дерде? Ул Тә ү рат кешелә ргә белем яктылыгы һ ә м һ идә ят, аны кә газьлә ргә язасыз, бә гъзе хө кемнә рен изһ ар кыласыз вә кү брә ген яшерә сез, янә ү зегез һ ә м аталарыгыз белмә гә н нә рсә лә регезне Тә ү рат белә н ө йрә телдегез. Шул – Тә ү ратны, ә лбә ттә, Аллаһ иң дерде", – дип. Аннары аларны ү з иреклә ренә куй! Батыл диннә ре, ялган сү злә ре белә н уйнап йө рсеннә р.
92. Бу Коръә н без иң дергә н мө барә к китап. Ул Коръә н ү зеннә н элек иң гә н китапларны дө реслә ү че, Без сиң а Коръә нне иң дердек шә һ ә рлә р анасы Мә ккә халкын һ ә м аның ә йлә нә сендә ге бө тен дө нья кешелә рен Аллаһ ґә забы белә н куркытмаклыгың ө чен; Ахирә т кө ненә ышанган кешелә р Коръә нгә ышанырлар һ ә м намазларына сакчы булып, вакытында ү тә рлә р.
93. Аллаһ уга ялган сү зне ифтира итү чедә н дә залимрә к кеше бармы? Яки ул залим: " Миң а вә хий килде", – дип ялганнар, хә лбуки аң а һ ичнинди вә хий килгә не юк, яки Аллаһ иң дергә н аятьлә рне мин дә иң дерә алам, дияр. Ә гә р залимнә рнең ү лгә н вакытларын кү рсә ң бик авыр хә лдә, каты ґә заб астында булырлар. Фә рештә лә р аларга: " Җ аннарыгызны чыгарыгыз", – дип, кулларын сузып каты сугарлар. Бү ген хур итү че ґә заб белә н җ ә за ителә сез, Аллаһ уга тиешсез сү злә р ә йткә негез һ ә м Аның аятьлә ре белә н гамә л кылудан тә кә бберлә нгә негез ө чен.
94. Бү ген тә хкыйк алдыма ялгыз килдегез, мин сезне ә ү вә лдә ялгыз халык кылган кеби, вә без биргә н балаларыгызны, малларыгызны артыгызда калдырып киттегез һ ә м яныгызда шә фә гатьчелә регезне кү рмисез, Аллаһ уга тиң дә ш кылган нә рсә лә регез ахирә ттә, ә лбә ттә, шә фә гать итә лә р дип низаглаша идегез, кайда алар? Тә хкыйк бү ген Аллаһ уга тиң дә ш кылган нә рсә лә регез белә н сезнең арада мө нә сә бә т киселде, һ ә м Аллаһ удан башка заттан кө ткә н Шә фә гатьлә р, бидеґә т гамә ллә рдә н кө ткә н сә ваблар югалдылар.
95. Шиксез, Аллаһ у тә галә вак орлыкларны һ ә м җ имеш тешлә рене яручы, ягъни җ иргә салган һ ә р орлыкны ү стерү че, Ул ү лектә н терекне чыгарыр вә теректә н ү лекне чыгарыр, бу эшлә рне эшлә ү че – Аллаһ удыр, Аллаһ удан ничек дү нә сез, ягъни Аң а итагать итү не ничек куясыз?
96. Ул таң ны булдыручы вә тө нне ял итә ргә пә рдә кылды һ ә м кояш белә н айны кө н хисапларын белергә уң ай кылды, бу эшлә рне кылучы – кодрә т вә белем иясе Аллаһ.
97. Янә Ул – Аллаһ, сезнең ө чен йолдызларны бар кылды, караң гы тө ннә рдә сахраларда вә диң гезлә рдә йө ргә н вакытыгызда юл табар ө чен маяк итеп. Белгә н кешелә р ө чен, тә хкыйк аятьлә ребезне ачык бә ян кылдык.
98. Ул Аллаһ сезне бер Адә м г-мнә н кү бә йтте, сезгә Аллаһ билгелә гә н ә җ ә легезгә чаклы дө ньяда карарланмак булыр һ ә м ү лгә ннә н соң кыямә т кө ненә чаклы икенче тө рле хә лдә карарланмак булыр. Тә хкыйк аятьлә ребезне ачык аң латып сө йлә дек фә һ емлә п, аң лаган кешелә р ө чен.
99. Ул Аллаһ, Кү ктә н яң гыр суын иң дерде, ул су белә н һ ә ртө рле ү семлекне җ ирдә н чыгарып ү стердек һ ә м һ ә р ү сә торган табигатьне яшел тө стә җ ирдә н чыгардык, алардан берсе ө стенә икенчесе тезелеп ү скә н орлыкларны вә җ имешлә рне чыгарабыз, янә кү п җ имешле ботаклары җ иргә якынлашкан хө рмә агачларын ү стерә без һ ә м дә йө зем, зә йтү н, анар бакчаларын ү стерә без, ул җ имешлә р тө се вә тә ме белә н бә гъзелә ре бер-берсенә охшаган булыр, ә мма бә гъзелә ре бер-берсенә охшамаган булыр. Аларның җ имешлә нгә н вә ө лгергә н вакытларында карагыз! Ничек гаҗ ә еп җ имешлә нә лә р һ ә м пешеп ө лгерә лә р, дө реслектә ул җ имешлә рнең шулай ө лгерү ендә – ышанучы кешелә ргә Аллаһ у тә галә нең кодрә тен белергә дә лиллә р бар.
100. Адашкан кешелә р җ еннә рне Аллаһ уга тиң дә ш кылалар, хә лбуки аларны Аллаһ ү зе халык кылды, янә бернинди дә лилсез Аллаһ уның угълы вә кызы бар дип, ялганны Аллаһ уга нисбә т кылалар. Җ аһ иллә р сыйфатлаган тиешсез сыйфатлардан Аллаһ бик тә пакь вә андый кимчелектә н бик тә югары.
101. Аллаһ, һ ичкайчан кү чергеч алмыйча, һ ичкемнә н киң ә ш вә ярдә м сорамыйча ү зе башлап Җ ир вә Кү клә рне тө зү че, Аның ничек баласы булсын, бит Аның хатыны булмады, вә һ ә рнә рсә не Ул халык кылды, Ул һ ә рнә рсә не белә.
102. Бө тен барлыкны тө зү че Аллаһ – Тә рбиячегездер, Илаһ ә булырга яраклы һ ичбер зат юк, мә гә р Аллаһ ү зе генә. Ул һ ә рнә рсә не тө зү че, Аң а гыйбадә т кылыгыз! Вә Ул һ ә рнә рсә ө стеннә н эш башкаручы.
103. Аллаһ у тә галә не кү злә р ихата кыла алмас, Аны кү рергә бернинди кү з кадир булмас, бә лки Аллаһ ү зе кү злә рне ихата кылыр, ягъни кү злә рнең кү рү ен чолгап алыр вә Ул ү ткә рә кү рү че һ ә рнә рсә дә н хә бә рдар.
104. Тә хкыйк сезгә Раббыгыздан гакыл, фикер кү зе килде – ул Коръә н кә рим, берә ү шул кү з белә н Коръә н кү рсә ткә н туры юлны кү рсә һ ә м шул юлдан адашмыйча барса, файдасы ү зенә, ә мма берә ү Коръә ннә н һ ә м Коръә н кү рсә ткә н туры юлдан сукыр булса, зарары ү зенә дер, юлсыз китеп адашыр һ ә м һ ә лак булыр. " Мин сезнең гамә ллә регезгә сакчы тү гел, фә кать Аллаһ хө кемнә рен ирештерә мен", – диде Мухә ммә д г-м.
105. Ә нә шулай аятьлә ребезне бә ян итә без, ягъни сезгә кирә к һ ә р мә сьә лә не ачыклыйбыз, янә мө шриклә р: " Ий Мухә ммә д, син бу Коръә нне кемнә н булса да кү череп сө йлисең ", – дип ә йтсеннә р ө чен, аларның кү ң еллә ренә ирешми торган хакны бә ян кылабыз, гомумә н, белә торган кешелә ргә шә ригать хө кемнә рен бә ян кылмаклыгыбыз ө чен Коръә нне иң дердек.
106. Раббың нан иң гә н Коръә н хө кемнә ренә ияр! Бит Раббың нан башка итагать кылырга, коллык кү рсә тергә яраклы Илаһ ә һ ич юк, вә мө шриклә рдә н кисел.
107. Ә гә р Аллаһ аларның мө шрик булуларын телә мә сә иде, ә лбә ттә, мө шрик булмас иделә р. Сине аларга сакчы яки ихтыярлы кылмадык, янә син аларны дингә кө члә п кертү че вә кил тү гелсең.
108. Аллаһ удан башка мө шриклә р табына торган сынымнарны сү кмә гез, наданлыклары белә н сезгә ачу итеп Аллаһ уны сү гә башларлар. Мө шриклә ргә сынымнар гыйбадә тене зиннә тле иткә небез кеби һ ә р ө ммә ткә ү злә ренең кылган гамә ллә рен зиннә тле итеп кү рсә ттек, соң ра аларны кайтачак урыны Аллаһ угадыр, Аллаһ кылган эшлә реннә н хә бә р бирер.
109. Мө шриклә р, ә гә р аларга Аллаһ удан бер могҗ иза килсә, иман китерер идек дип, Аллаһ исеме белә н бик каты ант итә лә р. Ә йт: " Могҗ иза Аллаһ ихтыярында, телә сә бирер", – дип. Ий мө эминнә р! Ә гә р аларга могҗ иза бирелгә ч иман китерә чә клә рен ничек белә сез? Юк, могҗ иза бирелсә дә иман китерә чә к тү геллә р.
110. Ә ү вә л мә ртә бә дә могҗ изаны кү реп тә иман китермә гә нлеге ө чен инде могҗ изаны кү рү дә н кү злә рен дү ндерә без һ ә м аң лаудан кү ң еллә рен авыштырабыз, инде аларны азгынлыкларында калдырабыз, туры юлны таба алмыйча хә йран булып йө рерлә р.
111. Ә гә р аларга кү рсә теп фә рештә лә р иң дерсә к вә мә етлә рне тергезеп алар белә н сө йлә штерсә к һ ә м һ ә рнә рсә не аларның алларына каршы куйсак, аннары ул нә рсә лә р: " Коръә н Аллаһ китабы", – дип сө йлә п торсалар да имансызлар ышаначак тү геллә р, мә гә р Аллаһ телә гә н кешелә р иман китерә чә клә р, лә кин аларның кү брә ге җ аһ иллек кылалар.
112. Коръә н белә н гамә л кылучыларның дошманнары булган кеби, ә ү вә лге пә йгамбә рлә рнең дә яки аларның ө ммә тлә ренең дә дошманнары булды. Без аларга җ ени һ ә м адә ми шайтаннарны дошман кылдык, ул шайтаннар, алдана торган зарарлы сү злә рне файдалы кү рсә теп, бер-берсен вә свә сә кылырлар. (Мө селманнарны, гомумә н, бө тен кешелә рне адаштыру ө чен булган иң кө чле кораллары – бидеґә т гамә ллә рдер). Ә гә р Раббың, җ ени вә адә ми шайтаннарның вә свә сә кылмауларын һ ә м кешелә рне аздырмауларын телә сә иде, ә лбә ттә, вә свә сә кылмас һ ә м аздырмас иделә р, ул шайтаннардан һ ә м аларның Аллаһ уга ифтира кылган ялган сү злә реннә н кисел.
113. Җ ени вә адә ми шайтаннар, ахирә т кө ненә ышанмаган кешелә рнең кү ң еллә рен ү злә ре ягына аудару ө чен аларга тө рле ялган сү злә рне вә свә сә кылырлар һ ә м кабул итсеннә р ө чен вә свә сә не кү п кылырлар, аларның бу эшлә ре башка кешелә рнең дә ү злә ре кебек ү к шайтан булуларын телә гә ннә ре ө чен.
114. Коръә н белә н гамә л кылучы хак мө эмин, Коръә н белә н гамә л кылмаучы бидеґә тчелә ргә ә йтер: " Хак илә батыл арасын аеручы һ ә м сезнең белә н безнең арада булган хә лне ачыклаучы Коръә нне читкә куеп, адашкан кешелә рнең ялган сү злә рен, батыл гамә ллә рен диндә дә лил итеп алыйммы? Хә лбуки Аллаһ у тә галә, һ ә рнә рсә не яхшы тө шендерү че һ ә м уң белә н сулны ачык ө йрә тү че Коръә нне сезгә иң дерде, ягъни Коръә н миң а гына тү гел ул сезгә дә, аның белә н гамә л кылыгыз", – дип. Китап ә һ ле яһ ү д вә насара, Коръә ннең хаклык белә н Раббың нан иң дерелгә нлеген, ә лбә ттә, белә лә р, лә кин белә торып инкяр итә лә р, син Коръә н сү злә реннә н шиклә нү челә рдә н булма.
115. Китергә н хә бә рлә ре дө реслек белә н, бө тен хө кемнә ре гаделлек белә н Раббың ның сү злә ре тә мам булды. Аның сү злә рен ү згә ртү че һ ич юк, Ул ишетү че, белү че.
116. Ий Мухә ммә д г-м һ ә м аның ө ммә те, ә гә р җ ир ө стендә ге кешелә рнең кү брә генә иярсә ң, я аларга итагать итсә ң ул чагында алар сине Аллаһ юлыннан адаштырырлар, чө нки кү пчелек хакка иярми, бә лки сукыр занга, ү лчә ү сез фикергә иярә һ ә м алар һ ичкем тү геллә р, фә кать хакны ялганлаучылар.
117. Дө реслектә синең Раббың белә Аның юлыннан адашкан кешене, янә Ул белә Коръә н белә н гамә л кылып һ идә яттә булганнарны да.
118. Ий мө эминнә р! Бугазлый торган хайваннарыгызны " Бисмил-лә һ и Аллаһ у ә кбә р", дип, бугазлап кына ашагыз! Ә гә р Аның аятьлә ренә ышансагыз. (Димә к, Аллаһ исеменнә н башка бугазланган хайван итен ашаган кеше Аллаһ уның аятьлә ренә ышанмаган буладыр).
119. Ий мө эминнә р! Хайваннарыгызны " Бисмил-лә һ и Аллаһ у ә кбә р", дип, бугазлап ашаудан сезне нә рсә тыя, нинди гозер бар? Бит Аллаһ сезгә нә рсә лә р хә рә м икә нлеген ачык аң латты. (Дуң гыз ите, бугаз каны, ү лгә н хайван ите, Аллаһ исеменнә н башка бугазланган хайван ите һ ә м Аллаһ удан башка берә р мә хлук ө чен бугазланган хайван ите. Бу зекер ителгә н нә рсә лә р мө селманнар ө чен һ ә р заманада, һ ә ркайда да хә рам. Мә гә р бу нә рсә лә рне ашарга ярый ачка ү лә башлаганда ү лмә с ө чен генә). Ә лбә ттә, кү плә р дә лилсез һ ә м нә фес азгынлыклары белә н кешелә рне туры юлдан вә хә лә л ризыклардан адаштырырлар. Ә лбә ттә, Раббың белү черә к хә рам нә рсә лә рне хә лә лгә чыгарып, читтә н ү тү челә рне.
120. Ий мө эминнә р! Гө наһ лы эшлә рне кү рсә теп, эшлә ү не дә яшерен эшлә ү не дә куегыз, эшлә мә гез! Гө наһ ны кә сеп итү челә р нинди юл белә н кә сеп итсә лә р дә гө наһ лары ө чен тиздә н җ ә за кылынырлар.
121. Бугазлаганда бисмиллә һ и Аллаһ у ә кбә р, дип ә йтелмә гә н хайван итен һ ич тә ашамагыз! Кә фер бугазлаганны ашау, ә лбә ттә, бик яман эш, аны ашаган кеше фасыйктыр, Аллаһ фә сыйкларны туры юлга салмас. Шайтаннар ү злә ренең дусларын сезгә каршы котыртырлар, бисмиллә сез бугазланган хайван итен ашарга ярый дип сезнең белә н тартышсыннар ө чен, ә гә р аларга итагать итсә гез, ягъни кә фер бугазлаган хайван итеп ашасагыз, ә лбә ттә, мө шриксез.
122. Ә йә бер кеше мә ет мисалында имансыз, белемсез иде. Без аны Коръә н белә н тергездек һ ә м аң а мә гърифә т – һ идә ят нурын бирдек, шул нур белә н кешелә р арасында ислам динен яктыртып йө рер, наданлык һ идә ятсезлек караң гылыгында калып шул караң гылыктан чыкмый торган кеше белә н бертигез булырмы? Ә нә шулай Коръә н белә н гамә л кылучыларга яхшы эшлә ре зиннә тле кү ренсә, кә ферлә ргә Аллаһ уга каршы булган начар эшлә ре зиннә тле булып кү ренде.
123. Ә нә шулай һ ә рбер шә һ ә рдә залим хуҗ аларны – тү рә лә рне бар иттек, шул шә һ ә рлә рдә мә керлеклә р кылсыннар ө чен, кылган мә керлеклә ренең зарары, һ ә лакә тлеге ү злә ренә булачак, лә кин сизмилә р.
124. Ә гә р кә ферлә ргә аять килсә, алар ә йтә лә р: " Аллаһ уның рә сү ллә рен