Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Марина татарча инша яза.






6) Алексей хикә я укый.

7) Эт тиз йө герә.

8) Искә ндә р яхшы чаба.

9) Хә бир дару эчә.

10) Мә че кү п ашый.

3. Нокталар урынына кирә к булган сү злә рне куегыз:

1) «Юк, моң а … булмый, бү ген ү к … янына китә м», – дип уйладым гына, тешем … туктады.

2) «Иртә гә теш табибы янына барырга …», – дип уйлап ….

3) Лә кин … килгә ч, минем таби кабинетына тү гел, кабул … бү лмә сенә дә керергә … җ итмә де.

4) «Ә й, бү ген монда … бигрә к озын икә н», – уйладым һ ә м … кайтып киттем.

5) Бишенче кө нне мин … итү бү лмә сенә авырып кердем, лә кин анда чиратта бер бик … кешене очраттым.

6) Без … икебез дә чиратыбызны … тормаска булдык.

7) Мин аң а ү земнең … турында сө йлә гә ч, ул бик озак ….

8) Теш табибы мине ү зенең … утыртты да, минем … укол ….

9) Беткә ч, мин: «Атна буе авырып …, биш мину кына … була икә н», – дип уйлап ….

10) Менә шул тешем миң а сезнең һ ә м бө тен табибларның … турында, сезнең авыруларны … турында … торыр.

4. Сорауларга җ авап бирегез:

1) Нигә автор тешен атна буе дә валамаган.

2) Марат фикере буенча, нинди гө мбә лә рне җ ыярга кирә к?

3) Салкын тимә сен ө чен нишлә ргә кирә к?

4) Кө з кө не Рә ис абыйның хә ле ә йбә тлә нә ме?

5) Марат, авторның сү злә рен тың лагач, нишлә гә н?

6) Нигә автор тешен ө енә алып киткә н?

7) «Кайнар» сү зенең мә гънә сен ничек аң латып була?

8) Кичә нинди кө н булды? Һ ава торышы ничек булды?

9) Фигыль нинди сорауларга җ авап бирә?

10) Ә сыйфат фигыль?

Тридцать третий урок

Кабатлау

1. җ ә ялә рне ачып, кирә кле сү злә р куегыз:

1) Мин Казанга (кадә р, турында, бирле) автобус (белә н, кебек, таба) кайттым.

2) Казаннан Чаллыга автобус Мамадыш (кадә р, аша, таба) ү тә.

3) Алексей да Марат (кадә р, турында, шикелле) футбол карарга Чаллыга бара.

4) Марат гө бә дияне баллы чә й (кебек, кадә р, белә н) ашарга ярата.

5) «Татар халык ашлары» китабында гө бә дия һ ә м тө рле бә лешлә р (ө чен, бирле, турында) язылган.

6) Хуҗ аның куяннары мулла (кебек, аша, ө чен) акыллы.

7) Хуҗ аның куяннарында мулланыкы (кадә р, кебек, ө чен) акылы бар.

8) Зө лфия апаның бер (кебек, бик, таба) акыллы эте булган.

9) Ә лфиянең ә нисе мә чедә н (кадә р, башка, белә н) яши алмый.

10) Актырнак кә нә фи ө стенә менеп, кеше (турында, сыман, башка) телевизор караган.

11) «Минем язган хатны укыр (ө чен, кебек, белә н) шә һ ә ргә ү земә барырга кирә к», – дигә н Хуҗ а.

12) Хә бир иртә гә Чаллыга бара, (лә кин, чө нки, бик) аның анда концерт бирә се бар.

13) Марат иртә гә институтка лекциялә ргә килергә (тиеш, бар, бит).

14) Гө мбә лә р җ ыйганда белгә н гө мбә лә рне (шул, бит, генә) алырга кирә к.

15) Мин кызык китап укырга утырдым да, авырткан тешем (ө чен, шикелле, турында) оныттым.

16) Лә кин автобус (кебек, башка, белә н) ө йгә кайтканда, минем тешем (тагын, башка, кадә р) авырта башлады.

17) «Моң а тү зеп булмый, бү ген ү к табиб (каршына, янына, белә н) китә м», – дип уйладым.

18) «Белә сезме, доктор, (теге, шушы, шул) кечкенә генә нә рсә мине атна буе борчыды.

19) Мә скә ү гә (кадә р, таба, аша) барсаң, алдан Казанга килергә кирә к.

20) Казан Мә скә ү (кадә р, бирле, аша) зур тү гел.

2. Тә рҗ емә итегез:

1) Хә бир Казанда бө тен китап кибетлә рен ә йлә неп чыккан. Ул гел трамвай яки троллейбус белә н йө ргә н. Ул консерваториядә дә булган. Ә Ә лфия белә н Рә мзия анда булмаганнар. Аның каравы, алар циркка, матур зур кибетлә ргә, пляжга, татар театрына барганнар.

2) Алексей футболны яратоп, аның корбаны булган, чө нки ул стадионда кычкырып, тамагын авырттырган. Укуга килгә ч, сентябрь ае буе ул, мескен, кө чкә сө йлә шеп йө рде.

3) Маратның абыйсының туган кө не булган, һ ә м аның ә нисе кү п тә мле ә йберлә р пешергә н: итле бә леш, майлы ө чпочмаклар, йө земле гө бә дия һ ә м башка ә йберлә р.

4) Ә Искә ндә р иртә дә н бирле бернә рсә ашамаган, чө нки ул йокыдан соң торган. Лекциядә утырганда, ул Маратка: «Лекциянең беткә нен кө тмик, хә зер ү к чыгып китик. Барыбер бу хә лдә башка бернә рсә керми», – дигә н.

5) Яшел кыяр салатын ә зерлә р ө чен, ө ч килограмм ямь-яшел зур кыярлар алырга һ ә м аларны зур пычак белә н вак-вак итеп турарга кирә к. Шуннан соң бу салатны ө стә лгә кунаклар алдына куярга мө мкин.

6) «Сө т белә н дө ге булса, ботка пешерер идек тә, май гына юк шул. Тозын инде кү ршедә н дә алып торырга була», – дигә н ярлының хатыны, чө нки аларның сө те дә, дө гесе дә, тозы да булмаган.

7) – Син Ахуновның «Хә зинә» дигә н романын укып чыктың мы ә ле?

– Ә йе, мин аны кичә укып бетердем.

– Нинди хә зинә турында яза автор?

– Нефть һ ә м нефтьчелә р турында, лә кин чын хә зинә дип ул хезмә т кешелә рен саный.

8) Вә зирлә р, фә кыйрь кешенең бә хетле икә нен белгә ч, аң ардан кү лмә ген сораганнар, лә кин тегесе: «Гафу итегез, ә фә нделә р, кызганычка каршы, минем кү лмә гем юк», – дигә н.

9) Хуҗ аның куяннары бик акыллы булганнар, чө нки алар йө гереп барып, хә бә рне ә йтә белгә ннә р. Ә бай куянга алресын ә йтмә гә н, шуң а кү рә куян аның ө ен таба алмаган.

10) Марат Зө лфия апа һ ә м аның эте Актырнак турында чыннан да булган хә лне сө йли. Зө лфия апа этен сө йлә шергә ө йрә ткә н, лә кин ү зе аның сө йлә гә нен тың ламаган, шуң а кү рә һ ә лак булган.

11) Искә ндә рнең, йокыдан торгач, ашарга пешерә се бар, аннары, институтка соң га калмыйча, лекциялә ргә ашыгасы бар. Маратның ашарга пешерә се юк, ә мма аның һ ә р кө нне иртә белә н кофе эчә се бар, ә кич белә н телевизор карап яки китап укып йокларга ятасы бар.

12) Кем нә рсә эшли ала? Марат кү п мә зә клә р сө йли ала. Хә бир гитарада да, аккордеонда да ә йбә т уйный ала, Рә мзия тә мле ә йберлә р пешерә ала, ә Алексей кирә к булса, тө не буе телевизордан футбол карый ала.

13) Асарга дигә н кешенең актык ү тенечен сорарга тиешлә р. Ә Хуҗ а актык сү зендә: «Минем муеными кагылсалар, кытыгым килә, билемнә н ассыннар», – дигә н.

14) Маратның китаплар укырга, телевизор карарга, йокларга гына вакыты җ итә. Бу ә йберлә ргә аның нә фесе бик зур. Табиб янына килгә н кешенеке кебек. «Доктор, миң а, зинһ ар, нә фескә каршы таблетка бирешезче, һ ә м ул таблетка зур, бик зур булсын!» – дигә н ул кеше.

15) Доктор Илһ ам Галиуллин укучылар сорауларына «Сө ембикә» журналы аша җ авап бирә. «Сак булыгыз! Салкын тидермә гез. Кө н саен ү лә н чә е эчегез һ ә м тамагыгызны чайкагыз. Даруларны табиб киң ә ше белә н генә эчегез.

16) Мин атна буе теш табибы янына барырга куркып йө рдем. Ә баргач, уйладым: «Атна буе авырып йө ргә нче, биш минут кына тү зеп була икә н».

17) Хә бирнең температурасы югары булса да, ул табибны чакырмаган. Ә кичкә кә ефе ә йбә тлә нсә, икенче кө нне ул институтка бармакчы була.

18) «Анальгин» белә н «Парацетамол»ны ничек эчә ргә кирә к? Аларны һ ә рвакыт аш алдыннан берә р таблетка, кө нгә ө ч тапкыр эчә ргә кирә к.

19) Сыйфат «нинди?» дигә н сорауга җ авап бирә. Хикә я фигыль «нишли» һ.б. сорауларга җ авап бирә. Ә инде «нинди?» дигә н сорауга җ авап биргә н фигыль сыйфат фигыль дип атала.

20) Татар телен ө йрә нгә ндә, ярдә мче фигыльлә ргә, шулай ук фигыль формаларына (хә л фигыль, сыйфат фигыль, шарт фигыль, телә к фигыль һ.б.) бигрә к тә игътибар итә ргә кирә к, чө нки алар газет мә калә лә рендә дә, матур ә дә биятта да еш кулланылалар.

3. Ү рнә клә р буенча языгыз һ ә м тә рҗ емә итегез:

а) Ү рнә к: Бә рә ң ге белә н ит ашарга.

Ә йдә, бә рә ң ге белә н ит ашыйк.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.