Тесттер

Веренцова Л.Г., Нечепуренко Е.В., Батырбаева А.Ә., Карлова Э.К. Бейорганикалық, физикалық жә не коллоидты химия: оқ у қ ұ ралы - Алматы: «Эверо», 2009.- 98-103 б.

№2 СӨ Ж

ТаҚ ЫРЫБЫ: s-, p-, d- элементердің жә не олардың қ осылыстарының медициналық -биологиялық маң ызы

МАҚ САТЫ:

1. Биогенді эементтер жә не олардың жіктелуі туралы тү сінікті қ алыптастыру.

2. Биогенді элементтердің иондары мен электрондық қ ұ рлыстарын жаза білу.

3. Биогенді s-, p-, d-элементтердің биологиялық білімдері туралы білімді қ алыптастыру.

4. Биогенді s-, p-, d- элементері, олардың қ асиеттері, биологиялық ролі жә не олардың қ осылыстарының медицинада қ олданылуы.

5. Студенттердің биогенді элементтердің ролін қ арастыру арқ ылы химияны зерттеу мотивациясын дамыта білу жә не олардың қ осылыстарының медициналық практикада қ олданылу.

6. Ақ паратпен ө з бетінше жұ мыс істеу дағ дыларын жетілдіру.

ОҚ ЫТУ ТҮ РІ:

1) қ азіргі атом қ ұ рлысының теориясымен таныстыру жә не биогенді элементтердің атомдарының қ ұ рлысынан жә не БСЭ- нің жағ дайына тә уелді екенін негізделу;

2) биогенді элементтердің мү шелері бойынша топографияларымен, тканімен жә не ағ задағ ы биосұ йық тығ ымен таныстыру;

3) химиялық элементтердің иондарының жә не атомдарының электрондық формулаларын қ ұ растыру дағ дыларын қ алыптастыру;

4) биогенді s-, p-, d-элементтердің биологиялық ролімен таныстыру жә не s-, p-, d-элементтердің медицинада қ олданылуы мысалымен безендіру;

5) эндемиялық аурулардың шығ у себептерімен таныстыру;

6) СӨ Ж ді орындау ү шін нә тижелерін қ орғ ауды ұ йымдастыру.

ОРЫНДАУ Ү ЛГІСІ:

· Оқ у материалын ө з бетімен оқ у;

· Оқ ытушының нұ сқ ауы бойынша, реферат жазу (презентация қ ұ растыру).

ТАҚ ЫРЫПТЫҢ НЕГІЗГІ СҰ РАҚ ТАРЫ:

1. Атомның квантты-механикалық моделі. Квант сандары. Атомның электрон бұ лттарын толтыру.

2. Биогенді элементтер.Биогенді элементтердің жіктелуі.

3. Биогенді элементтер атомдары қ ұ рылысының ерекшеліктері.

4. Биогенді s-, p-, d- элементері, олардың қ асиеттері, биологиялық ролі жә не олардың қ осылыстарының медицинада қ олданылуы.

5. Адам денсаулығ ына экологиялық факторлардың ә сері.

СТУДЕНТТЕР Ү ШІН ТАПСЫРМА:

1. Ә ртү рлі ақ парат кө здерін қ олдана отырып қ арастырылатын тақ ырыптың материалын жоғ арда кө рсетілген сұ рақ тар бойынша (тө менде келтірілген ә дебиетті қ олдануғ а болады).

2. Оқ ытушының нұ сқ ауы бойынша тапсырманы орындауғ а жә не реферат жазуғ а болады (презентация қ ұ растыру). Тапсырманы таң дау студенттің дайындалу дең гейіне байланысты.

ТАПСЫРМА:

Электрондық формула жазу (оқ ытушының нұ сқ ауы бойынша):

а) биогенді элементтер атомдарының: натрий, калий, магний, кальций, селен, хлор, фтор иод, темір, кобальт, мырыш, мыс, молибден, марганец, никель.

б) биогенді элементтер иондарының: Na⁺, K⁺, Mg²⁺, Ca²⁺, Se²⁺, Cl^-, J^-, F^-, Fe²⁺, Co²⁺, Zn²⁺, Cu²⁺, Mo²⁺, Mn²⁺, Ni²⁺.

Оқ ытушының нұ сқ ауы бойынша биогенді элементтердің қ ысқ аша сипаттамасын келесі жоспар бойынша қ ұ растыру:

• элементтің топографиясы
• элементтің биологиялық ролі
• элементтердің артық мө лшерінен немесе жетіспеуінен ағ за тіршілігінің бұ зылу

· оның қ осылыстарының медицинада қ олданылуы.

Реферат тақ ырыптарының мысалғ а алынғ ан нұ сқ алары:

· Органогенді элементтердің биологиялық ролі жә не ө сідік пен жануар ә леміндегі олардың қ осылыстары.

· «Ө мір металдары» жә не олардың қ осылыстарының тірі ағ задағ ы ролі.

· Эндемиялық аурулар: себептері, пайда болуы жә не профилактика ә дістері.

· Қ ұ нсыз тамақ танудан туындайтын ауру себептері.

· Адам жә не биосфера. Адам денсаулығ ына техникалық прогресстің ә сері.

· Биогенді s- элементерінің биологиялық ролі жә не олардың қ осылыстарының медицинада қ олданылуы.

· Биогенді р- элементерінің биологиялық ролі жә не олардың қ осылыстарының медицинада қ олданылуы.

· Биогенді d - элементерінің биологиялық ролі жә не олардың қ осылыстарының медицинада қ олданылуы.

ОРЫНДАУ КритериЙЛЕРІ:

Тапсырманы орындауғ а қ ойылатын шарттар:

· Ә р бір студент ү шін тапсырма санының орындалуын оқ ытушы анық тайды;

· Тапсырма СӨ Ж дә птерінде орындалады;

· Орындалғ ан тапсырма алынғ ан ақ парат бойынша жазылуы тиіс

Рефератты орындау жә не безендіру ү шін қ ойылатын талаптар:

● реферат 4-5 бет болуы керек (қ осымшалар беттің санына кірмейді);

● рефератты орындағ анда ә дебиеттер саны 8-10 болуы керек,

● реферат мә дениетті тілді сақ тай отырып, қ атесіз орындалуы тиіс;

● мә тінін жазғ анда пайдаланғ ан ә дебиеттерге ң ұ сқ ауды келтіріп отыру керек,

● ә дебиеттердің жазылу реті дұ рыс сақ талуы тиіс.

Рефераттың қ ұ рылымы:

● мұ қ аба бет,

● мазмұ ны (рефераттың тарауларын білу ү шін, басталатын парағ ынан бастап бет нө мерлері кө рсетілуі тиіс),

● кіріспе (рефераттың мақ саты мен міндеті, қ ойылғ ан сұ рқ тардың ө зектілігі кө рсетілуі тиіс),

● негізгі бө лім (рефераттың осы бө лімінің ә рбір тарауы бойынша қ ойылғ ан сұ рақ тар дә лелденген алдың ғ ы тараудың логикалық жалғ асы болып табылады, нұ сқ алар, сызбанұ сқ алар, графиктер, суреттер жә не т.б. келтірілген болуы керек),

● қ орытынды (реферат тақ ырыбы бойынша дұ рыс тұ жырым жазылады, ұ сыныстар беріледі),

● ә дебиеттертізімі.

БАҒ АЛАУ КритериЙЛЕРІ:

СӨ Ж орындағ аны ү шін максимальды балл жинаудың критерийлері:

· СӨ Ж бойынша тапсырмаларды кестеге сә йкес тапсыру;

· тапсырманы орындау – дұ рыс орындау жә не сә йкесінше ө ң деу, оқ ытушының сұ рағ ына жауап бере білу, ұ қ сас тапсырманы орындай білу қ абілеті;

· тест-бақ ылауды (карт-бақ ылау) орындау жолымен СӨ Ж-н қ орғ ау, СӨ Ж-ң зерттелінген тақ ырыбы бойынша оқ ытушының сұ рағ ына жауап бере білуқ абілеті.

Тапсырманы орындағ аны ү шін максимальды балл жинаудың критерийлері:

• барлық тапсырмалар дұ рыс орындалынса;
• жазба толық, дұ рыс, қ ажетті логикалық кезектілікте баяндалынса;
• студент тақ ырыптың негізгі тү сініктерін біледі, биогенді элементтердің биологиялық ролін жә не олардың қ осылыстарының медицинада қ олданылуын сипаттауғ а қ абілетті;
• студент басқ а тақ ырыптарды, сондай-ақ, басқ а пә ндерді оқ ып-ү йренуде алғ ан білімін пайдалана біледі;
• студент оқ ытушының сұ рағ ына жылдам жә не дұ рыс жауап бере алады.

Рефератты жазуда максимальды балл жинаудың критерийлері:

· СӨ Ж бойынша тапсырмаланы кестеге сә йкес тапсыру;

· рефератты жазу, бектілген талаптарғ а сә йкес ө ң деу, оны қ орғ ау;

· тест-бақ ылауды (карт-бақ ылау) орындау жолымен СӨ Ж-н қ орғ ау, СӨ Ж-ң зерттелінген тақ ырыбы бойынша оқ ытушының сұ рағ ына жауап бере білуқ абілеті.

Рефератты орындағ аны ү шін максимальды балл жинаудың критерийлері:

· рефераттың мазмұ ны тақ ырыпқ а жә не қ ойылғ ан міндеттерге сә йкес болуы тиіс;

Негізгі:

1. Сейтембетов, Т.С. Химия [Мә тін]: Оқ улық / Т.С. Сейтембетов.- Алматы: Эверо, 2010.- б.119-125.

2. В.А. Попков, С.А. Пузаков. Жалпы химия [Мә тін]: Оқ улық / Қ азақ тіліне аударғ ан С.Н.Ділмағ амбетов. Жауапты редакторы Ж.Ж.Ғ ұ марова.- Москва: ГЭОТАР-МЕДИА, 2014.- б. 296-326.

3. Л.Г. Веренцова ж.б. Бейорганикалық, коллоидты жә не физикалық химия [Мә тін]: / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Оқ у қ ұ рал. - Алматы: Эверо, 2009.- б. 103-128.

Қ осымша:

1. Есімжан А.Е. Жалпы химия практикум [Мә тін]: Оқ улық.- Алматы, 2004.- 296 б.

2. А.С. Қ ожамжарова и др. Бейораникалық химия практикумы [Мә тін]: Оқ у-ә дістемелік қ ұ рал / КазНМУ им.Асфендиярова.- Алматы: Эверо, 2013.- 280 б.

3. Л.Г. Веренцова, Е.В. ж.б. Бейорганикалық, коллоидты жә не физикалық химия [Мә тін]: Бақ ылау тестері / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Алматы: Эверо, 2009.- 212 б.