Initalisation

< операторлар>

// модульдің жұ мысын тоқ татқ андығ ы

Fininitalisation //орындалатын ә рекеттер жиыны

< операторлар>

end.

Интерфейс бө лігінде аталмыш модульде қ олданылатын, аты Uses тізімінде кө рсетілген барлық модульдер мен бағ дарламаларғ а қ ол жетерлік мү мкіндігін туғ ызатын идентификаторлардың анық тамасы орналасады. Сонымен қ атар, бұ л бө лікте ортақ тұ рақ тылар, типтер, айнымалылар жә не ішкі бағ дарламалардың тек қ ана тақ ырыптары жарияланады.

Модульдің атауы – оны басқ а модульдермен жә не негізгі бағ дарламамен байланыстыру ү шін қ олданылады. Модульдің интерфейстік объектілеріне қ ол жеткізу ү шін бағ дарламада қ ажетті TPU (Turbo Pascal Unit - машина тіліне аударылғ ан) файлдың атын кө рсету керек. бұ л байланыс келесі сө йлем арқ ылы жү зеге асырылады:

Uses «модульдер тізімі»;

Uses - арнайы сө з; «модульдер тізімі» - бағ дарлама мен модульдерді бір-бірімен байланыстыруғ а қ ажетті модульдердің тізімі. Бұ л сө йлемді қ олданатын модульдер спецификациясы деп атайды жә не ол негізгі бағ дарламаның тақ ырыбынан соң орналау қ ажет.

Егер аталмыш модуль басқ а бір модульдің объектілерін қ олданса, онда осындай спецификация Interface тү йінді сө зінен соң бірден орналасады. Пайдаланылатын модульдердің спецификациясы келтірілген жағ дайда бағ дарламағ а қ осылғ ан модульдің интерфейстік бө ігінің барлық сипаттамалары белгілі деп саналады.

Модульдің интерфейстік бө лігінде негізгі бағ дарламада жә не басқ а модульдерге қ олданылатын аталмыш модульдің барлық сыртқ ы объектілері анық талады. Паскаль бағ дарламасы сияқ ты бұ л анық тамадағ ы объектілердің реті кез келегн тү рде бола алады. Интерфейстік бө лікте ішкі бағ дарламалардың тек қ ана тақ ырыптары келтіріледі, ал олардың толық анық тамасы модульдің орындалатын бө лігінде кө рсетіледі.

Implementation - модульдің орындалатын бө лігінде интерфейсте кө рсетілген ішкі бағ дарламалардың орындайтын жұ мысы анық талады. Ішкі бағ дарламалардың орналасу реті интерфейстік бө лігінде кө рсетілген ретімен бірдей болуы шарт емес.

Бұ л бө лімде ішкі бағ дaрламлардың тақ ырыбын ғ ана кө рсетсе жеткілікті, себебі параметрлер тізімі мен функция нә тижесінің типі интерфейсте анық талғ аг. Сондай-ақ мұ нда аталмыш модульге ғ ана тә н жә не бұ л модульден тыс белісіз тұ рақ тыларды, типтерді, айнымалыларды жә не ішкі бағ дарламаларды жариялауғ а болады.

Инициялизациялау бө лігінде осы модульдерді іске асыратын бағ дарлама жұ мысының басталғ андығ ы туралы операторлар орналасады. Модульдердің іске асырылуы бағ дарламаның Uses бө лігінде кө рсетілген ретімен орындалады. Бұ л бө лік Initalisation сө зімен басталады. Бірақ ол бө ліктің болмауы да ық тимал.

Егер бағ дарламада инициялизациялау бө лігі бар болса, онда деинициялизациялау бө лігі болуы мү мкін. Бұ л бө лік Fininitalisation сө зінен басталады жә не оның қ ұ рамына бағ дарлама жұ мысын тоқ татқ андағ ы орындалатын операторлар кіред. Модульдерді деинициялизациялау ә рекеттері бағ дарламаның Uses бө лігінде кө рсетілген ретіне кері бағ ытта орындалады.

Ә р жаң а форма қ ұ рылғ анда жаң а модуль де қ ұ рылады. Жалпы бағ дарлама қ ұ рамында кө птеген формалар жә не олармен байланысты модульдер болуы мү мкін.

Жоғ арыдағ ы қ ұ растырылғ ан формағ а сә йкестелген модульдің кодын File – Open опцияларын орындау арқ ылы файлын ашып, кө руге болады (3.2 - сурет). Модульдің коды орналасқ ан файл келесі:

Unit Example;

Interface

Uses Windows, Messages, SysUtils, classes, Graphics, Controls,

Forms, Dialogs, StdCtrls, Buttons, ExtCtrls;

//Example модулін Uses тізімідегі

// аталғ ан стандартты модульдермен бірге қ олдану

Type

TfmExample=class(TForm)

Panel1: Tpanel;

BbRun: TbitBtn;

BbClose: TbitBtn;

EdInput: Tedit;

LbOutput: Tlabel;

MmOutput: Tmeo;

Private

{Private declarations}

public

{Public declarations}

end;

var

fmExample: TfmExample;

implementation

{$R*.DFM}

end.

Бұ л мә тінді Delphi ортасы ө нзі қ ұ растырады. Жоғ арыда айтылғ андай, жобаның файлына киілуге тыйым салынғ ан, ал модульдің файлына ә ртү рлі жұ мыстарды орындатуғ а негізделген ө згерістерді енгізуге болады.

6 - сурет. Модуль кодын ашу терезесі.

Модульдің интерфейстік бө лігінде бір тип (класс TfmExample) жә не бір объект айнымалысы анық талғ ан.

Класс деп объектілерді қ ұ рудағ ы қ олданылатын ү лгілерді айтады, ал объект сол ү лгінің туындысы болып табылады. Ү лгілер Object Pascal тілінде анық талғ ан тип жә не келтірілген мысалды ол Type TfmExample=class (TForm) деп анық талғ ан. Стандартты класс Tform Windows–тің бос терезесін қ ұ растыру жұ мысын атқ арады. TfmExample oсы кластың туындысы, яғ ни класс алғ ы буындағ ы TForm–ның барлық мү мкіндіктерін иемденеді жә не оларғ а бос формағ а орналастырылғ ан компоненттер жиынын біріктіреді.

Соң ғ ы буыннан ө зінің бағ дарламалық дайындамалары бар жаң а туындыларды қ ұ руғ а болады жә не т.с.с. Нә тижесінде ағ аш тә різдес саты қ ұ рылады, тө бесінде ең тү пкі буын TObject - қ арапайым класы тұ рады. Ал тө менгі сатыларында сол бір ғ ана Toject туындылары орналасады.