Ылмыскердің дағдыларын анықтау.

Арпалысу іздерінің болмауымен тек бір ғ ана ө лімге ә келетін зақ ымдану

Бар болуы, қ ылмыскердің кә сіп қ ойлылығ ын білдіреді. Ауқ ымды зақ ымданудың бар болуы “қ ылмыскердің ” кө птігін кө рсетеді.

Мә йітті оқ иғ а орнында тексеру мә йітханадағ ы зерттеу тә різді ө теді, бірақ оның кейбір ерекшеліктері болады:

а) мә йіттің орналасқ ан жері (еденде, жерде, кереуетте) жә не оның айналасындағ ы орналасуы тұ рақ ты заттарғ а қ арағ анда орны тіркеледі;

б) мә йіттің дене тұ рысы (жатып, шалхасынан немесе екібетімен, бірқ ырын, отырып, жартылайотырып) жә не дене бө ліктерінің орналасуына назар аударады. Кейбір жағ дайларда мә йіттің дене тұ рысы ө лімнің белгілі бір тү ріне сипатты болады (асылып ө лу, ү сіп ө лу жә не т.б.) немесе ө лімге ә келген кейбір жағ дайларғ а тә н болады, мысалы зорлағ анннан соң ө лтіру.

в) мә йітте жә не оның жанында табылғ ан барлық іздер мен затты айғ ақ тарғ а тоқ талып ө теді (мойнындағ ы ілмек, аузындағ ы шү берек, жарада немесе мә йіттің жанында жатқ ан пышақ; шаштар, тү ймелер жә не басқ ада мә йіт қ олында қ алғ ан заттар; қ ан іздері, қ ұ сық массалары, нә жіс, зә р, шә ует жә не т.б.);

г) мә йіт ү стіндегі киімінің кү йіне назар аударады. Киімінің ағ ытылу тұ рғ аны, жыртылғ аны, тү сірілгені, кө терілгені, қ алталары сыртқ а қ арап тұ рғ аны, тү ймелерінің ү зілгені зорлық кө рсеткенді, ө лім алдындағ ы кү рес болғ анын кө рсетеді. Ә ртү рлі іздер: қ анның ақ қ ан іздері, шә ует дақ тары жә не де оден басқ ада бө лінділер, автокө лік дө ң гелегі протекторының іздері, жабысып қ алғ ан топырақ бө лшектері жә не т.б. істің мә н-жә йін толығ ырақ анық тауғ а кө мек береді. Техникалық қ олайсыздық тарғ а байланысты оқ иғ а болғ ан жерде мә йіттің киімі шешілмейді, бірақ кейбір бө ліктері кө теріліп-тү сіріледі, қ ажет болса жартылай ағ ытылады;

д) кейіннен ө лім уақ ытын анық тау қ ажет болатындығ ына байланысты барлық ө лімнен кейінгі ө згерістер мұ қ ият жазылады (мә йіттік, жіріктік, консервілеуші ө згерістер). Дене жылуының сақ талуы анық талады (ашық, жабық жерлерде), мә йітік сіресу ү рдісінің орналасу жә не даму дә режесін анық тайды, мә йіт дақ тарының орналасуы, тү сі, айқ ындығ ы, теріде жә не шырышты қ абық тарда мә йіттік кебудің айқ ындығ ы анық талады. Шіру ү рдісінің орналасуы жә не айқ ындығ ы (жасылдану, шіріктік веналық тор, шіріктік эмфизема), консервілеуші ө згерістер (сабындану, мумиялану, торфтық қ атайу).

е) ө лімнен кейінгі ө згерістердің дамуына байланысты (кебу, шіру) мә йіттегі зақ ымданулардың сыртқ ы кө рінісі уақ ыт ө те ө згере бастайды. Осыны еске ала отырып оқ иғ а болғ ан жерде зақ ымдануларды мү мкінше толығ ырақ сипаттап, жазып алу тиіс. Олардың орналасуы, сипаты (беткей сыдырылу, жара, қ ан қ ұ йылу жә не т.б.), саны, пішіні, кө лемі, тү сі, ластануы жә не т.б., кө ң іл аударылады. Мә йітте табылғ ан жараларды мә йітханада зерттегенше кебуден сақ тау қ ажет: бұ л мақ сатпен жара бетіне суланғ ан дә ке, мақ та қ ояды.

4-ші сурет. Суық қ ару

5-ші сурет. Оқ иғ а болғ ан жерден табылғ ан суық қ ару