Шымкент-2015ж

Осымша

Оң тү стік Қ азақ стан мемлекеттік фармацевтика академиясы

Медициналық факультет

Біріктірілген объективті қ ұ рылымдық тә жірибелік емтихан (ОҚ ТЕ) технологиясы бойынша тә жірибелік дағ дыларды мемлекеттік аттестациялау бойынша ә дістемелік нұ сқ ау

Мамандық: 051102 «Қ оғ амдық денсаулық сақ тау»

Пә ндер: Ең бек гигиенасы

Балалар мен жасө спірімдер гигиенасы

Тағ ам гигиенасы

Коммуналды гигиена

Эпидемиология

Қ оғ амдық денсаулық сақ тау

Курс: 5

Шымкент-2015ж

Ә дістемелік нұ сқ аулар «Қ оғ амдық денсаулық сақ тау» мамандығ ының 5 курс студенттерінбіріктірілген объективті тә жірибелік емтихан ә дістемесі негізіндеең бек гигиенасы, балалар мен жасө спірімдер гигиенасы, тағ ам гигиенасы, коммуналды гигиена, эпидемиология жә не қ оғ амдық денсаулық сақ тау пә ндері бойынша тә жірибелік дағ дыларды аттестациялау ү шін дайындалғ ан.

Қ ұ растырушы: Долтаева Б.З. – м.ғ.к.., доцент, гигиена-1, дене шынық тыру

жә не валеология кафедрасының мең герушісі;

Ермолаева О.А. - гигиена-1, дене шынық тыру жә не

валеология кафедрасының оқ ытушысы;

Ескерова С.У. - м.ғ.к.., доцент м.а., гигиена-2

кафедрасының мең герушісі;

Бейсембаева З.И.- м.ғ.к.., қ оғ амдық денсаулық сақ тау-1 кафедрасының доцент м.а.;

Ирсимбетова Н.А.- жұ қ палы аурулар жә не

дерматовенерология кафедрасының

ассистенті.

Рецензенттер: Жақ сыбергенов А.М. - м.ғ.д, профессор м.а., қ оғ амдық

денсаулық сақ тау-2 кафедрасының мең герушісі;

Ә біш Ғ.М. – стерилизациялау орталығ ының директоры.

1. Кіріспе

Тә жірибелік дағ дыларды бағ алауғ а арналғ ан тапсырмалардың тізбесі 5 кезең нен тұ рады, тапсырмалар ең бек гигиенасы, балалар мен жасө спірімдер гигиенасы, тағ ам гигиенасы, коммуналды гигиена, эпидемиология жә не қ оғ амдық денсаулық сақ тау пә ндері бойынша барлық негізгі сұ рақ тарды қ амтиды, жекелей алғ анда: тә жірибелік іс-ә рекетінде заң ды, нұ сқ аулық жә не ә дістемелік мағ лұ маттарды қ олдана алу, халық денсаулығ ына қ оршағ ан ортаның ә ртү рлі факторлары мен ө мір салтының ә серіне бағ а беру, тұ рғ ындарғ а медициналық кө мекті ұ йымдастыру, жұ қ палы аурулардың алдын алуы мен салауатты ө мір сү руді насихаттау.

Ә рбір тә жірибелік тапсырма жұ мыс орнында (кезең де) орындалады, зал тапсырманы орындауғ а қ ажетті заттармен қ амтамасыз етілген. 5 кезең нің ә р қ айсысына 7 минуттан уақ ыт беріледі, тапсырушы барлық тапсырмаларды 35 минутта орындау керек.

Емтиханның нә тижелерін бағ алау студенттің барлық 5 кезең нен алғ ан баллдарының суммасы бойынша жү ргізіледі. Барлық станцияларды ө ту ө лшемі бойынша емтихан тапсырушы қ орытындысында 25 баллдан жоғ ары жинауы тиіс.

Кесте1. ОҚ ТЕ нә тижелерін бағ алау белгілері

ОҚ ТЕ ө ткізу ү шін жү ргізілетін ұ йымдастырушылық – дайындық шаралары тө мендегідей тә ртіппен жү ргізіледі:

Ø емтиханғ а жіберілген студенттер санын анық тау;

Ø аудиторияларды дайындау, тә жірибелік дағ дыларды аттестациялауды жү ргізу ү шін жауапты оқ ытушы мен лаборантты анық тау;

Ø жұ мыс орнын ұ йымдастыру, ә рбір тапсырманы орындаудың уақ ытын бақ ылау ү шін сағ аттармен қ амтамасыз ету;

Ø ОҚ ТЕ қ ұ жаттарын дайындау (1-3 қ осымша, сауалнамалар, хаттамалар, емтихан қ ағ аздары, ә рбір кезең бойынша студенттерге арналғ ан тапсырмалар, ә рбір қ адамның жә не олардың баллдық тү рде бағ алануының ө лшемі бар емтихан алушығ а арналғ ан ақ параттық қ ағ аз, емтихан тапсырушының еркін аттестациялық қ ағ азы, ОҚ ТЕ нә тижелерін бағ алау белгілері).

2. Студентке арналғ ан ақ парат:

· ОҚ ТЕ басталарда студенттерге емтиханның шифры кө рсетілген бос аттестациялық парақ пен бейджик беріледі;

· Бітіруші ө з шифр нө мірін білу тиіс;

· Дыбыс сигналынан кейін емтихан басталады;

· Студент тапсырманы орындау жағ дайына байланысты берілген уақ ыты біткен соң келесі кезең ге ө теді;

· Студент емтихан кезінде тә уелсіз емтихан қ абылдаушығ а сұ рақ қ оюына болмайды.

3. Емтихан қ абылдаушығ а арпарат:

· Ә р емтихан қ абылдаушығ а емтихан алдында емтихан ө ткізуге керекті материалдар жиынтығ ы беріледі;

· Ә рбір емтихан қ абылдаушылар белгілі кезең ге бекітіліп, емтихан соң ына дейін жауапты;

· Емтихан қ абылдаушы бітірушінің номер шифрын «пә н бойынша тә жірибелік дағ ды мен игеруге қ адамдық жә не жалпы бағ алау баллдар» емтихан парағ ына белгілеуі қ ажет;

· Емтихан қ абалдаушы бітірушінің тапсырмасын орындауына «тә жірибелік дағ ды мен игеру қ адамын орындауда емтихан тапсырушының баллдық критериясымен бағ алау» жә не емтихан парағ ын қ адамына баллдарды енгізеді;

· Емтихан қ абылдаушы жалпы баллды қ осып, «емтихан тапсырушының аттестациялық парағ ына» ә р кезең дең гейін жазып бітірушіге беруі қ ажет;

· Емтихан кезінде емтихан қ абылдаушы емтихан тапсырушымен байланыста жә не артық сұ рақ қ оюғ а болмайды;

· Емтихан соң ында емтихан қ абылдаушы емтихан парағ ын хатшығ а тапсыруы қ ажет;

· Емтихан қ абылдаушы ә рбір студент бойынша жалпы емтихан қ орытындыларын жасауғ а қ атысуы қ ажет.

4. ОҚ ТЕ кезең дерінің ү лестірімділік сызба нұ сқ асы.

Емтихан тапсырушы емтихан тапсыруғ а дайындық барысында кезең дердің ө ту жоспары мен тапсырмалар тізімімен тө менде кө рсетілген жобағ а сә йкес танысады.

5. ОҚ ТЕ технологиялары мен тә жірибелік дағ дыларды аттестациялауғ а арналғ ан тапсырмалар тізімі.

Ескерту: Бітіруші ө з ә рекетін баяндайды.

6. ОҚ ТЕ жү ргізуіне керекті қ ұ ралдар мен қ ұ жаттар, жабдық тар тізімі

7. Кезең дерді орындау

ОҚ ТЕ ә дісімен тә жірибелік дағ дыларғ а қ абылдау ү шін студентке 5 тапсырмадан тұ ратын билет- жағ даяттық есеп беріледі. Ә рқ айсысы 3 «қ адамнан» тұ рады. Емтихан қ абылдаушығ а берілген бақ ылау ақ паратқ а байланысты ә рбір «қ адам» баллдық бағ амен бағ аланады.

№1 билет

№27 мектеп-интернатынан 8 тә рбиеленуші іштің ауруымен, жү ректің айнуымен, бірнеше рет қ ұ сумен, ә лсіздік жә не кө здің кө ру қ абілетінің нашарлауымен, екілену шағ ымдарымен жұ қ палы аурулар ауруханасына тү сті. Жұ қ палы аурулар ауруханасы ОҚ О-ның Абай ауданының ТҚ Қ Б-на алдын ала «ботулизм» диагнозы деп шұ ғ ыл хабарлама жіберді. 2014 жылы № 27 мектеп-интернатында 1200 оқ ушы оқ иды. Олардың ішінде 300 оқ ушы ә ртү рлі аурулармен ауырғ ан. Олардың арасында 2-і ботулизммен, 36-ы гепатитпен, 52-і қ ызылшамен, 70-і тұ маумен жә не 140-ы басқ а да аурулармен ауырғ ан.

Тапсырма:

1-кезең. Эпидемиологиялық анамнез жинау ә дісін кө рсетің із.

2- кезең. Зертханада талдау ү шін топырақ сынамасын алу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

3- кезең. Ботулизмнің дамуына себеп болғ ан азық -тү лікті таң даң ыз, одан сынама алып, дұ рыс рә сімдең із.

4- кезең. Люксметр- яркомер аппаратымен бө лмелердің жарық тану дең гейін анық тау бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

5- кезең. Аталғ ан мекемеде есеп беру жылындағ ыаурулардың қ ұ рылымын анық таң ыз.

№2 билет

№ 5 мектептен 5 оқ ушы іштің ауруымен, жү рек айнумен, бірнеше рет қ ұ сумен, ә лсіздік шағ ымдарымен қ алалық жұ қ палы аурулар ауруханасына тү сті. Жұ қ палы аурулар ауруханасы ОҚ О-ның Ә ль-Фараби ауданының ТҚ Қ Б-на алдын ала «вирусты гепатит А» диагнозы деп шұ ғ ыл хабарлама жіберді. № 5 мектеп-интернатында 1200 оқ ушы оқ иды. Олардың ішінде 300 оқ ушылар ә ртү рлі аурулармен ауырғ ан. Олардың арасында 2-і ботулизммен, 9-ы гепатитпен, 52-і қ ызылшамен, 70-і тұ маумен жә не 140-ы басқ а да аурулармен ауырғ ан.

Тапсырма:

1- кезең. Эпидемияғ а қ арсы шаралардың алгоритмін қ ұ рың ыз.

2- кезең. Бактериологиялық талдау ү шін су қ ұ быры кранынан ауыз су сынамасын алу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

3- кезең. Осы ауруғ а сә йкес диета тағ айындаң ыз.

4- кезең. Мектеп-интернатты тексеру ә дістемесі мен тексеру актысін рә сімдеу жә не ұ сыныс беру бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

5- кезең. Аталғ ан мекемеде есеп беру жылындағ ыаурулардың қ ұ рылымын анық таң ыз.

№3 билет

Ө ндірістік қ алада қ орғ асын-мырыш комбинатынан 1 км қ ашық тық та жекеменшік тұ рғ ын ү йлер (тү тін шығ арытын қ ұ бырлар факелі астында) орналасқ ан. Зауыт аумағ ындағ ы топырақ сынамасынан: қ орғ асынның жоғ ары дең гейідегі концентрациясы – 800 мг/кг (ШРЕК – 32), мырыш – 1500 мг/кг (ШРЕК – 23), мыс – 50 мг/кг (ШРЕК – 3), кадмий – 6 мг/кг (ШРЕК – 1), топырақ рН – 4, 6, сонымен қ атар – анаэробты таяқ ша clostridiumtetani (сіреспе) анық талды. Қ орғ асын-мырыш комбинаты аумағ ындағ ы топырақ қ ұ рамындағ ы металдар, соның ішінде қ орғ асынның концентрациясын ретроспективті талдау жү ргізген кезде келесі мә лімет анық талды:

Тапсырма:

1 - кезең. Эпидемиологиялық тексеру жә не санитарлық -эпидемиологиялық барлау жү ргізің із.

2- кезең. Химиялық талдау ү шін топырақ сынамасын алу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

3- кезең. Қ орғ асын-мырыш комбинатының жұ мысшыларына диета тағ айындаң ыз.

4-кезең. Аспиратор қ ұ ралын қ олдана отырып ауа сынамасын алу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

5-кезең. Қ арапайым вариациялық қ атарды қ ұ рың ыз.

№4 билет

К. ө ндірістік қ аласында 100 мың адам тұ рады. 2014 жылы 2100 бала туылып, 630 тұ рғ ын қ айтыс болды. Қ алада хром қ осындылар зауыты мен ЖЭО жұ мыс жасайды. Зауытта шулы технологиялық операциясымен сипатталатын цех бар, онда шу дең гейі ШРЕД бірнеше рет жоғ ары. Санитарлық -қ орғ аныс аймақ маң ында тұ рғ ын ү йлер, мектеп, бала бақ ша (зауыттан 1, 5 – 2 км алшақ) орналасқ ан. Зауыт қ ұ бырлары тү тінінің жалыны тұ рғ ын аумақ қ а қ арай бағ ытталғ ан жә не селитебті аумақ та келесі металлдар концентрациясы анық талды:

хром -25/15 мг/кг (ШРЕК - 0, 5), марганец – 2000/1000 мг/кг (ШРЕК – 1500), кобальт – 30/10 мг/кг (ШРЕК - 5), мырыш – 54/30 мг/кг (ШРЕК - 23), мыс – 10/5 (ШРЕК - 3), сонымен қ атар – Bacillusanthracis (кү йдіргі) спорасы анық талды.

Тапсырма:

1- кезең. Эпидемиологиялық тексеру жә не санитарлық -эпидемиологиялық барлау жү ргізің із.

2- кезең. Зертханалық тексеру нә тижесі бойынша топырақ тың санитариялық -эпидемиологиялық жағ дайына бағ а берің із.

3- кезең. Хром қ осындылары зауытының жұ мысшыларына диета тағ айындаң ыз.

4- кезең. ВШВ-003-М3 аппаратын қ олдана отырып шу дең гейін ө лшеу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

5- кезең. Туу, ө лім жә не табиғ и ө сім кө рсеткішін есептең із.

№5 билет

40 жастағ ы К., бойы-150см, салмағ ы - 66кг, тә уліктік энергия жоғ алтуы 2600 ккал облыстық клиникалық ауруханасына «1 дә режелі артериальді гипертония» диагнозымен науқ ас тү сті. Эпидемиологиялық анамнезінен 15 жыл бойы фермада сауыншы болып жұ мыс істейтіні анық талды. Ауруханада тө ртінші кү ні дене қ ызуы 39С-ғ а дейін кө теріліп, ә лсіздік жә не терлегіштік пайда болды. Зертханалық тексергенде науқ аста алтын стафилококк анық талды. Бө лімде 30, палатада 4 науқ ас емделуде. Науқ ас К. Б. ауылында тұ рады, 15 жыл бойы фермада сауыншы болып жұ мыс істейді. Б. ауылында 780 адам тұ рады жә не соның ішінде 250-і К. науқ аспен бірге фермада жұ мыс істейді. Ферма жұ мысшылары жыл сайын медициналық тексеруден ө теді. 2014 жылы медициналық тексеру мә ліметтері бойынша 90 жұ мысшыда ә р тү рлі кә сіби аурулар анық талды. Олардың ішінде 35-не «созылмалы сарып» диагнозы қ ойылғ ан.

2000-2012 жылдар арасында осы ферманың жұ мысшылары арасында сарып аурушаң дығ ын ретроспективті талдау жү ргізген кезде келесі мә лімет анық талды:

Тапсырма:

1- кезең. Эпидемияғ а қ арсы шаралардың алгоритімін қ ұ рың ыз.

2- кезең. Бактериологиялық талдау ү шін жабық бө лмеден ауа сынамасын алу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

3- кезең. Энергияғ а, ақ уызғ а, майғ а, кө мірсуғ а деген қ ажеттілікті анық таң ыз.

4- кезең. Электрлік жә не магниттік ө ріс ө лшеу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

5- кезең. 2012 жылы созылмалы сарып аурушаң дығ ын есептең із жә не талдаң ыз.

№6 билет

Балалар комбинаты А. қ аласында орналасқ ан, онда 97 мың адам тұ рады. 2014 жылы 2000 бала туылып, 600 тұ рғ ын қ айтыс болды. 06.10 -23.10 аралық тағ ы кезең де балалар комбинатындағ ы 7 топтың ішінен 5 ЖІИ-ның жағ дайы тіркелді. Оның ішінде 4-де – дизентерия Зонне 2д жә не 1 жедел гастроэнтерит. Ауырғ андар ішінде 3 бала жә не 2 қ ызметкер. Балалар бір мезетте 29.09 бастап ауырғ ан, екеуінде Ds: жедел дизентерия Зонне 2д, біреуінде – жедел гастроэнтерит (бак.талдау теріс). Қ ызметкерлердің аурушаң дығ ы белсенді тү рде жү ргізілген медициналық тексеру барысында анық талғ ан. Қ ызметкерлерді 2 реттік бактериологиялық тексеруден ө ткізу нә тижелері теріс. Серологиялық зерттеулер: кү тү шінің қ анында - РПГА дизентериялық диагностикуммен Зонне 2д 1: 400++++, тә рбиешіде – 1: 800+++. Кү туші 27.09 - 03.10 аралығ ында ауру себебімен жұ мысқ а шық пағ ан, Ds: гипертониялық криз. Ата-аналары мен балалардан сұ рағ анда ауырғ ан балалар бала бақ шаның тағ ам мә зірінен тыс ү йде балық консервісін жеген.

Тапсырма:

1 -кезең. Қ ызметкерлерге байланысты сезімтал ағ зағ а бағ ытталғ ан эпидемияғ а қ арсы шаралардың алгоритмін қ ұ рың ыз.

2- кезең. Бактериологиялық талдау ү шін су қ ұ быры кранынан ауыз су сынамасын алу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із.

3- кезең. Консервіні органолептикалық тұ рғ ыдан зерттеуді тә жірибеде кө рсетің із

4- кезең. Балалар мен жасө спірімдер дене дамуына антропометриялық зерттеулер жү ргізу бойынша ө зің іздің тә жірибелік ептілігің ізді кө рсетің із. (бой, бас аумағ ы мен кеуде аумағ ын ө лшеу)

5- кезең. Туу, ө лім жә не табиғ и ө сім кө рсеткішін есептең із.