Сурет. Индукциялы жүйе аспабының құрылысы мен векторлық диаграммасы

Ө лшеу аспабын айнымалы ток кө зіне қ осқ ан кезде I₁ жә не I₂ токтарымен фазасы бойынша сә йкес келетін Ф₁ жә не Ф₂ магнит ағ ындары пайда болады (векторлық диаграммағ а қ араң ыз). Магнит ағ ындары дискіні қ иып ө ткенде олардың бойна ө здерінің магнит ағ ындарынан бұ рышқ а қ алып жү ретін Е₁ жә не Е₂ электр қ озғ ағ ыш кү штерін енгізеді (индукциялайды), дискіде сә йкесінше ЭҚ К фаза бойынша дә л келетін екі I_д1 жә не I_д2 қ ұ йынды токтары пайда болады (дискі кедергісін активті деп есептейміз).

I_д1 тогы контуры мен Ф₂ магнит ағ ынының тартылысы жә не I_д2 тогы контуры мен Ф₁ магнит ағ ынының тербеліс кү штерінің ә серінен дискіге бір-біріне қ арсы бағ ытталғ ан екі момент ә сер етеді, моменттердің ілездік мә ндері:

;

мұ ндағ ы к₁ жә не к₂- пропорционалдық коэффициенттер.

Магнит ағ ындарының тең діктері:

Магнит ағ ындарының дискіге енгізетін қ ұ йынды токтарының тең діктері:

Моменттердің орташа мә ндерін мына формулалармен есептеуге болады:

мұ ндағ ы , ал болғ андық тан дискіге ә сер ететін айналдырғ ыш моменттің толық мә ні:

Дискіге енгізілген токтарды мына формуламен де анық тауғ а болады:

жә не ,

мұ ндағ ы f- ток кө зі жиілігі, к₃ жә не к₄- пропорционалдық коэффициенттер.

Ендеше:

немесе:

;

мұ ндағ ы К=k₁k₄+k₂k₃.

болғ анда айналдырғ ыш момент максималь мә нге жетеді.

Дискінің бір қ алыпты айналуын қ амтамасыз ету жә не тежегіш момент туғ ызу ү шін аспап қ ұ рылысында тұ рақ ты тежегіш магнит қ арастырылғ ан.

Дискінің айналуы мен тұ рақ ты магнит ағ ынының ә серлесуі нә тижесінде қ ұ йынды ток пайда болады:

.

мұ ндағ ы - дискінің бұ рыштық айналу жылдамдығ ы, к₅- пропорционалдық коэффициент.

i_в тогы мен Ф_n магнит ағ ынының ө зара ә серлесуі нә тижесінде тежегіш момент пайда болады:

немесе

.

мұ ндағ ы К_т=К₅К₆.

Индукциялы жү йе аспаптарының айналдырғ ыш моменті жоғ ары, олардың кө рсетіміне сыртқ ы магнит ө рісінің ә сері аз жә не асқ ын жү ктемелену қ абілеті жоғ ары (большая перегрузочная способность) бұ л қ асиеттер мұ ндай жү йедегі аспаптардың артық шылығ ы болып табылады.

Кемшіліктері ретінде нақ тылығ ының тө мендігін, ө лшеу тізбегінен ү лкен қ уат тұ тынатындығ ын жә не олардың кө рсетіліміне ток жиілігі мен температураның ә сер ететіндігін атап ө туге болады. Электр энергиясын санауыштардың кө пшілігінің ө лшегіш механизмі индукциялық жү йе негізінде жасалады.