Сурет. Электромагнитті жүйе аспабының құрылысы

Айналдыру моментінің орташа мә ні ө лшенетін токтың квадратына пропорционал:

Спираль тә різді серіппе туғ ызатын кері ә сер моменті қ озғ алатын бө ліктің бұ рылу бұ рышына пропорционал болғ андық тан, шкала тең деуін мына тү рде жазуғ а болады:

яғ ни қ озғ алатын бө ліктің бұ рылу бұ рышы айнымалы токтың ә серлік мә нінің квадратына пропорционал.

Айналдырғ ыш момент мына тең дікпен анық талады:

,

мұ ндағ ы - энергияның ө зекшенің орынауыстыру бұ рышы бойынша туындысы; I - ө лшенетін ток; - орам индуктивтілігінің ө зекшенің орынауыстыру бұ рышы бойынша туындысы.

Аспапты айнымалы ток кө зіне қ осқ ан кезде айналдыру моментінің период ішіндегі орташа мә ні:

мұ ндағ ы m(t)- айналдыру моментінің ілездік мә ні; I_m – орамнан ө тетін токтың максималь мә ні.

Аспап шкаласының тең деуі:

Бұ л тең діктен шкала біркелкі емес, яғ ни квадраттық сипатта. Шкаланың біркелкі еместігін тө мендету ү шін аспаптың сезімталдылығ ы да қ озғ алатын бө ліктің бұ рылу бұ рышына байланысты біркелкі болмау керек, оны табақ шаның формасын таң дау арқ ылы іске асыруғ а болады.

Электромагнитті механизмнің сезімталдылығ ы:

.

Электромагнитті аспаптардың артық шылық тары: айнымалы жә не тұ рақ ты ток тізбектерінде ө лшеу жү ргізе алатындығ ы, асқ ын жү ктемеге тө зімділігі, ток пен кернеудің ү лкен мә ндерін тікелей ө лшеуге қ олдануғ а болатындығ ы, қ ұ рылысының қ арапайымдылығ ы.

Электромагнитті аспаптардың кемшіліктері:

Шкаласының біркелкі еместігі, сезімталдығ ының жоғ ары еместігі, ө лшеу тізбегінен айтарлық тай қ уат тұ тынатындығ ы жә не сыртқ ы магнит ө рісі мен қ оршағ ан орта температурасының ә серіне тө зімсіздігі.

Негізгі артық шылық тары мыналар: қ ұ рылысының қ арпайымдылығ ы, сенімділігі жә не асқ ын жү ктемеге тө зімділігі.