MS Excel программасында кестені алғашқы баптау

Лабораториялық жұ мыс №17

Жұ мыс мақ саты: Электрондық кестелерде деректер массивін ө ң деудің жалпы ережелерімен танысу.

Теоретикалық жағ дайлар жә не жұ мысқ а нұ сқ ау.

Электрондық кестелердің негізгі тү сініктері. MS Excel программасы сандық деректер кестелерімен жұ мыс істеуге негізделген. Кестені кұ растыру кезінде мә тіндік жә не сандық, сонымен қ атар формулаларды енгізуге, редакторлауғ а жә не форматтауғ а болады. Электрондық кестені қ олдану деректермен жұ мыс істеуді жең ілдетеді жә не арнайы программасыз нә тижелерді алуғ а мү мкіндік береді. Электрондық кестелерді қ олдану экономикалық жә не бухгалтерлік есептеулер жү ргізуде кең інен қ олдау тапты.

Excel қ ұ жаты жұ мыс кітабы деп аталады. Жұ мыс кітабы жұ мыс парақ тарынан қ ұ ралғ ан. Excel программасының терезесінде тек қ ана ағ ымдағ ы жұ мыс парағ ы кө рсетіледі. Ә рбір жұ мыс парағ ының аты болады жә не ол терезенің тө менгі жағ ында кө рсетіледі. Келесі парақ қ а кө шу ү шін ярлыктар қ олданылады. Жұ мыс парағ ының атын ө згерту ү шін ярлыкты екі рет шерту керек. Жұ мыс парағ ы жолдар мен бағ андардан қ ұ ралады. Бағ андар латын ә ріптерімен белгіленген. Жалпы жұ мыс парағ ы 256 бағ анғ а дейін, А-дан IV-ғ а дейін номерленген, жолдар 1- ден 65 536- ғ а дейін номерленген.

Ұ яшық тар жә не олардың адресациясы. Бағ андар мен жолдардың қ иылысуында кестелердің ұ яшық тары қ ұ рылады. Олар мә ліметтерді сақ таудың ең кіші элементі болып табылады. Ә рбір ұ яшық тың аты қ иылысқ ан бағ ан мен жолдың номерлерінен қ ұ рылады. Мысалы А1 немесе DE234. Ұ яшық тың белгіленуі оның адресінің функциясын атқ арады. Ұ яшық тардың адресі – ә ртү рлі ұ яшық тарда орналасқ ан мә ндердің арасындағ ы ө зара байланысты анық тайтын формулаларды жазу кезінде қ олданылады. Бір ұ яшық ә р уақ ытта іске қ осылғ ан жә не де ол ұ яшық рамкамен қ оршалады. Бұ л рамка Excel программасында курсор ролін атқ арады. Енгізу жә не редакциялау операциясы ә р уақ ытта іске қ осылғ ан ұ яшық та орындалады. Іске қ осылғ ан ұ яшық тың орнын ауыстыру ү шін курсорда басқ ару пернелері немесе тышқ ан нұ сқ ағ ышын қ олдануғ а болады.

Ұ яшық тардың диапазоны. Кө ршілес ұ яшық тардағ ы деректерге формулада сілтеме жасауғ а болады. Осындай ұ яшық тар тобын диапазон деп атайды. Кө птеген жағ дайларда тік тө ртбұ рышты диапазондар қ олданылады. Олар тізбектелген жолдар тобынан жә не тізбектелген бағ андар тобының қ иылысуында пайда болады. Ұ яшық тардың диапазоны қ ос нү кте қ ойылу арқ ылы қ ұ рылады. Мысалы, А1: С15.

Егер тік тө ртбұ рышты ұ яшық тар диапазонын белгілеу керек болса, онда оны тышқ анның нұ сқ ағ ышын ұ яшық тың бір бұ рышнан диагональ бойынша қ арама- қ арсы ұ яшық қ а дейін созу арқ ылы жү зеге асыруғ а болады. Бұ л жағ дайда ағ ымдағ ы ұ яшық тың рамкасы барлық таң дап алынғ ан диапазонды қ амтып, қ ең ейеді. Бағ анды (жолды) толығ ымен белгілеу ү шін бағ анның (жолдың) тақ ырыбының ү стінен шерту керек. Нұ сқ ағ ыштың кө мегімен тақ ырыптар бойынша бірнеше қ атарынан келе жатқ ан жолдарды немесе бағ андарды таң дауғ а болады.

Мә ліметтерді енгізу, форматтау жә не редакциялау. Ә рбір жеке ұ яшық келесі ү ш типті мә ліметтерден тұ руы мү мкін: мә тін, сан немесе формула жә не бос болуы мү мкін. Ұ яшық тарғ а енгізілген мә ліметтердің типі автоматты тү рде анық талады. Егер мә ліметті сан тү рінде жазу керек болса, онда Excel программасы оны ө зі орындайды. Басқ а жағ дайда мә ліметтер мә тін тү рінде қ арастырылады. Формула ә р уақ ытта “ = ” белгісі арқ ылы енгізіледі.

Мә тінді жә не сандарды енгізу. Мә ліметтерді енгізу міндетті тү рде ағ ымдағ ы ұ яшық қ а немесе терезенің жоғ арғ ы бө лігінде, аспаптар панелінің астында орналасқ ан формулалар жолында жү зеге асырылады. Енгізу орны мә тіндік курсормен белгіленеді. Егер енгізуді алфавиттік- цифрлік пернелерден бастасақ, онда ағ ымдағ ы ұ яшық тағ ы мә лімет енгізілетін мә тінмен ауыстырылады. Егер формулалар жолында немесе ағ ымдағ ы ұ яшық тың ү стінен екі шертсе, онда ұ яшық тағ ы мә лімет жойылмайды, сондық тан оны редакциялауғ а мү мкіндік туады. Енгізілетін мә ліметтер бір уақ ытта ұ яшық та да, формулалар жолында да кө рсетіледі. Енгізуді аяқ тау ү шін ENTER пернесін басады. Енгізілген ө згерістерді қ айтарып алу ү шін жә не ұ яшық тың бұ рынғ ы мә нін қ алдыру ү шін Отмена батырмасын немесе ESC пернесін қ олданады. Ағ ымдағ ы ұ яшық ты немесе белгіленген дипазонды тазарту ү шін кө бінесе DELETE пернесін қ олдануғ а болады.

Ұ яшық тағ ы мә ліметтерді форматтау. Мә тіндік мә ліметтер ә детте ү нсіз келісім бойынша ұ яшық тың сол жақ бұ рышына орналасады, ал сандар – оң жақ бұ рышына орналасады. Ағ ымдағ ы ұ яшық тағ ы немесе белгіленген диапазондағ ы мә ліметтердің бейнеленуін ө згерту ү шін Формат > Ячейки командасын қ олданады. Бұ л сұ хбат терезесінің бө лімдері мә ліметтерді жазудың форматын, мә тіннің бағ ытын жә не оның орналасуын таң дауғ а, белгілердің шрифтін жә не жазылуын анық тауғ а, рамкалардың тү рлері мен бейнеленуін басқ аруғ а, жалпы тү сін беруге мү мкіндік туғ ызады.