Полыгалина Г.В. 3 страница

Қ ұ рылысты-механикалық қ асиеті.

Қ амырдың когезиясының беріктігі. Еден металл цилиндрге (2) (сурет 1) (ішкі диаметрі 5см) тү бін (1), цилиндрдің тө менгі шеті мен тү бінің ішкі жағ ындағ ы саң ылау 2..3мм болатындай етіп бұ рып кіргізеді. Цилиндрге 14..18г қ амырды (6) салады. Қ амырды тығ ыздағ ыш - жұ қ пен (3) тығ ыздайды, тығ ыз қ амырды фторопластты стерженнің (4) диаметрі Ісм дискімен ортадан жайлап сығ ады. Дискінің жоғ арғ ы жағ ына тағ ы да 30..35г қ амыр (5) салады, оғ ан тығ ыздағ ыш-жү кті кояды, ондагы жү ктің массасы 3 кг. 3 минут ө ткен соң қ амырдан жү кті алып тастап, қ амырдың тығ ыздалғ ан массасынан дискінің жұ лыну кү шін анық тайды, яғ ни қ амырдың когезиясының беріктігінің шамасын сипатгайды.

Тығ ыздалғ ан қ амырдың реологиялық қ асиеті.

Деформация кинетикасының кисығ ы немесе динамикалық тұ ткырлық тың қ исығ ы бойынша бағ алануы мү мкін, яғ ни Гепплер батыру консистометр кө мегімен алады. Анық тауды келесі жолмен жү ргіземіз.

Консистометр ыдысы еденді металл цилиндрді береді, ыдыстың диаметріне сә йкес матрица саң ылауына бұ рап кіргізеді.

Қ амырды белгілі ылғ алдылық жә не температурада ыдыс арқ ылы тығ ыздайды. Қ амырмен толтырылғ ан ыдысты матрицадан бұ рап шығ арып, оның тү біне бұ рап кіргізіп, консистометрдің жұ мыс ұ ясына қ амыры бар ыдысты қ ондырады. Барлық талдау барысында қ амырдың температурасын қ ажетті дең гейде ұ стап тұ ру ү шін консистометрдің термостатына термометр қ ояды.

Деформация кинетикасынын қ исығ ын алу ү шін қ амыры бар жұ мыс ыдысына диаметрі 10 мм шарикті стерженьжі салады. Деформация шамасын (қ амырғ а шарикті батыру терең дігі) кұ ралдың циферблат шкаласы бойынша белгілі уақ ыт аралығ ында белгілейді. Алынғ ан шамалармен деформация қ исығ ын тұ рғ ызады.

Динамикалық тұ тқ ырлық қ исығ ы қ амырдың терең іне шарикті стержнді батыру ұ зақ тығ ын ө лшеумен анық талуы мү мкін, мысалы 20мм (циферблат шкаласы бойынша). Жү ктің ә ртү рлі шамасында. Динамикалық тұ тқ ырлық (Па*С) ә рбір жү к ү шін:

μ = Gτ k/s = G / V

мұ ндағ ы

G – жү ктің масса, кг;

τ – батыру ұ зақ тығ ы, с,

k – консистометр тұ рақ тысы [диаметрі 10 мм шарик ү шін к=10сП*см/(г*с)];

s - батыру жолының бө лігі, см;

v - қ амырғ а шарикті батыру жылдамдығ ы, см/с;

Дайын ө німнің сапасын бақ ылау ә дістері.

Ө неркә сіптен шығ арылғ ан мақ арон ө німдерінің сапасын бағ алау ү шін стандартты ә дісті қ олданады (ГОСТ 14848). Мақ арон ө німдерін толық жә не объективті бағ алау ү шін ә эсіресе ғ ылыми-зерттеу жұ мыстарын жү ргізу кезінде қ осымша ә дістерді қ олданады.

Сынаманы алудың ережелері (ГОСТ 14849 бойынша).

Мақ арон ө німдерінің сапасын ә рбір бірдей партиядан зертханалық талдауғ а сол партиядан алынғ ан орташа сынамамен белгілейді.

Біркелкі партиядан - бір сменде дайындалатын сапалық кө рсеткіштерді бірдей, бірдей сортты мақ арон ө німдерінің белгілі мө лшерінен алынғ ан сынаманы айтамыз. Ойынды деп берілген партиядан алынғ ан мақ арон ө німдерінің орамасының бірлігі.

Бастапқ ы ү лгіні бірдей партияның ә р жерінен (кем дегенде ү ш жерінен) орама бірлігінің 1, 5% алады. Бастапқ ы ү лгіден орташа келесі тү рде дайындалады. Сынғ ан мү жілген жә не деформациялығ ын мақ арон ө німдерін ұ зын лапшы, вермишель анық тау ү шін сынаманы келесі тү рде алады: ө лшенетін ө німдерде бір орташа бірлігін, қ апталғ ан ө німдерде бір қ ораптың ішіндегі бар пақ етін алады.

Мү жілген жә не деформацияланғ ан ө німдерді алу ү шін кысқ а кесілген ө німдер мен кішкентай формаларды келесі тү рде алады. ө лшенетін ө німдерде ораманың бір бірлігін алып, оны таза брезентке немесе қ ағ азғ а тө геді, қ алың дығ ы шамамен 5см тү рінде тегістейді 15-16 орыннан кішкентай бірдей порцияны алады. Олардың жалпы массасы 500грамм беру қ ажет; қ апталғ ан ө німдерден бір қ орапты немесе бір пақ етті алады.

Металл қ оспалар мен жә не зиянкестермен жаралғ андарды алу ү шін ө німге келесі сынамаларды алады: ө лшенетін ө німдердің орамасының бірлігімен; капталган ө німдерден бір қ орапты немесе кораптан бір пақ етті алады. Бірінші металл қ оспаларының мө лшерінен анық тайды. Содан сон зиянкестермен жаралғ андарды берілген ораманың ә р жерінен 5-6 порцияны алып, ал оның ү лгісі 200 грамм кұ рау қ ажет.

Ылғ алдылық ты, қ ышқ ылдық ты, беріктікті, мақ арон ө німдерінің органолептикалык кө рсеткіштерін анық тау ү шін ораманың ә рбір бірлігінен бастапқ ы ү лгіні келесі тү рде алады: елшенетін ө німдердің тө рт жерінен сынаманы алады, сынаманың массасы 500грамм болу қ ажет; қ апталғ ан ө німдерден - 1 қ орап немесе пақ ет алады.

Орташа сынаманы зертханага мақ арон ө німінің сортын жә не атын, массасын алынғ ан кү нін, сынаманы алғ аш адамның қ олы кө рсетіп жібереді.

Сыртқ ы тү рі.

14849 ГОСТ бойынша ә дісі. Мақ арон ө німдерінің орташа сынамасынын сыртқ ы тү рін (тү сі, бетінің жағ дайы, формасы) анық тау ү шін тегіс бетке салады да мұ қ ият араластырып, кдрайды.

Екі жарық фильтрінің ә дісі.

Бұ л ә діс ө німнің тү сін объективті бағ алау ү шін қ олданылады.

Ұ зық мақ арон ө німін 4см етіп бө лшектерге кесіп, лотокқ а тығ ыз орналастырады, кү ң гірт фонның ә серін болдырмас ү шін тү біне ақ қ ағ азды тө сейді. Қ ысқ а ө німдердің тү сін ө лшегенде фотометрдің комплектісіне кіретін микронасадкаларды қ олданады.

Ө нім сынамаларының жарық ты шағ ылу коэффициентін елшеу, тү с компоненттерін есептеу жә не тү ске бағ аны жү ргізу ұ ндағ ыдай жү ргізіледі. Мақ арон ө німінің тү сі, тү сті бағ алау (ТБ) шамасының сандық мә ні жоғ ары болса, соғ ұ рлым жақ сы болады. ТБ шамасы бойынша мақ арон ө німінің тү сін келесі тү рде сипаттауғ а болады.

(ТБ) Тү стің сипаттамасы

0, 6 жә не жоғ ары ө те жақ сы

0, 59..0, 45 жақ сы

0, 44..0, 30 қ анағ аттанарлық

0, 29..0, 20 орташа

0, 19 жә не одан да аз жақ сы емес

Ылғ алдылық ты анық тау.

14849 ГОСТы бойынша ә діс. Шамамен 50г мақ арон ө німін мыс немесе фарфор ступкасында дө ң гелек саң лауының диаметрі 1 мм електен ө тетіндей етіп зертханалык диірменде ұ нтақ гайды. Електен ө ткен массадан ылғ алдылық ты анық тау ү шін нақ ты елшем алады. Ылғ алдылық ты анық тауды электрлі кептіргіш шкафтарда кептіру арқ ылы жү ргізіледі.

Ылғ алдылық ты анық таудың негізгі ә дісі массасы 5г ұ сақ талғ ан мақ арон ө німінің нақ ты ө лшемін кептіру. Бұ л ә діс ұ нның ылғ алдылығ ын анық таудың стандартты ә дісінен айырмашылыгы жоқ. (9404 ГОСТы бойынша " ұ нның ылғ алдылығ ын анық тау" қ араймыз).

Тездетілген ә діс. Мақ арон ө німдерін алдын-ала ұ нтақ тап, №1 (металл) жә не №27 (жібек) елек арқ ылы елейді. №27 електен ө ткеннен 4..5г нақ ты ө лшем алып, олардын ылғ алдылығ ын ВЧ қ ү ралында жарманың немесе жартылай жарманын ылғ алдылығ ын аныктағ андай анық тайды. Кептіруді 28 минут ішінде 160°С температурада жү ргізеді.

Экспресс - ә діс. Ұ сақ талган жә не престелген ө німдер массасының электреткізгіштігін анық тауғ а негізделген. Бұ л ү шін ВЭ-2м, ВМИ-2 жә не т.б. ылғ ал ө лшегіштерін колданады. ө лшеуді ұ сынылғ ан осы кұ ралдың инструкциясына сә йкес жү ргізеді.

Қ ышқ ылдық ты анық тау.

Сулы кежені титрлеу ә дісі. Бұ л ә діс ұ сақ талғ ан ө німнің нақ ты ө лшемін белгілі уақ ыт ішінде сумен шайқ ап, содан соң алынғ ан кө жені титрлеуге негізделген. Ө німнін белшектерімен сілтінің байланысу кү шіне қ арай бұ л ә діс ө німдегі қ ышқ ылмен байланысатын заттардың қ осындысын есептеуге мү мкіндік береді.

Ә дістің негізгі кемшілігі нейтралдаудын аяқ талуы мезетін, ә сіресе мақ арон ө німдерін талдау кезінде, анық тау қ иынғ а тү седі.

Стандартты ә діс (14848 ГОСТы бойынша). 1 мм елек арқ ылы елегенді (нақ ты елшем алган соң сынаманың қ алғ ан бө лігін ылғ алдылық ты анық тау ү шін колданылады), №27 жібек елек арқ ылы елейді.

Електе калғ анды араластырып, осы массадан 0, 01г дейінгі дә лдікпен массасы 5г нақ ты ө лшемді алады.

Нақ ты елшемді сыйымдылығ ы 100-150 мл конустық колбағ а алдын-ала қ ұ йылғ ан дистилденген судың ү стіне салады. Колбадагыны 3 минут шайқ айды (тү йіршіктері кеткенше). Қ абырғ асына жабыскан бө лшектерін дистилденген сумен шаяды. Содан соң 5 тамшы 1% фенолфталиннің спиртті ерітіндісін қ осып, сілтімен 1 минут ішінде жойылмайтын қ ызғ ылт тү с алынғ анша титрлейді.

Қ ышқ ылдыкты градуспен есептейді, бұ л ү шін (5г) бастапқ ы нақ ты ө лшемді титрлеуге кеткен 0, 1г сілтінің миллилитр мө лшерін 2-ге кебейтеді.

Соң ғ ы нә тижені паралель екі анық таудың орташа айырмашылық 0, 2 градустан аспау керек, бақ ылау жә не арбитражда талдау кезінде 0, 5 градусқ а тең.

Стандартты ә діспен қ ышкылдық ты анық тау кезінде ұ сақ талғ ан ө німнің бө лшегінің орташа ө лшемі жартылай жарманың жә не наубайханалық ұ нның белшектерінің орташа ө лшемінен анағ ұ рлым жоғ ары жә не жарманың белшектерінің орташа ө лшеміне массамен ұ қ сас келеді. Сондық тан стандартты ә діспен анық талғ ан ұ нның қ ышқ ылдығ ын жә не одан дайындалғ ан мақ арон ө німін салыстырғ ан кезде кә дімгі жарма ө німінің қ ышқ ылдығ ы бастапқ ы жарманың қ ышқ ылдыгына сә йкес келеді; жартылай жарма ө німінің қ ышқ ылдығ ы орташа 20%-га бастапқ ы жартылай жарманың қ ышқ ылдығ ынан тө мен, ал наубайханалык ұ н ө німінің кышкылдыгы бастапкы ұ нның кышқ ылдығ ынан шамамен 50%-га темен. Дегенмен дайын мақ арон ө німдерінің қ ышқ ылдығ ы бастапқ ы ұ н шикізатының қ ышқ ылдығ ынатең немесе жоғ ары болуы мү мкін, ал келтірілген нэтижелер ұ сақ талғ ан ө нім мен ұ н бө лшектерінің ө лшемдерінің стандартты ә діспен қ ышқ ылдығ ын анық тау ү шін сә йкес келмейтіндігін кө рсетеді.

МТИППа ә дісі. Бұ л ә діс бө лшектердің ө лшемдерінің ә серін жоюғ а жағ дай жасайды. Оның стандартты ә дэстен айырмашылығ ы мынадай: мақ арон ө німдерін (ұ нда да) алдын-ала зертханалық диірменде (немесе кофе ү хақ тағ ышта) ұ сақ тайды, ал талдау ү шін № 32 жә не №43 жібек електерден ө ткен фракцияны алады.

Бұ л ә дісті қ олданғ ан кезде бө лшектің бірдей щамасы бойынша қ ышқ ылдыгын анық тайды.

Сулы - спиртті сығ ындыны титрлеу ә дісі. Бұ л ә дістің мә ні ұ сақ талғ ан ө німді тү рлі концентрациялы этил спиртінің белгілі кө лемінде тұ ндырып, сілтімен титрлеуге негізделген. Бұ л аз фильтрат кө лемінде кышқ ылмен байланысқ ан заттардың мө лшерін анық тауғ а мү мкіндік береді.

Бұ л ә діске Италияда жә не Францияда (ұ нның қ ышқ ылдығ ын анық таудын итальяндық жә не француздық ә дістерін қ араң ыз) колданылатын арнайы ә дістер жатады.

Сынамалы дайындау мақ арон ө німдерін ұ сақ тауғ а жә не оны №32 електен ө ткізуге негізделген. Талдауғ а нақ ты ө лшемді електен еткенді алады.

Пісірілу қ асиеті

Макарон ө німдерінің пісірілу қ асиеті келесі кө рсеткіштермен сипатталады: дайын болуғ а дейінгі пісірудің ұ сақ тығ ы, жұ тылғ ан судың мө лшері, қ ұ рғ ақ заттардың жоғ алуы, пісірілген ө німдердің беріктігі, піскен ө німдердің жабысу дә режесі. Аталғ ан кө рсеткіштерді объективті ә діспен анық тау зерттеу іс тә жірибесінде қ олданылады.

Стандартты ә діс тек пісірілген ө німге органолептикалық бағ а беруді қ арастырады. Бұ л кезде аса қ ажетті сапаның кө рсеткіші пісірілген ө німнің беріктігін сипаттайтын – пісіретін сұ йық тық тың лайлану дә режесі т.б., қ айнату кезінде ө німмен бірге қ ұ рғ ақ заттың жоғ алуы анық талмайды.

14849 ГОСТы бойынша ә дісі. Ө німді пісірілгеннен соң 14849 ГОСТы бойынша кү йін анық тау ушін 50..100г мақ арон ө німін массасы бойынша он есе артық қ айнап жатқ ан су мө лшеріне салып, дайын болғ анша қ айнатады. Мақ арон ө німін пісіріп болғ ан соң, елекке ауыстырады, суы ағ ып біткен соң, сыртқ ы тү рін бақ ылау арқ ылы ө німнің пішінінің сақ талғ андығ ын жә не олардың ө зара жабысуын анық тайды.

Дайын болғ анша пісірудің ұ зақ тығ ы. Бұ л кө рсеткіш ө німді қ айнап жатқ ан кезде суғ а салу мен ұ нды піспеген қ абаттың жоғ алу мезетіне дейінгі уақ ыт аралығ ымен анық талады. Вермишель немесе кеспені пісіру кезінде кастрюлден ара-арасында ө німінің кішкентай кесіндісін шығ арып, оны екі шынының арасына салып (микроскоптың предметті шынысын колданғ ан ың гайлы) қ ысады. Піспеген ұ нды «фитилдің» жоғ алуы пісірілген ө німнің дайын болғ андығ ын кө рсетеді.

Осы ә діске ұ ксас қ ұ бырлы жә не тү рлі пішінді ө німнің пісірілу ұ зақ тығ ын анық тауда, ө німнің орташа бө лігінен кө лденең 1...2 мм қ алындыкта пластинканы кесіп алып, оны екі шынының арасына салып сығ ады.

Сің ірілген судың мө лшері. Бул кө рсеткіш пісірілу кезінде ө нім массасының (кейде кө лемнің) жоғ арылау коэффициентін сипаттайды. Ол келесі формуламен есептеледі.

К = (М₂ – М₁)/М₁

Мұ ндағ ы

М₂ – піскен ө німнің массасы, г (пісіретін сұ йыктық ты тө гіп тастаган соң анық тайды);

М₁ – қ ұ рғ ақ ө німнің массасы, г.

Бірқ алыпты сапалы ө німнің массасының (кө лемінің) жоғ арылау коэффициенті шамамен 1, 5...2, 5 тең.

Қ ұ рғ ақ заттың шығ ыны. Пісіретін суғ а ө ткен қ ұ рғ ақ судың мө лшерін, пісіру ү шін алынғ ан қ ұ рғ ақ заттың массасын пайызбен есептейді. Жақ сы сапалы ө нім ү шін ол 6%-ғ а; ал орташа сапалы 8 %-га тең болу қ ажет.

Пісіретін суғ а еткен қ ұ рғ ақ заттың пайызын келесі ү ш ә дістің біреуімен анық тайды.

Классикалық ә діс. Бұ л ә діс (25нан - 50-ге дейінгі г) белгілі нақ ты ө лшемді қ ұ рғ ақ ө німді 10 есе кө лемді ас сумен дайын болғ анша ә лсіз кайнатып пісіруіне негізделген.

Содан соң пісіретін сұ йыкты алдын ала кептіріліп, ө лшенген фарфор тостағ аншасына қ ұ йып, оны су моншасында қ айнатады, содан соң тостағ аншағ а ауыстырып 100...150°С дейін кыздырылғ ан кептіргіш шкафқ а қ ойып, тұ рақ ты массага дейін осы температурада кептіреді. Пісіретін суғ а ө ткен қ ұ рғ ақ судын мө лшерін (%) келесі формуламен есептейді.

П = (в-a)(100+w)/M;

Мұ ндағ ы

в - қ ұ рғ ақ калдығ ы бар тостағ аншаның массасы (кептірген соң), г;

а - бос тостағ аншаның массасы, г;

w - пісіругe алган ө німнің ылғ алдылығ ы, %;

М - пісіруге алғ ан ө німнің массасы, г;

Бұ л ә діс дұ рыс нэтижені береді, бірақ ө те ү зақ ә діс.

Тездетілген ә діс. Қ ұ рғ ақ ө німнің (25-тен 50г-ғ а дейінгі) нақ ты ө лшемін 10 есе артық кө лемді қ айнап жатқ ан су бар кострюлге салып (ұ зын ө німді алдын-ала 2..4 см етіп кесіп алады) дайын болғ анша қ айнатады.

Пісіріп болғ ан соң ө німді сұ йық тығ ымен бірге елекке қ ұ яды. 2-3 минут сұ йыктығ ы ағ ып біткенше қ ұ яды. Содан сон пісірген сұ йық тық ты ө лшегіш цилиндрге кұ йып, оның кө лемін ө лшейді.

Алдын-ала кептіріліп, зертханалық таразыда ө лшенген Петр тостағ аншасына пісірген сұ йық тыктан 50мл ө лшеп алады. Сынама алмас бұ рын пісірген сұ йық тық та жақ сылап араластырады. Тостағ аншадан су моншасына қ ояды, тостағ аншадағ ы сұ йық тық толық кеуіп кеткен соң, тостағ аншадағ ы қ алдығ ы 130..135 °С температурасында 15 минут ішінде кептіргіш шкафта кептіреді. Кептіріп болғ ан соң тостағ аншаны эксикаторда суытып, қ ұ рғ ақ қ алдық ты ө лшеп, қ ұ рғ ақ заттың шығ ынын келесі формуламен есептейді.

П =(в-а) (100+W)V/(M*50);

Мұ ндағ ы

в- қ ұ рғ ақ қ алдығ ы бар тостағ аншаның массасы, г;

а-бос тостағ аншаның массасы, г;

W- пісіруге алган ө німнің ылғ алдылығ ы, %;

V-пісірген сұ йық тық тың жалпы кө лемі (пісірген соң), мл;

М-пісіруге алғ ан ө німнің массасы, г;

Алынғ ан нэтижеден (тостағ аншаның саны бойынша) орташа арифметиканы табады.

Экспресс ә діс. Бұ л ә діс шамамен 5 минут ішінде пісіру уақ ытын есептемегенде пісірілген сұ йыктық тағ ы қ ұ рғ ақ заттың мө лшерін анық тауғ а негізделген. Пісірілген сұ йыктың коллоидты ерітіндіні береді, мұ ндағ ы дисперсті фазаның ролін мақ арон ө німдерінін бө лшектері атқ арады, ол жарық тың шашырау касиетіне ие жә не нефелометрия ә дісімен ондағ ы қ ұ рғ ақ заттың концентрациясын анық тауғ а мү мкіндік береді.

Жұ мыс ү шін нефелометриялык ө лшеуді жү ргізе алатын фотоэлектрлік ФЭК-М коллориметр-нефелометр кұ ралын қ олдануғ а болады.

Қ ұ ралда пісірілген сұ йық тық тағ ы қ ұ рғ ақ заттың мө лшерін анық тау ү шін алдын-ала сұ йыктық тың оптикалық тығ ыздығ ының ондағ ы қ ұ рғ ақ заттың концентрациясына байланыстылығ ын қ арай продулроленген қ исығ ын тұ рғ ызу қ ажет.

Пісірілген ө німнің беріктігі. ПМ қ ұ ралының кө мегімен кесіп анық тауғ а болады, оның қ ұ рылымы сурет 2-де керсетілген.

Мақ арон ө німін 10 есе судың мө лшерінде дайын болғ анша (ұ зын ө німді алдын-ала ұ зындығ ы 4..5 см етіп кесіп алады) пісіреді. Пісіруді бітірген соң пісірген сұ йық тық ты қ ұ йып алады, ал ө німді мұ здай суы бар ыдысқ а салады.

Пластинканың саң лауынан (8), қ ұ ралдың негізіне бекітілген металл планкан (7), ілгекке (6)іліп ө ткіземіз. Планканың саң ылауына мақ арон қ ұ бырын (9) қ ыстырамыз. Қ ұ ралдың двигателін (2)косқ ан кезде жің ішке арқ ан (1) тө лкеге (3) оралады да, саң ылауына мақ арон қ ұ быры қ ыстырылғ ан планканы жоғ ары кө тереді. Қ ұ бырды кесуге жұ мсалғ ан кү ш ө зі жазғ ышпен (5) барабанның (4) шкаласында белгіленеді.

Тә жірибені 5 рет қ айталайды, соң ғ ы нә тижеге орташа арифметикалық санды алады. Ә ртү рлі пісірілген мақ арон ө німдерінің беріктігін ө лшеудің нэтижесін салыстыру ү шін ө німнің меншікті беріктігін (Па) анық тайды.

p=p/f

мұ ндағ ы

р – (ПМ қ ұ ралында ө лшенген) кесуге кү ш салу, н;

f – (піскенге дейін)

Қ ұ рғ ақ ө німнің нақ ты ө лшемінің кө лденен қ имасының ауданы, м²

Мақ арон ө німінің меншікті беріктігінің ө лшеміне қ арай келесідей сипаттауғ а болады (автор бойынша).

Ө німнін меншікті ө німнің консистенциясы

беріктігі, кПа

160 жоғ ары резина тә різді

160.. 100 бірқ алыпты

ЮОтө мен ботқ а тә різді.

Пісірілген ө німнің жабысқ ақ тығ ы. Сурет 3-те керсетілген ПМ кұ ралымен анық тауғ а болады.

40г (ұ зын ө німді алдын-ала ұ зындығ ы 2..3см етіп кесіп алады) макарон ө німінің массасын 500 мл қ айнап жатқ ан суда дайын болғ анша пісіреді. Пісірілген ө німді (1) қ ұ ралдың цилиндр тә різді корпусына қ ұ яды, ал пісірілген сұ йық тың перфорирленген тү біне ағ ып кетеді.

Ө німді 10 минут ұ стап болғ ан соң, жанындағ ы (2) саң лауғ а пышақ тын жү зін кояды да қ ұ ралдың корпусының жоғ арғ ы жағ ын 360°-қ а бұ райды, яғ ни осы тә сілмен пісірілген ө німнің массасының жоғ арғ ы жағ ын кеседі. Саң лаудан пышақ тың жү зін алмастан пісірілген ө німнің кесілген жоғ арғ ы жагымен бірге корпустың жоғ арғ ы жағ ын шыгарып алады.

Стержнің (3) саң лауына ПМ қ ұ ралының ілгегін кояды, пісірілген мақ арон ө німінің массасына планкада (4) бекітілген стерженді жү лып алу ү шін жұ мсалатын кү шті анық тайды. Бұ л жұ мсалғ ан кү ш (Н) пісірілген мақ арон ө німінің жабысқ ақ тық дә режесін сипаттайды.

Макаронның беріктігі (14849 ГОСТы бойынша).

Макаронның беріктігі Строганов қ ұ ралында (сурет 4) анық талатын сынғ ан кү штің шамасымен сипатталады. Циферблатты таразының (3) алаң ына (9) ұ зындығ ы 30 см мақ арон қ ұ бырын орналастырады. Тіреудің сү йенішінің арасындағ ы қ ашық тық 150мм тең. Мақ арон қ ұ бырына кү шті таразының табанына (1) қ озғ алмайтындай етіп бекітілген екі тіреудің (2) жоғ арғ ы жағ ына бекітілген ұ штыкпен (7) сығ у арқ ылы кұ рады. Ұ штық ты біртіндеп тү сіру штурвалдың (5) рукояткасымен (4) винтті (6) бұ рау арқ ылы қ амтамасыз етіледі. Кү шті біркелкі мақ арон кұ быры сынғ анша біртіндеп жоғ арылатады. Кү штің шамасын кұ быр сынғ ан кезде таразының циферблаттының тілі кө рсетуі бойынша анық талады.

Беріктіктің шамасын он анық тайдың орташа арифметикалық нэтижесімен есептейді. Кү шті ө лшеуді 10 гс (0, 1 *Н) дә лдікпен жү ргізеді.

Ө німнің деформацияланғ ан, ү гітілген жә не сынғ ан мө лшері (14849 ГОСТы бойынша).

Макарон, ұ зын кеспе, вермишель, тағ ы кысқ а кесілген ө німнің сынғ ан, ү гітілген жә не деформацияланғ ан мө лшерін анық тағ ан кезде, тексеру ү шін алынғ ан ө німнің ә рқ айсысын стө лге немесе таза қ ағ аз бетіне кояды, сынғ ан, ү гітілген жә не деформацияланғ ан ө німді алып жекелеп ө лшеп, алынғ ан массаны мақ арон ө німінің сынамасының жалпы массасымен пайызбен есептейді.

Вермишель жә не кеспелерден сынғ андарын бө луді тездету ү шін сурет 5 кө рсетілгендей кұ ралды қ олданады. Ол калындыгы шамамен 10 мм болатын плита, яғ ни онда шахматты ретге ұ яшығ ының диаметрі 1, 5см жә не терендігі 3..8 мм етіп тесілген саң ылауы бар.

Талданатын ө німнің сынамасын плитаның бір шетіне тө геді де, плитаны кисайтып, оны женіл тербетеді, сол кезде ө нім плита бойымен тө гіліп калады. Сынғ андары плитаның ұ яшық тарында қ алып қ ояды, ал ө німнің стандартты ұ зындары плитадан тө гіліп калады.