Жүзу кезіндегі бұрылу

Ә детте жү зуден жарыстарды 50 метрден 1500 метрге дейін ұ зындығ ы 25 м - 50м алаптарда ө ткізеді.

Соң дық тан жү згіштер жарыс кезінде алаптың, бір шетіне жеткеннен кейін бұ рылып жү зуді қ айталауғ а мә жбү р. Мысалы 1500м. ұ зындық қ а жү зу сайысында спортшы 29 рет бұ рылады.

Бұ рылу тә сілдері ашық жә не жабық болады, егер жү згіш алап қ абырғ асына жете бере басын судан шығ арып ішке дем тартып, кері айналса - ол ашық бұ рылу. Егер де бұ рылу кезінде басын судан шығ армай дем тартпай бұ рылса - ол жабық бұ рылу.

Кроль ә дісімен етпеттеп жү згенде кө біне адақ бұ рылу пайдаланады.

Қ абырғ ағ а жақ ындай бере шапшаң дық ты азайтлай жү згіш ішке дем тартады да солғ а бұ рылу ү шін оң қ олымен қ абырғ адан итеріп бұ рылады. Бұ л кезде аяқ қ имылы тоқ тайды, спортшы дем шығ арады да аяқ тарын тізеден жә не жамбастан бү гіп, табандарын қ абырғ ағ а тақ ай қ олдарын иық дең гейінде алғ а созып, басын екі қ олдың ортасында тө мен қ аратып, дем шығ армай алғ а қ арай 6-6 м. жылжиды. Жылжып барып судан шығ арып дем алады да, жү зе жө неледі. Бұ л бұ рылудың бірінші тә сілі /77-сурет/.

Ал ашық бұ рылудың екінші тә сілі жү згіштер арасың да кө п тарағ ан, ол " маятникше" бұ рылу. Ол мынадай: Спортшы қ абырғ ағ а жақ ындай бере жантайып барып бұ рылады, бұ л кезде екінші жағ ына аударыла сала басын кө теріп дем алады. Жалғ асы бірінші тә сілдегідей /78 - сурет/.

Жабық бұ рылу. Ашық бұ рылудың бірінші тә сіліндегідей, жү згіш қ абырғ ағ а етпетте жү зіп жақ ын келіп бір қ олын тигізіп тө ң керіліп тү седі. Бұ л кезде бас су ішінде, бұ рылу жедел орындалады / 79 - сурет/.

Жабық жедел бұ рылу. Еркін жү зу сайыстарында алап қ абырғ асына қ ол тигізбей бұ рылуғ а ә бден болады. Бірақ алап қ абырғ асына дене тигізіледі. Қ азір кө п қ олданылып жү рген бұ л ә діс былай: алап қ абырғ асына 1, 5м. ұ зындық қ алғ анғ а жү згіш ішке дем тартып алып, бір қ олымен есіп, ал екінші қ олын жанына тақ ап басын тө мен жіберіп сү ң гиді де аударылып тү седі, ал екі аяғ ы судан шығ ып барып қ абырғ ағ а тіреп қ атты итереді. Осы кезде қ ол алғ а қ арай созылып, аяқ жазылады жү згіш алғ а қ арай жылжып қ алқ ып шығ ады да есе жө неледі. Мұ ндай бұ рылыс практикада " сальто" ә дісі деп аталады /80 - сурет/.

Брасс жә не дельфин ә дісімен жү зудегі бұ рылу. Бұ л ә дістерде жү згіш алап қ абырғ асына таяу келіп қ абырғ адан қ ос қ олдап тіреуге міндетті. Бұ л ә дістермен жү згенде ашық жә не жабық бұ рылу тә сілдері қ олданылады.

Ашық бұ рылу. Кү згіш - қ абырғ ағ а жақ ын келіп екі қ олын бірдей тигізеді де аяғ ын тізеден, қ олын шынтақ тан бү геді. Бір қ олын жіберіп, басын судан шығ арып, дем алады да денесін кері бұ рады. Бұ дан соң кроль ә дісімен етпеттеп жү згендегі ашық бұ рылудың бірінші тә сіліндей қ имылдар орындалады. /81-сурет/.

Бұ л бірінші тә сіл. Бұ рылудың екінші тә сілі бірінші тә сілдей орындалады, айырмашылығ ы бір қ олды босатып жіберіп сол босағ ан қ ол жағ ына қ арай денені бұ рады /82 - сурет/.

Жабық бұ рылу ашық бұ рылудай орындайды. Ө згешелігі дем алмай басын судан шығ армай кері бұ рылады. Бұ л кезде жү згіш ұ зыннан созылғ ан калпында жатады. Ал бұ л бұ рылу тә сілі уақ ыт жағ ынан ұ тымды келеді.

Шалқ алап жү зудегі бұ рылу ә дісі. Бұ л жү зуде кө бінесе ашық бұ рылу пайдаланылады. Бұ рылу қ абырғ ағ а қ олды тірегеннен кейін басталады /83-сурет/, Сондық тан сайыс ережесіне сә йкес келмейді. Егер қ абырғ ағ а оң қ ол тірелсе денемен оң жақ қ а, сол қ ол тірелсе сол жақ қ а бұ рылу керек. Алаптың қ абырғ асына тірелген қ ол серпіліп аяқ, тізе жә не жамбас буынынан бү гіліп, табан кабырғ ағ а тірелгенде барып кейін серпілу келе спортшы су бетінен 30-40 см. терең дікте жылжиды. Мұ нан кейінгі қ имылдардың тә ртібі старт алғ андағ ыдай.

Жү згіш кө рсеткіштеріне тікелей ә сер ететін бұ рылу тә сілдері негізінен алғ анда осындай. Сондық тан бұ л ә дістерді ү йрету тиянақ ты жү ргізілуге тиіс /84 - сурет/.

Сальто ә дісімен бұ рылу. Бұ л да шалқ алап кроль ә дісімен жү зуде орындалады. Қ ол қ абырғ ағ а тиісімен екі аяқ жоғ ары кө теріліп, жү зуші сә л сү ң гиді. Сосын қ ол кейін серпіліп дене жоғ ары кө теріледі. Бұ л аяқ тың суғ а тез бағ уына жағ дай жасайды. Жү згіш қ атты серпіліп, су астында 40-50 см терең дікте су бетіне шалқ алағ ан қ алпында шығ ады. Ә рі қ арай есу қ имылдары басталады.