Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Желілік және бағдарламалық жасақтау бөлімі






 

Желілік жә не бағ дарламалық жасақ тау бө лімі Облыс білім беру басқ армасының «Павлодар облыстық ақ параттық технологиялар орталығ ы» КММ-ның жеке ө здік бө лімшесі болып табылады жә не тікелей Ақ параттық коммуникациялық технологиялар бойынша директордың орынбасарына бағ ынады. Бө лімше ө з жұ мысында КММ-ның басшыларының бұ йрық тары мен шешімдеріне, кә сіпорын саясатына, ұ йымның менеджмент жү йелік қ ұ жаттарына, заң дық актілер мен нормалық қ ұ жаттарғ а сү йенеді. Бө лімше жұ мысы директор бекітілген нормалық қ ұ жаттарына сә йкес орындалады.

Желілік жә не бағ дарламалық жасақ тау бө лімінің негізгі мақ саттары:

- білім беру ұ йымдарының сайттарын қ ұ ру жә не сү йемелдеу;

- Интернет-басылымдарды дайындау жә не жариялау;

- разработка и построение сетей;

- Интернет желісінің тү рлі жү йелері мен сервистерін жобалу жә не енгізу;

- заманауи ақ параттық технологиялар негізінде ортақ біртұ тас ақ параттық -білім беру кең істік қ ұ ру жә не оғ ан қ ызмет кө рсету;

- бағ дарламалық қ амтаманы (БҚ) сү йемелдеу.

- білім беру Интернет-сайттарын ақ параттық сү йемелдеу;

- облыстық телекоммуникациялық жобаларды, білім алушылар мен білім беру қ ызметкерлері ү шін он-лайн сабақ тар ұ йымдастыру жә не ө ткізу.

Бө лім қ ұ рлымын жә не штат кестесін бө лім бастығ ы бекітеді. Бө лімше қ ұ рлымына кіреді:

- бө лімше бастығ ы;

- инженер-электронщик;

- инженер-программист.

Инженер-электронщик – электрлі қ ұ рылғ ылардың дұ рыс техникалық эксплуатациялық жұ мыс жасауын қ амтамасыз етеді. Инженер-программист – КММ-ның жұ мысымен байланысты бағ дарламалық қ амтамасыздандыруды ө ндейді.

Облыс білім беру басқ армасының «Павлодар облыстық ақ параттық технологиялар орталығ ы» КММ «Жндідік жә не бағ дарламалық жасақ тау» бө лімінің инженер-программист лауазымды инструкциясы.

Инженер-бағ дарламашы мамандар категориясына жатады.

Қ ызметіне алынады:

- инженер-бағ дарламашы I санатты лауазымғ а – жұ мыс ө тiлiне ә дiс талаптарды кө рсетусiз жоғ арғ ы кә сiби бiлiм (техникалық немесе инженерлiк-экономикалық) немесе орташа кә сiби бiлiмі (техникалық немесе инженерлiк-экономикалық) бар жә не жұ мыс ө тiлi 3 жылдан кем емес немесе орташа кә сiби бiлiмң бар маман, 5 жылдан кем емес орнын басылатын басқ а лауазым бар тұ лғ аны тағ айындайды;

- инженера-бағ дарламашы III санатты лауазымғ а – жоғ арғ ы кә сiби білімі (техникалық немесе инженерлiк-экономикалық) бар жә не оқ у барысында жинақ тағ ан мамандық бойынша жұ мыс тә жірибесі немесе инженерлiк-техникалық лауазымдарда бiлiктiлiк санатысыз жұ мыс ө тілі бар тұ лғ аны тағ айындайды;

- инженера-бағ дарламашы II санатты лауазымғ а – жоғ арғ ы кә сіби (техникалық немесе инженерлік-экономикалық) білімі бар жә не инженер-бағ дарламашы III санаттағ ы қ ызметінде немесе жоғ ары кә сіби білімі бар ө тілі 3 жылдан кем емес басқ а инженерлік-техникалық қ ызметтердегі жұ мыс ө тілі бар тұ лғ аны тағ айындайды;

- инженера-бағ дарламашы I санаттағ ы лауазымғ а – жоғ ары кә сіби білімі (техникалық жә не инженерлік-экономикалық) бар жә не инженер-бағ дарламашы II санаттағ ы қ ызметінде 3 жылдан кем емес жұ мыс ө тілі бар тұ лғ аны тағ айындайды.

Инженер-бағ дарламашы жұ мыс бағ ыттары:

1. Математикалық модельдер жә не экономикалық жә не басқ а есептердiң шешiмiнiң алгоритмдарын талдаудың негiзiнде алгоритмның орындауын мү мкiндiк жә не есептеушi техниканың қ аржысын тиiсiнше қ ойылғ ан есеп, олардың ның тестеуi жә не талқ ылау ө ткiзедi қ амтамасыз ететiн бағ дарлама ө ндейдi.

2. Информация ө ң деуiнiң барлық кезең дерi бойымен есептiң шешiмiнiң технологиясын ө ндейдi.

3. Алгоритмдар жә не мә лiметтердiң қ ұ рылымдарының жазбасы ү шiн бағ дарлама жасау тiлiнiң таң дауын жү зеге асырады.

4. Анық тайтын мә лiметтi, есептеушi техниканың қ аржысымен жататын ө ң деуге, оның ның кө лемдерi, қ ұ рылымды, макеттер жә не енгiзудiң сұ лбасы, ө ң деу, сақ тау жә не қ орытынды, оның ның бақ ылауының ә дiстерi.

5. Талқ ылауғ а бағ дарламаларының ә зiрлеуi бойымен жұ мысты орындайды жә не талқ ылау ө ткiзедi.

6. Олардың функционалдық тағ айындауына бағ дарламалардың сә йкестiгiнiң ө те толық тексеру қ амтамасыз ететiн бақ ылау мысалдардың мә лiметтерiн кө лем жә не мазмұ нды анық тайды.

7. Келiсiм бағ дарламалардың iске қ осуы жә не қ ойылғ ан есептердiң жағ дай анық талатын бастапқ ы мә лiметтердi енгiзудi жү зеге асырады.

8. Мә лiметтердiң демалыстарын талдауды игерiлген негiз тiлiндегi программасының тү зетуiн ө ткiзедi.

9. Бағ дарламалармен жұ мыс бойымен нұ сқ ау ө ндейдi, қ ажеттi техникалық қ ұ жаттаманы ресiмдейдi.

10. Даяр программалық ө нiмдердiң қ олдануының мү мкiндiгiн анық тайды.

11. Бағ дарламалар жә не программалық қ ұ ралдардың енуiн бақ ылап отыруды жү зеге асырады.

12. Бағ дарламалардың дұ рыстық тың автоматты тексеруiн жү йесi, бiр ү лгiдегi жә не ү йреншiктi программалық қ аржыларды ө ндеп енгiзедi, информация ө ң деуiнiң технологиясын қ ұ райды.

13. Бiр iзге салу жә не есептеуiш процестердi типтелу арналғ ан жұ мысты орындайды.

14. Тiзiмдемелер жә не ү йреншiктi программалардың картотекаларының жасауында, қ ұ жаттардың пiшiндерiн ә зiрлеуге, жататын машина ө ң деуiнде, есептеушi техника қ олдану облысын кең ейтуге мү мкiндiк беретiн бағ дарламалардың жобалауында араласады.

Инженер-бағ дарламашы қ ұ қ ылы:

1. Оның белсендiлiк қ атысты кә сiпорындардың басқ аруының шешiмдерi жобалармен танысулармен.

2. Мiндет осы ескерiлген осы нұ сқ аулармен сабақ тас жұ мысқ а ә бден жетiлдiру туралы ұ сыныстың басқ аруы қ арауғ аны кiргiзу.

3. Ө з қ ұ зыры шектерiндегi (оның ның қ ұ рылымдық бө лiмшелерi) кә сiпорынның қ ызметiде кемшiлiк лауазымды мiндеттердiң жү зеге асыруын процесте анық тағ ан барлық туралы ө з тiкелей жетекшiсiне хабарласын жә не олардың ның жоюы бойымен ұ сыныс енгiзу.

4. Жеке сұ расын немесе ақ параттың бө лiмшелердiң мамандары жә не оның ның лауазымды мiндеттерiнiң орындауы ү шiн қ ажеттi қ ұ жат ө з тiкелей жетекшiсiн тапсырма бойымен.

5. Егер бұ л қ ұ рылымдық бө лiмшелер туралы жағ дай ескерсе жоқ болса, онда олардың ның жетекшiлерiн рұ қ саттан егер, - онда ол жү ктелген есептердiң шешiмiне (жеке) барлық қ ұ рылымдық бө лiмшелердiң мамандары баурау.

6.Олардың ө з лауазымды мiндеттерiнiң орындауында ө з тiкелей жетекшiсi, жә рдемдесудiң кө рсетуiн кә сiпорынның басқ аруынан талап етiлуіне жә не дұ рыс айтады.

Инженер-бағ дарламашы жауапты:

1. Осы лауазымдық нұ сқ аулық ескерiлген ө з лауазымды мiндеттерiнiң лайық сыз орындау немесе орындамауына, - қ олданыстағ ы ең бек заң намас ресей федерациясы нақ тылы шектердегi.

2. Қ ұ қ ық бұ зушылық та, ө з белсендiлiгiн жү зеге асырудың процесiнде жетiлген, - қ олданыстағ ы ә кiмшiлiк, Қ Р қ ылмыстық жә не азаматтық заң нақ тылы шектердегi.

3. Материалдық нұ қ санның келтiруiне – Қ азақ стан Республикасы қ олданыстағ ы ең бек жә не азаматтық заң нақ тылы шектерінде.

 

2 Электрондық оқ улық туралы тү сінік

 

 

2.1 Электрондық оқ улық ты пайдалану саласы

 

2006 жылдың 1 наурызындағ ы Қ азақ стан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың халық қ а жолдауында «Электрондық ү кімет» жү йесін шұ ғ ыл енгізу қ ажеттілігін ә дейі басқ а кө рсеткім келеді деп нақ ты атап кө рсеткен. Біз электрондық ү кіметпен ел басқ арамыз, мемлекеттік органдарды тиімді пайдаланамыз.

Электрондық оқ улық пен оқ ытудың негізгі мақ саты: «Оқ ыту процесін ү здіксіз жә не толық дең гейін бақ ылау, сонымен қ атар ақ параттық ізденіс қ абілетін дамыту». Білім берудің кез келген саласында ойлау жү йесін қ алыптастыруғ а шығ армашылық пен ең бек етуіне жағ дай жасайды.

Қ азіргі уақ ытта электрондық WEB оқ улық тың қ андай екендігі туралы біртұ тас ой жоқ. Электрондық оқ улық дегеніміз- мултимедиялық оқ улық, сондық тан электрондық оқ улық тың қ ұ рылымы сапалы жаң а дең гейде болуғ а тиіс. Электрондық оқ улық оқ ушының уақ ытын ү немдейді, оқ у материалдарын іздеп отырмай, ө тілген жә не оқ ушының ұ мытып қ алғ ан материалдарын еске тү сіруге зор ық пал етеді. Себебі, оқ ушының ө зіне кө рнекілік қ олданғ ан тиімді қ ажет элементінің жанында жазуы болады.мазмұ ны қ иындау бір ү лкен тақ ырыптың бө ліктерін ө ткенде қ осымша бейнехабар жә не клиптер қ ажетті элемент болып табылады. Бейнеклиптер уақ ыт масштабын ө згертуге жә не кө ріністерді тез немесе жә й тү рде кө рсетуге пайдалы. Электрондық оқ улық таң дап алынғ ан хабарды кө шіруге мү мкіншілік туғ ызады. Электрондық оқ улық тың ең қ ажет элементі-аудиохабарлар. Мысалы: қ ұ стардың дауыстарына қ арай қ ұ с екенін ажырата білу, жү рек қ ағ ысын байқ ау.

Бір жағ ынан, электрондық оқ улық тың келең сіз жақ тарыда бар. Бұ л психология- педагогикалық талаптардың, пә наралық байланыстардың жоқ тығ ы сияқ ты. Тағ ы да бір ең ү лкен кемшілігі –фрагменттік бағ дарлама. Ол материалды толық қ амтуы немесе оқ улық тарды толық аудару, берілген материалдағ ы санитарлық, гигеналық нормалардың сақ талмауы, компьютердің графикалық мү мкіншілігінің қ олданылуының нашарлығ ы жә не ә лсіздігі.

Электрондық оқ улық қ азіргі замандағ ы оқ ытудың жаң а кө зі болып табылады жә не де ол теориялық материалды мең геруге, қ алыптастыруғ а, алғ ан білімді тә жірибе жү зінде қ олдана білу ә дісі мен дағ дысын бекітуге, ө здік бақ ылаудың ә р тү рлі тү рлерін жү зеге асыруғ а, бақ ылауғ а арналғ ан ақ параттық орта.

Электрондық оқ улық ә детте келесі ірілендірілген компоненттерден тұ рады:

- курстың негізгі ақ парттық бө лімінен (тақ ырыптар мен бө лімдер) қ ұ ралатын презентациялық қ ұ раушыдан тұ рады;

- алғ ан білімді бекітетін жаттығ улар;

- оқ ушылардың білімін объективті тү рде бағ алайтын тесттік жұ мыстар.

Электрондық оқ улық тарды ә зірлеуде алғ ашқ ы дағ дыларын алу ү шін, ө зіндік таң далғ ан мазмұ нды іске асыру ү шін ең лайық ты қ ұ рылым суреттеуінен бастағ ан қ ажет. Бұ л ү шін дә стү рлі жә не электрондық оқ у қ ұ ралдарының арасындағ ы ұ қ састық тарды пайдаланғ ан ың ғ айлы.

Электрондық оқ улық тарды қ олданылу барысында оқ ушылардың сабақ қ а деген қ ызығ ушылығ ының кү рт артқ андығ ы байқ алады. Сондай-ақ мұ ғ алімдерге де ө здеріне қ ажетті ә дістемелік, дидактикалық кө мекші қ ұ ралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұ рпақ қ а сапалы білім беруде элекрондық оқ улық тарды сабақ қ а пайдалану-оқ ытудың жаң а технологиясының бір тү рі ретінде қ арастыруғ а болады. Ой-ө рісі дамығ ан, шетелдік білім жү йесінен қ алыспайтын жас ұ рпақ қ а білім беру жолындағ ы ортақ міндетті ө з мә нінде жү ргізу ү шін, бір-бірімізден тә жірибе алмасып, кемшілік-жетістіктерді айтып отырсақ жұ мысымыз ө німді болады деп ойлаймын.

Ақ параттық технологиялардың білім беру жү йесінде белсенді пайдаланылуы оның нақ ты педагогикалық есептерді шешуге арналғ ан қ ұ ралы қ ызметін аткаруымен қ атар, дидактика мен ә дістеменің дамуына ә сер етіп, оқ ыту мен білім берудің жаң а ә діс-тә сілдерін, формаларын қ ұ руғ а алып келеді. Мысалы, Internet технологияларының кең інен таралуы қ ашық тан оқ ыту ә дісінің жедел дамуына мү мкіндік туғ ызуда. Мулътимедиялық технологияның, компьютерлік графика мен машық тану жү йелерінің дамуы, кә сіби ортадағ ы іс-ә рекетті бейнелейтін виртуал жағ дайғ а " ену" жолымен оқ ыту ә дістемесінің кұ рылуына тү рткі болды. Ал, компьютерлік желілік машық тандырушы класстардың пайда болуы, іскерлік ойындар мен сайыстар тү рінде кө п рольді машық тандыру ә дістеменің дамуына ық пал жасады.

Электрондық оқ улық тармен жұ мыс істеу барысында оқ ушыларда (студенттерде) ө з бетімен оқ у, білім алу, ө зін-ө зі бақ ылау, берілген білім саласында ө зін дамыту жә не бағ алау дағ дысы қ алыптасады. Бұ л оқ ушылардың болашақ мамандық саласында ө зін-ө зі тану жә не дайындалу кезіндегі негізгі бағ ыт болып табылады.

Қ оғ амның қ азіргі заман дә уіріндегі ғ ылыми-техникалық прогрестің дамуына байланысты адам іс-ә рекетінің барлық сферасында компьютерлік жә не желілік технологиялардың бірігуінен пайда болғ ан ақ параттық технологияны пайдалану кең етек жайды. Қ оғ амды компьютерлендіру, техника қ ұ ралдарының белсенді тү рде енуі оқ у орны мен кез келген ғ ылым саласы алдың да бірқ атар кө кейкесті міндеттер қ оюда.

Электрондық оқ улық пен оқ ытудың негізгі мақ саты: Оқ ыту ү рдісін ү здіксіз жә не толық дең гейде бақ ылау, сонымен қ атар ақ параттық ізденіс қ абілетін дамыту.

 

 

2.2 Электрондық оқ улық ты сипаттау

 

Оның қ ұ рылымы:

§ Орта бiлiм беру жү йесiн ақ параттандырудың мемлекеттiк бағ дарламасының негiзгi бағ ыттарының бiрi – оқ ыту процесiн ақ параттандыру. Аталғ ан бағ ытты жү зеге асыру ү шiн жаң а буын оқ улық тарын электрондық тү рге аудару қ ажет.

§ Электрондық оқ улық тың мазмұ ны пайдаланушылардың интелектуальдық ойлау қ абiлетiн дамытуғ а бағ ытталуы қ ажет жә не оның мына қ асиеттердi қ анағ аттандыруы жеткiлiктi: жинақ тылық, жү йелiлiк, эстетикалық кө ркемдiлiгi, жылдамдылығ ы жә не т.б.

§ Электрондық оқ улық тар ара қ ашық тық тан оқ ыту формасына негiзделiп жасақ талады жә не оны жү зеге асыру ү шiн қ олданылады.

§ Осы уақ ытқ а дейiн бақ ылаушы, жаттық тырушы, модельдеушi, дидактикалық ойындар сияқ ты қ олданбалы программалар қ олданылып келдi. Бұ л программалар пайдаланушының ө здiгiнен оқ ып-ү йренуiне жә не ө зiндiк жұ мыс жасау қ абiлетiн дамытуғ а мү мкiндiк бередi.

§ Электрондық оқ улық ты қ ұ растырғ ан кезде оның мә тiндiк ақ параттан гө рi графиктiк ақ парат кө бiрек қ амтылуы керек, себебi ол пайдаланушының ақ паратты тез, ә рi кө рнекi тү рде қ абылдауына жағ дай жасайды.

Электрондық оқ улық қ а қ ойылатын талаптар:

§ Жан-жақ тылығ ы.

§ Iзгiлiктiлiк. Онда кез келген орындаушы ө зiне қ ажеттi бiлiмдi ала алады.

§ Бейiмдiлiгi. Ұ сынылып отырғ ан оқ у материалы барлық орындаушылар ү шiн бiрмә ндi болуы керек. Бiрақ оқ у материалы ә р тү рлi формада берiлуi мү мкiн.

§ Модульдiк. Кез келген электрондық оқ улық ты дә стү рлi оқ улық тар негiзiнде қ ұ рылымын жасақ тау.

§ Экономикалық тиiмдiлiгi. Аталғ ан оқ улық қ а сұ раныс кө п болуы қ ажет жә не сә йкес тү сетiн пайданы да қ арастыру қ ажет.

§ Тұ тынушығ а бағ дарлау.

Компьютерлік оқ у кұ ралы деп білім берудің компьютерлік технологиясын кең інен пайдалануғ а негізделген электрондық оқ ып-ү йрену қ ұ ралдарын айтады. Ө з функционалдық мү мкіндіктеріне қ арай компьютер қ ә зіргі кезде оқ ытудың ең керекті жабдығ ына айналды, бірақ оны тиімді тү рде пайдалану жолдарының ә лі ашылмағ ан тә сілдері, кү нделікті сабақ гарғ а қ олдану ү шін ә лі де айқ ындалатын жақ тары кө п екенін ғ алымдар да, мү ғ алімдер де жиі айтып келеді. Соң ғ ы кездегі компьютерлердің кө птеп қ олданысқ а енуі бү л щюблеманың ө те ө зекті мә селеге айналғ анын тағ ы да дә лелдеп отыр.

Қ ә зіргі кезде негізінен білім жү йесінің барлық сатылары ү шін электронды оқ улық тар жасаумен шү ғ ылданып келеді. Электронды оқ улық оқ ушы ү шін дайын материал. Оқ ушылар ү шін электрондық оқ улық - мектепте оқ ығ ан жылдардың барлығ ында да ө здері толық гырып отыра алатын жә не нә тижелік эмтиханғ а дайындалуғ а кө мектесетін мә ліметтер базасы болып келеді. Электронды оқ улық тармен жұ мыс істеу ә рбір оқ ушының ө з мү мкіндігін есепке ала отырып, оқ ып ү йрену ісін жеке дара жү ргізу болып саналады.

Электрондық оқ улық - электрондық оқ улық басылымы жә не электрондық басылым ресми анық тамаларынан негізделген электронды оқ улық ұ ғ ымы кең ейту жєне айқ ындау қ ажет.

Электрондық оқ улық - оқ у ә дебиетіндегі жаң а жанры.Электрондық оқ улық (тіпті ең жақ сы) кітаптың орнын ауыстырмайды жә не ауыстырмау тиіс. Ә деби туындыларды экранизациялау басқ а жанрағ а жатады, дә л осылай электрондық оқ улық та тағ айындау туындыларының жетілген жаң а жанрына жатады. Электрондық оқ улық (сурет 2.1) барысы оқ улар жә не ә деттегі оқ улық зерттеуінің тек қ ана емес тиісті емес ауыстыру (барлық оқ иғ аларда біз кез келген жанр жақ сы ү лгілерін тү сінеміз), ал қ арама-қ арсы, кітаптың артынан кірісу оқ ушыны тү рткі болу.

 
 

 


Сурет 2.1 Оқ ыту технологияларына байланысты тү сініктер

 

Электрондық оқ улық жасауына арналғ ан нақ сондық тан жақ сы оқ улық жеткіліктісіз алу, навигациямен оның жабдық тау (гипермә тінді жасау) жә не бай кө рнекті материалмен (қ ұ рал мультимедисымен қ оса) жә не компьютер экранында іске асыру. Электрондық оқ улық суреттермен мә тінге емес тиісті, анық тамағ а айналдырылмауы керек.

Электрондық оқ улық тү сіну жә не есте сақ тауды жең ілдетуге барынша кө п тиісті (жә не де белсенді) маң ызды ұ ғ ымдардың, бекітулердің жә не ү лгілер ең, басқ а оқ у процесіне қ атыстыра, ә деттегі оқ улық, адамдық борыш мү мкіншіліктері болғ анмен, сонымен қ атар, есту жєне қ ызу жад, сонымен қ атар компьютерлік тү сіндірулер қ олдана алады.

 

3 Қ олданылатын технологиялар

 

 

3.1 Сайт қ ұ рудың ә дістері

 

Сайтты қ ұ ру – бұ л кә сіпқ ой емес адамның кө зқ арасымен бірінші рет ойлайтындай сондай оң ай процесс емес. Желідегі қ олданушылардың назарын аударатын сонымен қ атар тү рлі іздеу жү йелердегі жоғ ары талаптарды қ анағ аттандыра отырып эффективті сайт қ ұ ру кез келген жасаушының қ олынан келе бермейді. Ү немі сайт қ ұ рудың жаң а технологияларына ие бола отырып ө з білімдерінді шың дау керек.

Сайттар қ ұ рудың заманауи технологиялары оларғ а салынғ ан қ аражатты тез ақ тайтын, оның иесіне сайтты маркетингтік қ ұ рал сонымен бірге қ ажетті ақ паратты тарату қ ұ ралы ретінде қ олдану жаң а мү мкіндіктер беретін веб-ресурстарды қ ұ руғ а мү мкіндік береді.

Сайттар қ ұ рудың заманауи технологиялары

Веб-сайттарды қ ұ рудың тү рлі технологияларын иелену тек қ ана маманның қ олынан келеді, ол ү шін сайттарды қ ұ ру – ә рбір кү нгі еібек. Тапсырыс беруші талаптарын қ анағ аттандыратын нә тижелерге қ ол жеткізу ү шін сайттарды қ ұ рудың қ андай технологияларын жетік мең геру керек?

• PHP-скрипт – веб-сайттарды қ ұ рудың технологиялары ішінде ең ә йгілі технологиялардың бірі; PHP (ағ ылш. PHP: Hypertext Preprocessor — «PHP: еренмә тінді алдын-ала ү дірістегіш») — Веб-серверде HTML беттерін қ ұ ру жә не дерекқ ормен жұ мыс істеуге арналғ ан скрипті бағ дарламалау тілі. Қ азіргі кү ндерде хостинг қ ызметін ұ сынатындардың кө пшілігімен қ олданады. LAMP веб-торап жасауғ а арналғ ан стандартты жинақ талымына енеді. Тілдің оң айлығ ы, орындалу жылдамдығ ы, функциялық байлығ ы жә не PHP негізіндеге ә уелгі кодтардың кең ге таралуының арқ асында PHP тілі Торда программалау саласында ең белгілі тілдердің бірі боп есептелінеді (JSP мен ASP-де қ олданылатын тілдермен қ атар). Бұ л тілдің айрық шылығ ы ядро мен соғ ан қ осылатын модульдарында. Соң ғ ылары дерекқ ор, сокет, динамикалық графика, криптографиялық кітапханалар, PDF форматты қ ұ жаттармен жә не т.б. жұ мыс істеуге арналғ ан. Бұ ндай модульды қ алағ ан адам дамытып қ оса алады. Модульдардың саны бір неше жү з болғ анымен, стандарттық жабдық тауғ а тек жақ сы нә тиже кө рсеткен бір неше оны ғ ана кіреді. PHP интерпретаторы веб-серверге не арнайы сол сервер ү шін жасалғ ан модуль арқ ылы (мысалы, Apache ә лде IIS), не CGI-қ осымшасы ретінде қ осылады. Бұ ғ ан қ оса, UNIX, Linux, Windows жә не Max OS X амалдық жү йелерінде ә кімшілік тапсырыстарын атқ аруғ а пайдаланылуы мү мкін. Бірақ PHP тілі бұ л салада кең ө ріс алмағ ан, бұ ғ ан қ арағ анда Perl, Python жә не VBScript тілдері айтарлық тай нә тиже кө рсетіп отыр. Тілдің синтаксисі Си тә різдес. Ассоциаттивтік массивтар мен foreach циклі секілді кейбір элементтері Perl тілінен алынғ ан. Қ азіргі заманда PHP жү здеген мың дамытушылармен пайдалануда. Интернет желісі сайттарының 5-тен бірі осы тілде жазылғ ан. PHP дамытушылар тобы тідің ядросы, қ осымшаларымен жұ мыс істейтін, соғ ан қ атар PEAR не тілдің қ ұ жаттамасы сияқ ты байланысты жобалармен айналысатын кө птеген адамдардан тұ рады.

• Java Script – сайт қ ұ ру процесінде ү немі жетілдірілетін технология; JavaScript - бұ л қ олданушы жағ ындағ ы бағ дарламалау тілі ғ ана емес. JavaScript негізгі идеясы HTML-контейнерлерді HTML-беттерін қ арау барысында оның атрибуттары мен қ асиеттерін ө згертуге болады. Сонымен бірге беттерді қ айта жү ктеу қ ажет емес.

• HTML – кейін кез келген браузерде оң ай оқ ылатын мә тін беттерін ұ ү руғ а қ ажетті технология; HTML (HyperTextMarkupLanguage) – бұ л қ ұ жаттарды кодтау ү шін қ олданылатын гипертекстік белгілеу тілі. HTML ді кө бі программалау тілі деп ойласа да, бұ л программалау тілі емес. HTML – мә тінді белгілеу тілі.

• МҚ БЖ жә не MySQL – қ ұ рылымдық қ орлармен жұ мысқ а арналғ ан технологиялар. MySQL – дү ние жү зінде ең кө п қ олданылатын, қ айнары тегін жә не ашық, реляцияланғ ан мә ліметтер қ оры жү йесі (RDBMS). Серверлік бағ дарлама ретінде, бірнеше қ олданушыларғ а бірнеше мә ліметтер қ орын қ олдануды қ амтамасыз етеді. MySQL сө зіндегі " My" сө зі, бағ дарлама жасаушысы Майкл Видньюс-тың (Michael Widenius) қ ызының аты - " My" сө зінен алынғ ан. Ал SQLфразасы - Қ ұ рылымдасқ ан Тапсырыс Тілі (Structured Query Language) дегенді білдіреді.

Ә рбір жасаушы ө зіне ың ғ айлы деп санайтын сайт қ ұ ру технологиясын таң дайды. Бірақ сауатты маман сайтты жасау барысында туындағ ан жә не ол максималды эффективті шеше алатын мә селелерге сү йене отырып технодлогияны таң дайды.

Сайттарды қ олмен жасау ә дістері айтарлық тай кү рделі болып табылады, олар веб-бағ дарламалау мен сайт дизайны салаларында елеулі білімдерді талап етеді. Бірақ олар бір талассыз артық шылық қ а ие: сайтты қ олмен қ ұ рғ ан кезде қ ажетті нә рсеге қ ол жеткізе аласыз. Сайттарды қ ұ рудың «қ олмен орындалатын» ә дістерін веб-бағ дарламлаудың кө пшілік мінсіз манадары осы себеппен таң дайды.

Тегін онлайн-конструкторлар негізінде сайттарды жасау «ө з кү штерін сынаудыә қ алайтын бастауыш веб-мастерлар ү шін ың ғ айлы болып табылады. Бұ л ә діс кү рделі емес қ арапайым сайт, мысалы визитка-сайт қ ұ руғ а келеді.

Кез келген қ иындық ты сайттарды қ ұ рудың кең мү мкіндіктерін CMS ұ сынады. Сайттарды қ ұ рудың дә л осы ә дісі ең ың ғ айлы ә рі қ олайлы тү рі болып табылады. Баптаулардың иілгіш жү йесі, CMS-тың ө зін редакциялау мү кіндігі, контентті енгізу мен ө згерту оң айлығ ы–CMSнегізінде сайт қ ұ руды шынымен тиімді етеді.

WеbStudio2U веб-студииясының мамандары контентті басқ ару жү йесінің барлық артық шылық тарын бағ алады жә не ө з жұ мыстарында сайт қ ұ рудың бұ л ә дісін қ олданады. WеbStudio2U ө з тұ тынушыларына Joomla! - да сайтты қ ұ руды ұ сынады – ашық кодты (Open Source CMS) контентті басқ ару жү йелердің ә лемдегі ең бір қ уаттысы.

Сайттарды қ ұ ру технологиялдары бір орында тұ рғ ан жоқ, ә рбір кү н жұ мыс барысында қ олдануғ а болатын жаң алық тар пайда болады. Сайттарды қ ұ ру – шығ армашылық процесс, ө з мақ саттарына жету ү шін заманауи технологиялық базағ а ие болып, веб-технологиялар саласында ө з икемдіктерінді жетілдіру мен жаң а білімдерге ие болу керек.

 

 

3.2 Denwer 3 Web – сервер эмуляторы

 

Денвер – бұ л бағ дарламалық қ абық ша (unix жү йесіндегі веб сервер эмуляторы) ө з ішіне Интернет желісіне шығ усыз (локальды, https://localhost) компьютерде немесе ноутбукта сайттарды баптау ү шін қ ажетті дистибутивтер мен модульдерд жиынынан тұ рады (Apache+SSL, PHP5, MySQL5, phpMyAdmin жә не т.б.).

Денвердің кілтті ерекшелігі — бір уақ ытта бірнеше веб-жобалармен жұ мысты қ олдауы, олардың ә рбіреуі жеке виртуалды хостта орналасады (жеке бума тү рінде). Виртуалды хосттар жоба ү шін автоматты тү рде қ ұ рылады: мысалы, сізге жоба файлдарын /home/ВебЖобаАты.ру/www кө шірген жеткілікті, ол https://ВебЖобаАты.ру адресі бойынша қ ол жетімді болады. Ары қ арай толығ ырақ қ арастырамыз.

Денвердің барлық компоненттері бапталғ ан жә не жұ мысқ а дайын (жекелей алғ анда, MySQL, SSL жә не т.б. тіл кодировкасы дұ рыс орнатылғ ан). Бұ дан басқ а сіз Денвердің кез келген сервистерін (Apache, PHP, MySQL жә не т.б.) жаң арта аласыз, ол ү шін жай дистрибутив жаң а версиясын ескісінің ү стіне кө шіру керек.

Денвер базалық пакет қ ұ рамы:

1. Apache 2 SSL жә не mod_rewrite қ олдауымен.

2. PHP5: орындалатын файлдар, Apache веб-сервері ү шін модуль, дистрибутивті жә не адаптирленген конфигурациялық файл, GD библиотекасы, MySQL жә не sqLite қ олдау модульдері.

3. MySQL5 InnoDB, транзакциялар мен орыс кодировкаларын (windows-1251) қ олдауымен.

4. phpMyAdmin —MySQL мә ліметтер қ орын басқ ару панелі, сонымен бірге MySQL жаң а қ олданушысын қ осуды оң айлататын скрипт.

5. Баптайтын эмулятор sendmail (/usr/sbin/sendmail), ол хаттарды жібермейді, ал оларды /tmp/! sendmail директориясына жазады.

6. Виртуалды хосттарды автоматты іздеу жә не hosts жү йелік файлын жаң арту жү йесі, сонымен қ атар Apache конфигурациялары. Оның арқ асында жаң а виртуалды хостты (немесе ү шінші дең гейлі доменді) /home-да қ арапайым каталог қ ұ ру жолымен қ осу болып табылады. Барлық ө згерістер конфигурациялық жә не жү йелік файлдарғ а автоматты тү рде енгізіледі, бірақ сіз бқ л процесті хосттардың шаблондары механизмі арқ ылы басқ ара аласыз. (қ ара /usr/local/apache/conf/httpd.conf тү сіндірулер ү шін).Web-бағ дарламашығ а интернет-беттердің толық тү рін тексеру қ ажет жағ дайлар туындайды. Бірақ та оны ү йде жұ мыс істеген кезде жасау мү мкін емес – себебі SSI (Server-Side Includes — Сервер жақ тағ ы қ осылулар), CGI (Common Gateway Interface — жалпы шлюздық интерфейс) жә не РНР технологиялары сервер қ олдануды қ ажет етеді. Бұ л мә селені шешу ү шін мамандар ү йдегі дербес компьютерге (интернетке қ осылмағ ан) аранайы бағ дарламаны – Web-сервер Denwer 3 орнатады. Denwer «Денвер» —«Д.н.w.р» Web-ө ндіруші Дмитрий Котеров жобасы Джентльмендік жиыны — бұ л дистрибутивтердің жиыны (Apache, PHP, MySQL, Perl и т.д.) жә не Web-ө ндірушімен «ү йдегі» (локалды) Windows-машинада Интернет желісіне шығ у қ ажетінсіз сайттаржы жасауғ а пайдаланатын бағ дарламалық қ абық ша. денвердің басты ерекшелігі – бірнеше тә уелсіз жобамен бір уақ ытта жұ мыс кезінде ың ғ айлығ ы жә не Flash-жинағ ышта орналастыру мү мкіндігі. Web-бағ дарламалау мамандарының ойы бойынша, Denwer 3 веб-сервер эмуляторы ө з хостингті жасауғ а келеді, сонымен бірге мә ліметтер қ орын басқ ару жү йесінде MySQL – сұ раныстар қ ұ растыру тілін пайдалана отырып ө з сайттарында мә ліметтер қ орын қ ұ руғ а мү мкіндік береді.

Денверді жіберу ү шін жұ мыс ү стелінде қ ұ рылғ ан «Start Denwer» жарлық қ а басамыз жә не браузер адрестік жолында https://localhost/ тереміз. Нә тижесніде бағ дарлама жіберілу терезесі пайда болады. (сурет 3.1).

 

Сурет 3.1 Denwer 3 бағ дарламасының жіберілуі

 

Denwerweb – серверінде интернет-беттерін сақ тау бумасын қ ұ рамыз.

Ол ү шін келесі нұ сқ ауды пайдаланамыз:

- Локалды дискіге енеміз С – WebServers – home

- Нome бумасында орындалғ ан курстық жұ мысты сақ тайтын тағ ы бума жасау керек.

- Ө з аты-жө нінң ізді кө рсетің із, мысылы, «Ivanov.ru». «Ivanov.ru» бумасында «WWW» бумасын қ ұ ру қ ажет.

- Орындалғ ан жұ мыстарды «.php» кең ейтілуімен сақ таң ыз.

- Орындалғ ан жұ мыстарды келесі жолмен қ арауғ а болады: Denwer 3 жібереміз. Одан кейін кез келген браузерді ашып адрестік жолда келесіні тереміз: https://www.ivanov.ru/hello.php.

 

 

3.3 Мә ліметтер қ орымен жұ мыс

 

Мә ліметтер қ оры ә р тү рлі мә ліметтерді сақ тауғ а, оларды реттеуге, оларды белгілі алгоритмдар бойынша бір-бірімен байланыстыруғ а жә не т.б. иү икіндік береді. Мә ліметтер қ орын басқ ару ү шін арнайы бағ дарламалар – мә ліметтер қ орын басқ ару жү йесі (МҚ БЖ) қ олданылады. Қ ұ жаттарды жинау, сақ тау жә не классификациялау идеясы компьютерлік жү йелер пайда болмай-ақ тұ рып кө п жыл бұ рын пайда болды. Мә ліметтер бумалар бойынша жиналды, оның ә рбіреуі реттік саны бар белгілі ұ яшық та орналасты, оның ә рбіреуі жоғ ары дең гейлі сақ тау орнында сақ талады жә не т.б.

Компьютерлік желілердің пайда болуымен ақ паратты ө ң деу принципиалды жоғ ары дең гейге қ адам жасады. Бір немесе бірнеше жү йелердің ішінде орналасатын мә ліметтердің ү лкен архивтарды сақ тау мү мкін болды. Ол да барлығ ы емес. Ақ паратты сақ тау бұ л ә рине жақ сы, бірақ мә ліметтер массивтарында адаспау маң ызды, талап етілетін қ ұ жатты тез ә рі артық мә селесіз іздеу қ ажет. Бізге кө мекке мә ліметтер қ оры жә не ол қ орларды басқ ару жү йелері келеді.

MySQL кең қ олданылатын МҚ БЖ болып табылады, ол тү рлі қ иындылық ты интернет-жобаларды жобалау кезінде қ олданылады: қ арапайым сайттардан бастап, кө пмиллиондық порталдарғ а дейін. MySQL МҚ БЖ тү сінуге қ арапайым, сенімді жә не жарамды тез ә рекетілік дең гейін қ амтамасыз етеді.

MySQL – дү ние жү зінде ең кө п қ олданылатын, қ айнары тегін жә не ашық, реляцияланғ ан мә ліметтер қ оры жү йесі (RDBMS). Серверлік бағ дарлама ретінде, бірнеше қ олданушыларғ а бірнеше мә ліметтер қ орын қ олдануды қ амтамасыз етеді. MySQL сө зіндегі " My" сө зі, бағ дарлама жасаушысы Майкл Видньюс-тың (Michael Widenius) қ ызының аты - " My" сө зінен алынғ ан. Ал SQLфразасы - Қ ұ рылымдасқ ан Тапсырыс Тілі (Structured Query Language) дегенді білдіреді.

MySQL, проект қ айнарын GNU General Public License (GPL) жә не ә р тү рлі жеке меншік лицензияларында шығ арды. MySQL-ды кезінде MySQL AP атты Шведттық фирма демеу еткен, ал қ азір оны толығ ымен Oracle корпорациясы сатып алды.

Толық функционалды мә ліметтер қ орын қ ажет ететін, қ айнары тегін проекттер жиі MySQL-ды қ олданады. Серверді коммерциялық проекттерде қ олдану ү шін, қ осымша функциялармен ұ сынылатын бірнеше нұ сқ алары бар. MySQL-ді қ олданатын бағ дарламаларғ а TYPO3, Joomla, WordPress, phpBB, MyBB, Drupal жә не де басқ а LAMP бағ дарламаларын жатқ ызуғ а болады. MySQL сонымен қ атар Google, Wikipedia, Facebook жә не Twitter сияқ ты дү ниежү зілік жә не кең ауқ ымды web-бағ дарламаларында қ олданылады. MySQL серверін қ айнардың ө зінен жинап орнатуғ а болады. Бірақ бұ л біршама уақ ыт қ ажет ететін жә не жалық тыратын процесс. Бұ л операция кө бінесе егер сізге ерекше конфигурацияда сервер қ ажет болса ғ ана істеледі. Linux операциялық жү йесінің бағ дарлама пакеттерін басқ аруғ а арналғ ан жү йесі бұ ндай жұ мыстарды минималды қ имылмен орындатқ ызады. Дей тұ рғ анмен, ә детте орнатудан кейін қ ауіпсіздік жә не оң тайландыруғ а байланысты конфигурациялық жұ мыстар жасау керек болады.

MySQL нарық тағ ы ірі жә не ақ ылы мә ліметтер қ орларына балама ретінде жасалса да, кең ауқ ымды мә ліметтерге байланысты талаптарды орындай алады. Ол кө бінесе кіші жә не орта кө лемді бір-серверлік LAMP-негізінде жасалғ ан бағ дарламаларғ а компонент ретінде немесе жеке сервер ретінде қ олданылады. MySQL-ге деген тартымдылық - оны қ олдану оң айлығ ында. Мү ны phpMyAdmin сияқ ты қ айнары ашық жә не тегін бағ дарламалардан кө руге болады. Орта бағ амен есептегенде, MySQL-ді бірнеше гигабайт жадты жә не бірнеше процессорлы қ уатты аппараттық қ ұ рылғ ыларда ауқ ымды етіп қ олдану ә бден мү мкін. Бірақ та жалғ ыз серверлік ауқ ымдатуда қ уаттылық жағ ынан шектеулер бар, сондық тан кең ірек ауқ ымдатуда, жоғ ары ө німділік пен сенімделікті қ амтамасыздандыру ү шін мульти-серверлік MySQL орнатулары қ ажет. Ә деттегі жоғ арғ ы класстағ ы конфигурация жазу операцияларын орындайтын қ уатты " master", " master" -дегі мә ліметтердің кө шірмесін сақ тайтын жә не оқ у операцияларын орындайтын бірнеше " slave" серверлерден тұ рады.

" Master" сервері ә рдайым " slave" серверлерімен синхронда болады, сондық тан кездейсоқ бір уақ ытта " master" ө шіп қ алса, бір " slave" жү йе жаң а " master" -ге автоматты тү рде кө шеді. Cө йтіп жұ мыссыз уақ ыт кө лемі кішірейтіледі. Ө німділікті ары қ арай жақ сарту ү шін, мә ліметтер қ орынан алынғ ан нә тижелерді memcached деп аталатын бағ дарламаны қ олдану арқ ылы жадта сақ тауғ а ұ сынылады немесе мә ліметтер қ орын " shard" деп аталатын бірнеше бө ліктерге бө ліп оны бө лісілген сервер класстерлеріне жаюғ а болады.

MySQL – бұ л реляциялық мә ліметтер қ орын басқ ару жү йесі. Яғ ни бұ л оның базалардағ ы мә ліметтері логикалық байланысқ ан кестелер, оларғ а рұ қ сат SQL сұ раныстары тілі арқ ылы жү зеге асады. Ол кез келген сайтқ а сә йкес келетін жылдам, сенімді жә не қ арапайым МҚ БЖ.

База данных MySQL мә ліметтер қ оры ә лемдегі кең танымал болып табылады. Бұ д қ олдану қ арапйымдылығ ы мен берілген МҚ БЖ толық тегіндігімен байланысты. PHP-дың мә ліметтер қ орына рұ қ сата жасайтын маң ызды функциялары тө менде келтірілген:

Ø mysql_connect (сервер_саты, қ олданушы_аты, қ ұ пия сө з) –MySQL-мен қ осылуды жасайды.

Ø mysql_select_db (қ ор_аты, байланыс_ идентификаторы) – мә ліметтер қ орын таң дауғ а мү мкіндік береді. " Байланыс_ идентификаторы " – mysql_connect функциясымен жасалатын қ ормен ашық байланысқ а сілтеме.

Ø mysql_query (запрос sql) –қ орғ а SQL сұ раныс жасауғ а мү мкіндік береді.

Ø mysql_fetch_array (resourse result) – мә ліметтер қ орынан жолды шығ арады жә не оны массивке тү рлендіреді.

Ø mysql_close (link_identifier) – мә ліметтер қ орымен байланысты жабады.

Мә ліметтер қ орымен жұ мыс ү шін бізге мә ліметтер қ орымен жұ мыс істей алатын қ олданушыны жә не қ ұ пия сө зді жасау керек. Ол ү шін Denwer WEB-серверіне еніп «К началу» сілтемесіне басамыз.

«Привилегии» пунктіне басамыз. Кейін «Добавить нового пользователя»(сурет 3.2). Denis қ олданушы атын нұ сқ аймыз, хост localhost, қ ұ пия сө з 12345. Барлық артық шылық тарды таң дап «Пошел» басамыз.

 

Сурет 3.2 Жаң а қ олданушыны енгізу

 

 

3.4 Мазмұ нды басқ ару жү йесі

 

 

Мазмұ нды (контентті) басқ ару жү йесі (ағ ылш. Content management system, CMS)— контентті (яғ ни мазмұ нды) бір уақ ытта басқ ару, қ ұ ру, процесін қ амту мен ұ йымдастыру ү шін қ олданылатын ақ параттық жү йе немесе компьютердік бағ дарлама.

CMS негізгі функциялары:

• Мазмұ нды қ ұ ру, мазмұ нмен бірге жұ мыс ұ йымдастыруғ а арналғ ан қ ұ ралдардың берілуі,

• Мазмұ нды басқ ару: сақ тау, версияларды бақ ылау, қ ол жетімділік тә ртіптерін ұ стану, қ ұ жаттар ағ ымын басқ аружә не т.б.,

• Мазмұ нды жариялау,

• Іздеу, навигация ү шін ақ паратты ың ғ айлы тү рде беру.

Мазмұ нды басқ ару жү йесінде тү рлі мә ліметтер орналаса алады: қ ұ жаттар, фильмдер, фотосуреттер, телефон номерлері, ғ ылыми мә ліметтер жә не тағ ы сол сияқ ты. Осындай жү йе жиі қ ұ жаттаманы жариялау, қ айта қ арау, басқ ару жә не сақ тау ү шін ө олданылады. Версияларын бақ ылау негізгі артық шылық тарының бірі болып табылады, азмұ н адамдар тобымен ө згертілетін болса.

 

 

3.4.1 Тү рлері

 

Жалпы жағ дайда мақ мұ нды басқ ару жү йелері бө лінеді::

• Кә сіпорын дең гейінде мазмұ нды басқ ару жү йесі (ағ ылш. Enterprise Content Management System)

• Веб-мазмұ нды басқ ару жү йесі (ағ ылш. Web Content Management System)

ECMS ө зз ішіндк пә ндік облыстар (HRM, DMS, CRM, ERP и т. д.) бойынша терең классификацияланатынына байланысты, CMS термин ө з орнына WCMS қ олданылады, ол системы управления сайтами синониміне айналды. Ұ қ сас CMS веб-сайттың мә тндік жә не графикалық толтырылуын басқ аруғ а мү мкіндік береді, қ олданушығ а сайт мазмұ нымен жұ мыс ү шін интерфейс қ амтиды, ақ паратты сақ тау мен жариялау ү шін ың ғ айлы қ ұ ралдар, сонымен ол ақ паратты мә ліметтер қ орында орналасуы мен оның HTML-да шығ уын автоматтандырады.

Кө птеген сайт мазмұ нын басқ ару жү йелері бар, сонымен бірге тегін. Оларды жұ мыс істеу ә дісі бойынша ү ш топқ а бө луге болады:

1. Сұ раныс бойынша беттердің генерациясы. Осындай типті жү йелер мына байланыс негізінде жұ мыс істейді «Редактирлеу модулі → Мә ліметтер қ оры → Ұ сыну модулі». Ұ сыну модулі оғ аг сұ раныс кезінде мазмұ ны бар бетті генерациялайды, мә ліметтер қ орынан ақ парат негізінде. Мә ліметтер қ орында ақ парат редактирлеу модулі кө мегімен ө згертіледі. Беттер қ айтадан ә рбір сұ раныс кезінде сервермен қ ұ рылады, олар ө з кезегінде жү йедік ресурстарғ а қ осымша жү ктеме жасайды. Жү ктеме кө п есе тө менделуі мү мкін. кэштау қ ұ ралдарын қ олданғ ан кезде, олар заманауи веб-серверлерде болады.

2. Редактирлеу кезінде беттердің генерациясы. Беттердің редактирлеуі ү шін осындай типті жү йелер мә ні сайт мазмұ нына ө згерістер енгізу кезінде статикалық бттер жынтығ ын қ ұ райды. Осындай ә діс кезінде қ олданушылар мен сайт мазмұ ны арасындаң ы интерактивтілік жоғ алады

3. Аралас тип. Аты айтып тұ рғ андай, бұ л тип алдың ғ ы екі типтің артық шылық тарынан қ ұ ралғ ан. Кә штау долымен орындала алады — ұ сыну модулі бетті бір рет генерациялайды, ары қ арай кэштан тезірек жү ктеледі. Кэш автоматты тү рде сонымен қ атар белгілі бір уақ ыт ө ткеннен кейін сайттың белгілі бө лімдерінде не администратор командасы бойынша қ олдмен орындалады. Басқ а жағ дай — сайтты редактирлеу кезең інде белгілі ақ парат бө ліктерін сақ тау жә небар бетті қ олдануша сұ рағ ан кезде сол блоктардар бетті жинау.

 

 

3.4.2 Ерекшеліктері

 

Басқ ару жү йесі — сайтта ақ паратты жою, редактирлеу, қ осу ү шін қ ұ ралдарды ұ сынатын бағ дарлама.

Кө птеген заманауи CMS модульді архитетурағ а ие болады, администратор ө зіне қ ажетті компоненттерді таң дап оларды баптай алады. Типтік модульдер: динамикалық меню, блог, жаң алық тар, сұ раныстар, сайт бойынша ө здеу, кіру статистикасы, қ онақ ктіабы жә не т.б.

Контентті басқ ару жү йесімен ұ йымдастырылғ ан сайттар келесі технологияларғ а негізделеді: веб-сервер, мә ліметтер сақ тағ ышы (кө бінесе МҚ БЖ, мысалы осындай MySQL немесе PostgreSQL сияқ ты, бірақ noSQL CMS та бар), жү йенің ө зінің жұ мысын қ амтитын веб-қ осымша, визуалды беттер (WYSIWYG) редакторы, сайт файлдарын басқ аруғ а арналғ ан веб-интерфейсі бар файлдық менеджер, қ олданушылар қ ұ қ ығ ын басқ ару жү йесі жә не сайт редакторы.

Сайтты басқ ару жү йелердің кө птеген тү рлері бар, олардың арасында тегін де ақ ылы тү рлері кездеседі, тү рлі технологиялар бойынша қ ұ рылғ ан. Ә рбір сайт басқ ару панелі болады, ол сайтты басқ ару ү шін жеткілікті барлық бағ дарламаның бір бө лігі ғ ана болып табылады.

Келесі технологялық платформалар веб-қ осымша ретнд қ олданылатын CMS жұ мысын жү зеге асыратын кең таралғ ан: PHP, Perl,.NET.

Сонымен бірге контент-менеджер дейтін термин бар, ол кә сіби қ ызмет тү рін білдіреді— сайт редакторы немесе или CMS-пен жұ мыс істейтін жұ мысшы.

Мазмұ нды басқ ару жү йелердің кө пшілігі визуалды (WYSIWYG) редактор негізінде — программы, қ олданушығ а мә тінді редактирлеуге мү мкіндік беретін арнайы оң айлатылғ ан белгілеуденкоторая создаёт HTML-кодты қ ұ ратын бағ дарлама.

 

 

3.4.3 WordPress

 

WordPress — GNU GPL лицензиясы аясында таратылатын, қ айнар коды ашық, сайт контентін басқ ару жү йесі (CMS). PHP-де жазылғ ан, дерекқ ор ретінде MySQL қ олданады. Қ олдану аясы — блогтардан бастап кү рделі жаң алык порталдарына дейін сонымен қ оса интернет-дү кен жасауғ а да болады. Қ оса салынғ ан «тақ ырыптар» жә не «қ ондырмалар» жү йесімен бірге сә тті архитектура кез келген жоба қ ұ руғ а мү мкіндік береді.

Мү мкіндіктер:

- сыртқ ы бағ адарламалар жә не қ ызметтер арқ ылы жариялау;

- оң ай орнатып, тең шелеу;

- RSS, Atom, trackback, pingback қ олдайды;

- кодпен ә рекеттесеттін бірегей оң ай жү йесі бар қ осылатын модульдер (қ ондырмалар);

- «тақ ырыптарды» қ олдау, тез ә рі оң ай тү рде сайт кө рінісін жә не деректер ең гізу тә сілдерін ө згерту;

- «тақ ырыптар» PHP-де жазылғ ан файл-ү лгілер жинағ ы тү рінде жазылғ ан, сондық тан бұ л жылдамдық қ а жақ сы ә серін тигізеді;

- кө птеген «тақ ырыптар» жә не «қ ондырмалар» кітапханасы;

- архитектура потенциалы кү рделі жобаларды жасауғ а мү мкіндік береді;

- адам тү сінетін сілтемелер;

- қ азақ ша аудармасы бар.

WordPress — блог немесе веб-сайт жасауғ а арналғ ан жү йе. WordPress толығ ымен тегін жә не таратуғ а еш шек қ ойылмағ ан.

WordPress аясында қ арапайым блогтардан бастап кү рделі порталдар, интернет-дү кендерге дейін жасауғ а болады.

WordPress-ке қ оса салынғ ан «кө ріністер» мен «қ ондырмалар» жү йесі ұ сынатын сә тті архитектура, кез келген жоба жасауғ а мү мкіндік береді.

WordPress бос тұ ру ө з ойлармен сайт арқ ылы бө лiп беруге кө мектесетін қ ұ рал сияқ ты ойлайды. Осылай жаң а тұ жырымдама пайда болды - блоггинг. Адам сайттағ ы ө з жазбаларды ә ң гiме ұ стағ ысы келдi жә не ө з оқ ырмандардан тү сiнiктеме алғ ысы келеді. Сол WordPress ө з меншiктi блогын жү ргiзу ү шiн қ ұ рал ретінде қ олданыла бастады, уақ ыт ө те келе бірте-бірте фукциялардың жаң а саны қ осылып, оны ү лкен жү йеге – Контентті басқ рау Жү йесіне айналдырды (CMS).

WordPress шынымен де ө те таң ғ ажайып. Сіз контентті ә леуметтік желілерде орналастырасыз ба, жазылуларды қ амтамасыз етесіз бе, қ олданушыларлы таратасыз ба, іздеу жү йелерінде бірінші орынғ а тырысасыз соғ ан байланысты емес WordPress кә дімгі блоггерне ірі компанияғ а бірдей мү мкіндіктер ұ сынады. Сонымен WordPress деген не? – бұ л жай ғ ана веб-сайт емес, бұ л контентті жариялау орналастыруғ а арналғ ан платформа, ол ақ параттық желі – интернеттің бір бө лігі болуын жү зеге асырады.

Негізгі кемшілігі — серверге (хостинг) ү лкен жү ктеме. Кө птеген тү рлі плагиндерді жү ктеу хостингке ү лкен жү ктеме болатыны туралы есте сақ тау керек. CMS WordPress-та жазылғ ан сайттар жиі сайт-сателиттер ретінде қ ұ рылады. Сателлит — бұ л сапасыз жасалғ ан басқ а сапалы адамдарғ а пайдалы интернет-ресурсты қ олдауғ а арналғ ан сайт. Іздеу жү йелері осындай жобаларды қ олдамайды, сондық тан WordPress-ке де ілініседі. Сондық тан сайтт жұ рыстап жасағ ан абзал. Осығ ан қ арамастан, WordPress —бү гінгі кү нде ең танымал блог-платформа.

Қ ысқ аша айтқ анда, WordPress – блог жү ргізуге арналғ ан ең танымал тұ ғ ырнама.

 

3.4.4 Drupal

 

Drupal – PHP тілінде жазылғ ан сайтты басқ ару жү йесі (CMS) жә не реляциондық дерекқ ор қ оймасы ретінде пайдаланылады (MySQL, PostgreSQL жә не басқ алары қ олдалады). Drupal GPL лицензиясымен қ орғ алғ ан тегін бағ дарлама болып саналады жә не ә лемдегі энтузиастар кө мегімен дамып келеді.

Техникалық ерекешеліктері

Drupal архитектурасы ә р тү рлі сайттарды кұ растыруғ а мү мкіндік беред – блог пен форумдардан бастап, жаң алық тар сайты мен ақ параттық архивтерге дейін. Ә депкілей келетін функционалды қ осымша кең ейтулерді қ ондыру арқ ылы кө бейтуге болады – Drupal терминологиясында “модуль” деп аталады. Drupal жинағ ында келетін ең маң ызды функциялары:

· барлық контент тү рлерінің бірегей санатталуы (таксономия) — формудық жазбалардын бастап, блог пен жаң алық тарғ а дейін;

· рубрикатор қ ұ растырғ анда қ олданыталын тең шелімдердің кең жинағ ы: тегіс тізімдер, иерархиялар, синонимдер, туыс санаттар;

· санаттардың кез келген терең дікке кіруі;

· сайт материалдары бойынша іздеу, сонымен қ атар таксономия жә не қ олданушылар бойынша іздеу;

· қ олданушылардың материалдарғ а қ ол жетімділігін реттеу (рө лдік модель).

· мә зірдің динамикалық тү рде қ ұ растырылуы;

· XML-форматтарын қ олдау;

· материалдарды RDF/RSS форматында шығ ару;

· материалдарды басқ а сайттардан агрегациялау;

· сыртқ ы бағ дарламалар кө мегімен материалдарды жариялау ү шін арналғ ан BlogAPI; OpenID арқ ылы авторизациялау;

· мағ ыналы URL (басқ аша «адамғ а-тү сінікті»);

· интерфейсті басқ а тілдерге аудару мү мкіндігі жә не ә р тү рлі тілді контентпен жұ мысты қ олдау;

· қ иылысатын мазмұ ны бар сайттарды жасау мү мкіндігі (мысалы ортақ қ олданушылар қ оры немесе ортақ тең шелімдері бар сайттар);

· сайттың ә р тү рлі виртуалды хосттарғ а арналғ ан бө лек конфигурациялары (соның ішінде ә р бір ішіндегі сайтқ а ө зіндік модуль жинақ тары мен темалар);

· сайт жү ктелуін щектеуге арналғ ан механизм (жоғ ары келім кезінде автоматы тү рде ақ параттық блоктарды жә не модульдерді сө ндіру);

· модульдердің жаң артулары турады хабарландыру;

Локализацияларды қ олдау

Жү йе интерфейсті ә р тү рлі тілдердің локализациясын қ олдайды. Drupal 5 интерфейсы 33 тілге аударылғ ан, Drupal 6 – 70-тен астам тілге аударылғ ан (алайда кейбір аудармалар толық емес). Қ азақ. В Drupal-да локализация ү шін ө зіндік механизм қ олданылады жә не аудармаларды дерекқ орда сақ тайды. Сонымен қ атар стандартты gettext кітапханасымен жұ мысқ а адаптация оң ай болып келеді. Аудармалардың импорты мен экспорты po-файлдары кө мегімен орындалады (gettext кітапханасы қ олданатын формат).

Сайттың толық локализациясы сыртқ ы модульдер кө мегімен орындалады (олар Drupal-дың стандартты жинағ ына кірмейді, алайда қ олданушы оларды ә зірлеуші сайтынан жү ктей алады).

Қ азақ тілі ү шін жеке локализация сервері бар, онда сіз Drupal ө зегінің жә не ә р тү рлі модульдердың аудармаларын таба аласыз.

Мазмұ нды қ ұ рылымдастыру тә сілдері

Drupal таксономияғ а негізделген, сайт қ ұ рылысын ұ йымдастыруғ а арналғ ан икемді тә сіл ұ сынады. Таксономия — сайт мазмұ нына арналғ ан тақ ырыптық санаттар жасауғ а жә не оларды ақ парат енгізу жә не шығ аруғ а арналғ ан модульдермен байланыстыруғ а мү мкіндік беретін механизм. Санаттар жазық тізімді немесе иерархиялы болуы мү мкін немесе ә р элемент бірнеше ата-ана мен бірнеше еншісіндегі элементі бар кү рделі қ ұ рылым болуы мү мкін.

Drupal-ғ а арналғ ан Content Construction Kit (CCK) кең е






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.