Туристік шығындардың статистикасын сипаттап беріңіз.

Туризм статистикасының екінші кү рделі бө лімі – туристік табыс пен шығ ын статистикасы. Бұ нда елдің тө лем балансына туризмнің тигізетін ə сері, сондай-ақ халық аралық туризм шығ ыны жə не одан тү сетін табысы қ арастырылады. Туристік шығ ын концепциясы. Туризм статистикасының екінші бө лімінің негізгі тү сінігі – туристік шығ ын. Туристік шығ ын – бұ л сапарғ а дайындық жə не сапар кезінде іске асатын тұ тынушы шығ ынының жалпы жинағ ы. Туристік шығ ын концепциясының негізіне бірқ атар қ ағ идалар алынғ ан. ДТҰ -ның ұ сынысы бойынша келушілердің, туристер мен экскурсанттардың экономикалық маң ызы бар шығ ындары ғ ана есепке алынады. Келушілердің шығ ыны ө зінің қ ажеттерін қ анағ аттандыруғ а алынғ ан тауарлар мен кө рсетілген қ ызметтің бағ асымен анық талады. Ол сұ раныс сияқ ты ə р тү рлі болуы мү мкін: тасымалдау, орналастыру, тамақ тандыру қ ызметтерден бастап, кү нделікті туристер қ олданылатын заттар мен сувенирлерге дейін. Бұ лардың барлығ ын, тек қ ана сыйлық тарды қ оспағ анда, келушілер ө зі ү шін пайдаланады. Туристік шығ ынның мө лшері тауарлар мен кө рсетілген қ ызметке кеткен айқ ын шығ ынмен белгіленеді. Туризм статистикасының ең басты жə не кү рделі проблемаларының бірі – туристік шығ ынның қ ұ рамын реттеу. Ол турист шығ ын шығ аратын уақ ытпен (яғ ни сапарғ а дайындық пен сапар кезінде) жə не туризм тү рлерімен де себептеседі. Соғ ан сə йкес ішкі жə не халық аралық туристік шығ ын болып бө лінеді. Шығ у туристік ағ ымы туристік шығ ынның халық аралық категориясына жатады, ал кіру туристік ағ ымы халық аралық туризмнен табыс тү сіреді. ДТҰ -ның материалында, халық аралық туристік шығ ын кез келген елдің тұ рғ ындарының шет елге саяхат кезіндегі шығ ыны арқ ылы анық талады. Сонымен қ атар оларғ а халық аралық тасымалдау бойынша шетелдік кө лік компаниясының кызметіне тө леу, сондай-ақ шет елден алынатын тауар мен қ ызметтерге алдын ала тө леуі кіреді. ДТҰ -ның мə ліметтері бойынша, халық аралық туризмге кететін шығ ынның кө бісі индустриясы дамығ ан елдерге келеді, негізінен АҚ Ш, Германия, Ұ лыбритания жə не Жапонияғ а. Осы тө рт елдің бө лігіне барлық шығ ынның 1/3 тиеді. Олардан басқ а халық аралық туристік шығ ынның қ алыптасуына елеулі ү лесін қ осып келе жатқ ан: " ү лкен жетіліктің " басқ а да мү шелері, яғ ни Франция, Италия жə не Канада. ХХ ғ асырдың 90-шы жылдарының екінші жартысында халық аралық туризмге елеулі қ аржы жұ мсаушылардың тобына Скандинавия елдері (Швеция, Норвегия, Финляндия), Батыс Еуропаның біраз елдері (Австрия, Швейцария, Бенилюкс елдері), Латын Америкасының жаң а индустриялді елдері (Бразилия, Аргентина, Венесуэла), Азия елдерінен –Қ ытай, Сингапур, Малайзия да кірді.Халық аралық туристік шығ ындардың жалпы мө лшерінде Орталық жə не Шығ ыс Еуропа елдерінің ү лесі ə зірге шағ ын ғ ана болып отыр. Олардың ішінде кө зге тү сетін – Ресей Федерациясы мен Польша болып табылады.

2010 ж туризмге кө п шығ ындар жұ мсағ ан елдер:

Ел 2010 ж (млрд $)

Германия 77, 7

АҚ Ш 75, 5

Қ ытай 54, 9

Ұ лыбритания 48, 6

Франция 39, 4

Канада 29, 5

Япония 27, 9

Италия 27, 1

Ресей 26, 5

Австралия 22, 5