Де Бройль гипотезасы. Толқындық функция

Алдың ғ ы дә рістерден кейбір оптикалық қ ұ былыстардан жарық тың ә рі толқ ындық, ә рі корпускулалық қ асиеттері болатындығ ын білеміз.

Француз физигі Луи де-Бройль (1924 ж.) жарық қ асиеттерінің екі жақ тылығ ы электронғ а да тә н деген гипотеза ұ сынды. Оның пікірінше электронның қ озғ алысымен бір толқ ындық процесс байланысты. Бұ л қ озғ алыс толқ ын ұ зындығ ы мен электрон импульсі арасындағ ы байланысты, егер электронның жылдамдығ ы жарық тың жылдамдығ ынан аз болса, 8-дә рістегі (13)-тең дік ұ қ сас тең дікпен ө рнектеуге болады; егер электронның массасы т, жылдамдығ ы болса, онда оның импульсі болса, онда де-Бройльше

бұ дан . (1)

Осы (1)-ө рнек де-Бройль формуласы деп аталады.

Егер электрон ү детуші электр ө рісінде қ озғ алса, оның кинетикалық энергиясы мынағ ан тең:

мұ ндағ ы: – ү детуші потенциал. Осы ө рнектен жылдамдық ты тауып, оны (1)-ө рнекке қ оямыз, сонда де-Бройль формуласы мына тү рде жазылады:

. (2)

Егер =10² В болса, сонда (2)-ө рнек бойынша =1, 2Å. Бұ л мысалдан электрон шапшаң қ озғ алғ ан жағ дайда де-Бройль толқ ынының ұ зындығ ы кристалдардың атомдық жазық тық тарының арақ ашық тығ ымен шамалас екендігі кө рініп тұ р. Олай болса, кристалдық тор де-Бройль толқ ындары ү шін дифракциялық тор қ ызметін атқ ара алады.