Нүкте жазықтыққа тиісті болады,егер ол берілген жазықтықта жатқан түзуге орналасқан болса.

a(b Ç c) жазық тығ ында K нү ктесін тұ рғ ызу ү шін (4.2-сурет), осы a(b Ç c) жазық тығ ына тиісті l тү зуін салып, содан кейін сол тү зуде K нү ктесін белгілеу керек, K нү ктесі l тү зуіне тиісті. Бұ дан K a(b Ç c)

жазытығ ына тиісіті екендігі шығ ады.

Жазық тық тың басты тү зулері. Жазық тық та жү ргізуге болатын кө птегентү зулердің ішінен жазық тық тың басты тү зулерін атап ө ту қ ажет:

1. Горизонтальдар –жазық тық ка тиісті жə не горизонталь проекциялар жазық тығ ына параллель тү зулер(4.3а-сурет). Горизонтальдің фронталь проекциясы проекциялар осіне параллель болады.

2. Фронтальдар – жазық тық ка тиісіті жə не проекциялар жазық тығ ының фронталь жазық тығ ына параллель тү зулер(4.3б-сурет). Фронтальдің горизонталь проекциясы проекциялар осіне параллель болады.

3. Ең ү лкен қ ұ лама (қ ұ лама) тү зулері - берілген жазық тық қ а тиісті жə не жазық тық тың горизонтальдарына (немесе фронтальдарына) перпендикуляр тү зулер. 4.4-суретте a жазық тығ ының MN ең ү лкен қ ұ лау тү зуі кө рсетілген.

а б

4.3-сурет

Жазық тық тың іздері жазық тық тың басты тү зулері болып табылатынын

атап кеткен жө н, олар – проекциялар жазық тығ ымен қ осылғ ан горизонталь мен

4.4-сурет

фронталь. Жазық тық тың басты сызық тары кө мекші сызық тар ретінде бірқ атар есептерді шешуге кө мектеседі.

Екі жазық тық тың ө зара орналасуы. Кең істікте екі жазық тық қ иылысадынемесе параллель болады.Екі жазық тық

4.7-сурет

Аттас іздердің қ иылысу нү ктелері сызба алаң ынан тыс орналасса, сонымен қ атар жазық тық – іздермен емес, басқ а геометриялық элементтермен берілген жағ дайда, жазық тық тардың қ иылысу сызығ ын анық тау, ү шінкө мекші проекциялаушы немесе дең гей жазық тық тарды пайдалану қ ажет. 4.7б-суретте жалпы жағ дайдағ ы екі жазық тық берілген, олар ү шбұ рыш жə не екі параллель

тү зулер арқ ылы берілген. Жазық тық тардың қ иылысуының сызығ ының екі

ортақ нү ктелерін анық тау ү шін қ осымшаg жə не d дең гей жазық тық тарын

енгіземіз.

Тү зу жазық тық қ а параллель болады, егер ол сол жазық тық қ а тиісті тү зуге параллель болса.

Егер тү зу жазық тық қ а тиісті болмаса жə не оғ ан параллель болмаса, онда ол сол жазық тық ты қ иып ө теді.Тү зудің жазық тық пен қ иылысу есебі– сызба геометрияның негізгі есептерінің бірі болып табылады.Егер жазық тық

проекциялаушы жағ дайда болса, онда қ иылысу нү ктесінің бір проекциясы–

проекциялаушы

жазық тық

ізінің

тү зудің

проекциясымен

қ иылысы

арқ ылы анық талады да, ал екіншісі

–

байланыс

тү зуі

арқ ылы

тұ рғ ызылады (4.8-сурет).

Егер жазық тық жалпы жағ дайда

болса,

тү зудің

жазық тық пен

қ иылысу

нү ктесі

қ осымша

қ июшы

жазық тық арқ ылы анық алады.

l

тү зуінің

g(АВС)

жазық тығ ымен

қ иылысу

нү ктесін

а

б

тұ рғ ызу ү шін (4.9-сурет):

4.8-сурет

1) l тү зуі арқ ылы

қ осымша

проекциялаушы

жазық тық a

жү ргізу керек;

2) берілген g жазық тығ ының қ осымша a жазық тығ ымен (1, 2)

4.9-сурет

қ иылысу сызығ ыy тұ рғ ызу; 3) ізделініп отырғ ан К нү ктесін анық тау, берілген l тү зуі мен жазық тық пен қ иылысу сызығ ының қ иылысуы (егер l || 1, 2 болса, онда l тү зуіaжазық тығ ына параллель, егер l Î 1, 2, онда l тү зуіgжазық тығ ынатиісті).

Негізгі ə дебиет: 1нег.[43-62], 2нег.[40-66]

Қ осымша ə дебиет: 1қ ос.[20-29].

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Тү зу жазық тық қ а қ ай кезде тиісті болады?

2. Нү кте жазық тық қ а қ ай кезде тиісті болады?

3. Жазық тық тың негізгі тү зулерін атап, суретін салып кө рсетің із.

4. Қ ай уақ ытта тү зу жазық тық қ а параллель болады?

5. Сызбада екі жазық тық тың параллельдігін қ алай анық тауғ а болады?

6. Тү зудің жалпы жағ дайдағ ы жазық тық пен қ иылысу нү ктесін тұ рғ ызудың қ адамдарын атаң ыз.