Бап. Сервитутты тiркеу

1. Егер осы бапта жә не жылжымайтын мү лiкке қ ұ қ ық тарды мемлекеттiк тiркеу туралы заң актiсiнде ө згеше белгiленбесе, қ ұ қ ық иесiне бө тен жер учаскесiн шектеулi нысаналы пайдалану қ ұ қ ығ ын беретiн сервитуттардың пайда болуы, ө згертiлуi жә не тоқ татылуы қ ұ қ ық кадастрында мемлекеттiк тiркелуге тиiс.
2. Нормативтiк қ ұ қ ық тық актiлер негiзiнде пайда болатын сервитуттар, сондай-ақ жылжымайтын мү лiкке қ ұ қ ық тарды мемлекеттiк тiркеу туралы заң актiсiне сә йкес тiркеу объектiлерi болып табылмайтын ө зге де сервитуттар мемлекеттiк тiркелуге жатпайды.

8-тарау. ЖЕР УЧАСКЕСI МЕН ЖЕР ПАЙДАЛАНУ Қ Ұ Қ ЫҒ ЫН КЕПIЛГЕ САЛУ

59-бап. Кепiлдiң нысанасы

1. Кепiл салушығ а жеке меншiк қ ұ қ ығ ымен немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ымен тиесiлi жер учаскесi кепiл нысанасы болуы мү мкiн.
2. Егер заң дарда ө згеше белгiленбесе, жер учаскесiнiң жә не жер пайдалану қ ұ қ ығ ының кепiлiне жылжымайтын мү лiк ипотекасы туралы ережелер қ олданылады. (РҚ АО-ның ескертуі: U952723 )
3. Кепiлге салынғ ан жер учаскесi немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ы кепiл ұ стаушының меншiгiне айналғ ан жағ дайда осы Заң ғ а байланысты жер учаскесiне қ ұ қ ығ ы бола алмайтын тұ лғ аларғ а қ атысты осы Заң ның 49-бабында белгiленген нормалар қ олданылады.

60-бап. Жер учаскесiн жә не жер пайдалану қ ұ қ ығ ын
кепiлге салуды шектеу

1. Жер учаскесiне немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ына қ атысты мә мiлелер жасауғ а тыйым салынғ ан жағ дайларда (осы Заң ның 26-бабының 2-тармағ ы) жер учаскесiн жә не жер пайдалану қ ұ қ ығ ын кепілге салуғ а жол берілмейдi.
2. Егер жер учаскесiнiң бiр бө лiгiн нысаналы мақ сатына сә йкес дербес учаске ретiнде пайдалану мү мкiн болмаса, жер учаскесiнiң бұ л бө лiгiн немесе оның бiр бө лiгiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ын кепiлге салуғ а жол берiлмейдi.
Кепiлге салынатын жер учаскесiнде немесе оның кепiлге салынатын бө лiгiнде орналасқ ан ү йдi (қ ұ рылысты, ғ имаратты) қ оса кепiлге салмайынша, бө лiнетiн жер учаскесiнiң бә рiн немесе бiр бө лiгiн не бү кiл жер учаскесiне немесе оның бiр бө лiгiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ын кепiлге салуғ а жол берiлмейдi.
Бө лiнбейтiн жер учаскесiнде орналасқ ан ү йдi (қ ұ рылысты, ғ имаратты) қ оса кепiлге салмайынша бө лiнбейтiн жер учаскесiн немесе оғ ан жер пайдалану қ ұ қ ығ ын кепiлге салуғ а жол берiлмейдi.
Yй (қ ұ рылыс, ғ имарат) орналасқ ан жә не оны пайдалануғ а қ ажеттi бө лiнетiн жер учаскесiнiң бiр бө лiгiн немесе бө лiнетiн жер учаскесiнiң бiр бө лiгiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ын қ оса кепiлге салмайынша, не ү й (қ ұ рылыс, ғ имарат) орналасқ ан бү кiл бө лiнбейтiн жер учаскесiн немесе бү кiл бө лiнбейтiн жер учаскесiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ын қ оса кепiлге салмайынша, ол ү йдi (қ ұ рылысты, ғ имаратты) кепiлге салуғ а жол берiлмейдi.
Жер учаскесiнiң бiр бө лiгiне кепiлдi белгілеген кезде осы Заң ның 35-бабының 3-тармағ ында кө зделген талаптар сақ талуғ а тиiс.
3. Ортақ меншiктегi бө лiнбейтiн жер учаскесiн немесе бө лiнбейтiн жер учаскесiне ортақ тасып жер пайдалану қ ұ қ ығ ын кепiлге салуғ а ортақ меншiкке немесе ортақ тасып жер пайдалануғ а барлық қ атысушылардың жазбаша келiсiмi болғ ан жағ дайда жол беріледi.
4. Жер учаскесiн жалғ а беру нысанында ұ зақ мерзiмдi уақ ытша жер пайдалану қ ұ қ ығ ын жалдау шартының қ олданылу мерзіміне кепілге салуғ а болады.
Қ ысқ а мерзiмдi ө теулi уақ ытша жә не ө теусiз уақ ытша жер пайдалану қ ұ қ ығ ын кепiлге салуғ а жол берiлмейдi.

61-бап. Ү йлер (қ ұ рылыстар, ғ имараттар) бар жер учаскесiн
немесе сондай жер учаскесiне жер пайдалану
қ ұ қ ығ ын кепiлге салу

1. Бө лiнетiн жер учаскесiне орналасқ ан ү йдi (қ ұ рылысты, ғ имаратты) кепiлге салу онымен бiрге, егер тараптардың келiсiмiнде жер учаскесiнiң немесе жер учаскесiнiң бiр бө лiгiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ының аталғ аннан ү лкен бө лiгi кепiлге берiлмейтiн болса, ү й (қ ұ рылыс, ғ имарат) орналасқ ан жә не оғ ан қ ызмет кө рсетуге қ ажеттi бө лiнетiн жер учаскесiнiң бiр бө лiгi немесе бө лiнетiн жер учаскесiнiң бiр бө лiгiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ы, не бү кiл жер учаскесi немесе бү кiл жер учаскесiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ы кепiлге салынатынын бiлдiредi.
Бө лiнбейтiн жер учаскесiне не ө зiнде орналасқ ан жылжымайтын мү лiкке қ ызмет кө рсетуге ә дейi арналғ ан жер учаскесiне орналасқ ан ү йдi (қ ұ рылысты, ғ имаратты) кепiлге салу сонымен бiрге бү кiл жер учаскесiнiң немесе бү кiл жер учаскесiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ының кепiлге салынатынын білдiредi.
Yйлер (қ ұ рылыстар, ғ имараттар) кепілге салынғ ан жағ дайда тиiстi жер учаскесiнiң немесе оның бө лiнетiн бө лiгiнiң не жер учаскесiне немесе оның бө лiнетiн бө лiгiне жер пайдалану қ ұ қ ығ ының қ ұ ны ескерiлуге тиiс.
2. Егер бө лiнбейтiн жер учаскесiнде ортақ меншiктегi (ө зге де ортақ заттық қ ұ қ ық тағ ы) ү йлер (қ ұ рылыстар, ғ имараттар) орналасқ ан болса, ү йлердi (қ ұ рылыстарды, ғ имараттарды) кепiлге салу сонымен бiрге ү йлердi (қ ұ рылыстарды, ғ имараттарды) орналастыруғ а, кү туге жә не пайдалануғ а қ ажеттi жер учаскесiнiң кепiлге салынатынын бiлдiредi. Егер аталғ ан жағ дайларда кепiл нысанасы заң дарда белгіленген тә ртiппен бө лiнген ү йдiң (қ ұ рылыстың, ғ имараттың) бiр бө лiгi немесе ортақ мү лiкке қ ұ қ ық тағ ы ү лес болса, кепiл сонымен бiрге жер учаскесiндегi кепілге салынғ ан ү й (қ ұ рылыс, ғ имарат) бө лiгiнiң алаң ына сә йкес келетiн ү леске белгiленедi. Кондоминиум объектiсiнде орналасқ ан ү й-жайды кепiлге салу сонымен бiрге кондоминиумғ а қ атысушылар арасындағ ы қ атынастарды реттейтiн заң дарғ а сә йкес анық талатын ортақ мү лiктегi жә не жер учаскесiндегi ү лестiң де кепiл нысанасы болатынын бiлдiредi.
3. Мемлекеттiк жер пайдаланушылар белгiлi бiр жер учаскесiнде орналасқ ан ү йдi (қ ұ рылысты, ғ имаратты) жә не оның осы ү й (қ ұ рылыс, ғ имарат) орналасқ ан, оғ ан қ ызмет кө рсетуге арналғ ан бө лігін кепілге салатын жағ дайда ғ ана ө здерiне тиесiлi тұ рақ ты жер пайдалану қ ұ қ ығ ын кепiлге салуғ а қ ұ қ ылы.

62-бап. Жер учаскесiн немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ын
кепiлге салуды тiркеу

Жер учаскесiн немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ын кепiлге салу жылжымайтын мү лiкпен жасалатын мә мiлелердi тiркеу ү шiн белгiленген тә ртiппен мемлекеттiк тiркелуге тиiс.

9-тарау. ЖЕР УЧАСКЕСIНЕ МЕНШIК Қ Ұ Қ ЫҒ ЫН, ЖЕР ПАЙДАЛАНУ Қ Ұ Қ ЫҒ ЫН ЖӘ НЕ Ө ЗГЕ ДЕ Қ Ұ Қ ЫҚ ТАРДЫ ТОҚ ТАТУ

63-бап. Жер учаскесiне жеке меншiк қ ұ қ ығ ын немесе жер
пайдалану қ ұ қ ығ ын тоқ тату негiздерi

1. Жер учаскесiне жеке меншiк қ ұ қ ығ ы немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ы:
1) жер учаскесiн меншiк иесi немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ын жер пайдаланушы басқ а тұ лғ аларғ а иелiктен шығ арып берген;
2) меншiк иесi меншiк қ ұ қ ығ ынан немесе жер пайдаланушы жер пайдалану қ ұ қ ығ ынан бас тартқ ан;
3) жер учаскесiне меншiк қ ұ қ ығ ынан немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ынан заң актiлерiнде кө зделген ө зге де реттерде айрылғ ан жағ дайларда тоқ татылады.
2. Меншiк иесiнен жер учаскесiн жә не жер пайдаланушыдан жер пайдалану қ ұ қ ығ ын алып қ оюғ а (сатып алуғ а):
1) меншiк иесiнiң немесе жер пайдаланушының мiндеттемелерi бойынша жер учаскесiнен немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ынан ө ндiрiп алынғ ан;
2) жеке меншiк иесiнен немесе жер пайдаланушыдан жер учаскесi мемлекеттiк қ ажеттер ү шiн алып қ ойылғ ан (сатып алынғ ан);
3) осы Заң ның 74 жә не 75-баптарында кө зделген жағ дайларда, меншік иесінен немесе жер пайдаланушыдан мақ саты бойынша пайдаланылмай отырғ ан немесе заң дарды бұ за отырып пайдаланылып жү рген жер учаскесi алып қ ойылғ ан;
4) меншiк иесiнен немесе жер пайдаланушыдан радиоактивтi ластануғ а ұ шырағ ан жер учаскесi оғ ан тең жер учаскесiн берiп алып қ ойылғ ан;
5) тә ркiленген реттен басқ а жағ дайларда жол берiлмейдi.
3. Бұ ғ ан қ оса, жер пайдалану қ ұ қ ығ ы мынадай негiздер бойынша тоқ татылуы мү мкiн:
1) учаске берiлген мерзiмнiң ө туі;
2) жер учаскесi кепiлде тұ рғ ан жағ дайларды қ оспағ анда, жер учаскесiн жалғ а беру шартының немесе ө теусiз уақ ытша жер пайдалану шартының мерзiмiнен бұ рын тоқ татылуы;
3) соларғ а байланысты жер пайдаланушығ а қ ызметтiк жер ү лесiн беруге негiз болғ ан ең бек қ атынастарының тоқ татылуы (осы Заң ның 32-бабы).

64-бап. Жеке меншiк қ ұ қ ығ ынан немесе жер пайдалану
қ ұ қ ығ ынан бас тарту

1. Меншiк иесi немесе жер пайдаланушы ө зiне тиесiлi жер учаскесiне меншiк қ ұ қ ығ ынан немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ынан бас тартып, бұ л жө нiнде хабарлауы не ө здерiне тиесiлi жер учаскесiне қ ұ қ ық тарды сақ тауғ а ниет бiлдiрмей, ол қ ұ қ ық тардан шеттетiлгенiн айқ ын дә лелдейтiн басқ а да iс-ә рекеттер жасауы мү мкiн.
Уақ ытша жер пайдалану қ ұ қ ығ ынан немесе жеке меншiктегi жер учаскесiн уақ ытша пайдалану қ ұ қ ығ ынан бас тарту жалдау шартын немесе ө теусiз уақ ытша жер пайдалану туралы шартты тоқ тату ү шiн белгiленген тә ртiппен жү зеге асырылады.
2. Жер учаскесiнiң меншiк иесi немесе жер пайдаланушы меншiк немесе жер пайдалану қ ұ қ ық тарынан бас тартқ андығ ын айқ ын дә лелдейтiн iс-ә рекет жасағ ан жағ дайда (басқ а жақ қ а кету, учаскенi ұ зақ уақ ыт бойы пайдаланбау жә не басқ алар) бұ л учаскенi жер кадастрын жү ргiзетiн органдар иесiз мү лiк ретiнде есепке алып, жылжымайтын мү лiкке қ ұ қ ық тарды мемлекеттiк тіркеудi жү зеге асыратын органғ а хабарлайды.
Иесiз мү лiк ретiнде есепке алынғ ан кү ннен бастап бiр жыл ө ткен соң тиiстi атқ арушы орган жер учаскесiн мемлекеттiк меншiкке тү стi деп тану туралы талап қ ойып, сотқ а жү гіне алады. Сот шешімі бойынша мемлекеттiк меншiкке тү стi деп танылмағ ан иесiз жер учаскесi қ алдырып кеткен меншiк иесiнiң немесе жер пайдаланушының иеленуiне, пайдалануына жә не билiк етуiне қ айта алынуы не сатып алу мерзiмiнiң ө туi себептi меншiкке немесе жер пайдалануғ а сатып алынуы мү мкiн.
3. Иесiз мү лiк ретiнде есепте болғ ан кезiнде мұ ндай учаске басқ а тұ лғ ағ а уақ ытша жер пайдалануғ а берiлуi мү мкiн.

65-бап. Меншiк иесiнiң немесе жер пайдаланушының
мiндеттемелерi бойынша жер учаскесiнен немесе
жер пайдалану қ ұ қ ығ ынан ө ндiрiп алу

Меншiк иесiнiң немесе жер пайдаланушының мiндеттемелерi бойынша жер учаскесiнен немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ынан ө ндiрiп алу кезiнде (осы Заң ның 46-бабы) меншiк иесiнiң немесе жер пайдаланушының жер учаскесiне меншiк қ ұ қ ығ ы немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ы заң дарда кө зделген тә ртiппен меншiк қ ұ қ ығ ы немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ы ауысатын тұ лғ ада алынғ ан жер учаскесiне меншiк қ ұ қ ығ ы немесе жер пайдалану қ ұ қ ығ ы пайда болғ ан кезден бастап тоқ татылады.

66-бап. Жер учаскесiн мемлекеттiк қ ажеттер ү шiн алып
қ ою немесе сатып алу

1. Жер учаскесi мемлекеттiк қ ажеттер ү шiн сатып алу немесе жеке меншiк иесiнiң немесе жер пайдаланушының келiсiмiмен соғ ан тең басқ а жер учаскесiн беру арқ ылы алып қ ойылуы мү мкiн.
2. Жер учаскелерiн мемлекеттiк қ ажеттер ү шiн алып қ оюғ а немесе сатып алуғ а:
1) халық аралық мiндеттемелер;
2) қ орғ аныс мұ қ тажына, ерекше қ орғ алатын табиғ и аумақ тарғ а, сауық тыру, рекреациялық жә не тарихи-мә дени мақ сатқ а арнап жер беру;
3) учаскенiң астынан пайдалы қ азба кенiштерiнiң (жалпы таралғ андарынан басқ асының) табылуы;
4) жол салу, электр, байланыс желiлерi мен магистральды қ ұ быр жолдарын тарту, сондай-ақ Қ азақ стан Республикасының Ү кiметi белгiлейтiн мемлекеттік маң ызы бар басқ а да объектілер салу;
5) қ алалар мен ө зге де елдi мекендердің бас жоспарлары, аумақ ты аймақ тарғ а бө лу схемалары жә не белгiленген тә ртiппен бекiтiлген ө зге де қ ала қ ұ рылысы немесе жерге орналастыру қ ұ жаттамасы негiз болып табылады.
3. Заң актiлерiнде осы баптың 2-тармағ ында аталғ андарынан басқ а да негiздер кө зделуi мү мкiн.
4. Ө теусiз уақ ытша жер пайдалануғ а берiлген жер учаскесiн мемлекеттiк қ ажеттерге алып қ ою жер пайдалану қ ұ қ ығ ын сатып алусыз жү зеге асырылады. Жер пайдаланушыларғ а залалдар толық кө лемiнде ө теледi, сондай-ақ олардың қ алауы бойынша басқ а жер учаскесi берілуi мү мкін.