Детрит деген не?

1. тү пкі тау жынысы;

2. су табанындағ ы қ ара балшық;

3. топырақ қ ұ рамындағ ы органикалық зат;

4. ө сімдіктер мен жануарлардың ө лі қ алдық тары;
5. микроорганизмдер.

6. Биосфераның тірі затына не жатады:

1. шө гінді жыныстар;

2. мұ най;

3. тас кө мір;

4. магмалық тау жыныстары;

5. вирустар.

Тө менде келтірілген факторлардың қ айсысы ормандағ ы шө птесін ө сімдіктер ү шін шектеуші фактор болып табылады? Неғ ұ рлым дұ рыс жауапты таң да.

1.ылғ алдылық жә не жел;

2.жел жә не температура;

3.температура жә не атмосфералық қ ысым;

4.кү н сә улесі мен ағ аштар;

5.атмосфералық қ ысым жә не жыртқ ыштар.

8.“Симбиоз” деп аталатын популяция аралық қ арым-қ атынас тү рі мынадай қ ос таң бамен белгіленеді:

1. “- -”;

2. “+ +”;

3. “+ -”;

4. “+ 0”;

5. “- 0”.

9. Тө мендегілердің қ айсысы экологиялық тұ рғ ыдан қ ауіпті энергия кө зі болып есептеледі:

1. Мұ хит суының кө терілу жә не лық сып кері қ айту энергиясы;

2. Дизельді двигатель;

3. Жел энергиясы;

4. Кү н батареялары;

5. Жерасты ыстық суларының энергиясы.

10. Тө менде келтірілгендердің қ айсысы глобалдық (ә лемдік) экологиялық проблемалардың бірі болып есептеледі:

1. ө ндірістің улы қ алдық тарын кө му;

2. озон қ абатының жұ қ аруы;

3. жаң а технологияларды іске қ осу;

4. ИНТЕРНЕТ желісінің таралуы;

5. кө п қ абатты ғ имараттар салу.

11. Бір орманда тіршілік етіп жатқ ан ақ қ оян жә не орқ оян қ андай қ атынаста болып есептеледі:

1. бір тү рдің бір популяциясы;

2. бір тү рдің екі популяциясы;

3. екі тү рдің екі популяциясы;

4. екі тү рдің бір популяциясы;

5. бір тү рдің ү ш популяциясы.

12. В.И.Вернадский «биосфера» деп нені атағ ан:

1. адам қ олымен жасалғ ан жасанды сфераны;

2. организмдердің тіршілік ету сферасын;

3. Қ ұ с жолын;

4. Кү н жү йесін;

5. Галактикалық жү йені.

13. Ноосфералық тұ жырымдаманың (концепцияның) негізгі қ ағ идаларының бірі – бұ л:

1. тірі организмдер эволюциясының шырқ ау шегі - прокариотты организмдер;

2. адамзаттың келешегі жоқ,

3. адамзат биосфераны қ иратып тынады;

4. эволюцияның қ озғ аушы кү ші табиғ и сұ рыпталу болып табылады;

5. адамзат – орасан зор геологиялық кү ш.

14. Жердің ең ү лкен экожү йесі:

1.Ә лемдік мұ хит;

2.Биосфера;

3.Кавказ таулары;

4.Сахара шө лі;

5.Тундра.

15. Атмосферада кө мірқ ышқ ыл газының, кү л мен шаң ның жиналуына байланысты пайда болғ ан «жылыжай эффекті»:

1. Жердегі орташа температураның жоғ арылауына жә не климаттың жақ саруына ә келіп соғ ады;

2. Атмосфераның мө лдірлігін тө мендетеді, ақ ыр аяғ ында климаттың суынуына ә келіп соғ ады;

3. Жердегі орташа температураның жоғ арылауына жә не биосферадағ ы жағ ымсыз ө згерістерге ә келіп соғ ады;

4. Биосфераның орнық тылығ ына септігін тигізеді;

5. Биосферада айтарлық тай ө згерістер тудырмайды.

Вариант

1. Тірі организмдер қ ауымдастығ ындағ ы “паразит-иеленуші” қ атынасын зерттейтін экологияның бө лімі:

1. глобалдық экология;

2. синэкология;

3. аутэкология;

4. демэкология;

5. геоэкология.

2. Биологиялық ырғ ақ тар дегеніміз, бұ л:

1. биологиялық процестердің циклды тербелістері;

2. зиянкестер мен паразиттердің санының оқ тын-оқ тын қ ауырт кө бейіп кетуі;

3. тірі организмдердегі биохимиялық реакциялардың ө ту жылдамдығ ы;

4. кейбір организмдердің дыбысқ а (мысала, музыкағ а) жауап қ айтару қ абілеті;

5. таулы жерлерде ө сімдік жамылғ ысының вертикаль бағ ытта белгілі бір заң дылық бойынша ө згеруі.

3. Эндемиктер қ атарына жататын тү рлер:

1. ә ртү рлі физикалық жә не химиялық факторлардың ә серіне тө зімді тү рлеп;

2. сусымaлы қ ұ мдардың арасында тіршілік етуге бейім тү рлер;

3. су тү біндегі жоғ арғ ы сатыдағ ы жасыл ө сімдіктерге бекініп тіршілік ететін организмдер;

4. барлық қ ұ рлық тарда (континенттерде) тіршілік ететін тү рлер;

5. шектеулі ғ ана географиялық ауданда тіршілік ететін тү рлер.

4. Популяцияның белгілі бір табиғ и-климаттық жағ дайларғ а бейімделгендігі жә не оның қ ауымдастық тағ ы қ ызметі (функционалдық ролі) қ алай аталады:

1. тіршілік формасы;

2. экологиялық сукцессия;

3. экологиялық қ уыс;

4. таралу ареалы;

5. биотоп.

5. Экожү йенің бастапқ ы жалпы ө німділігі дегеніміз – бұ л:

1. ө німнің тыныс алуғ а жұ мсалатын жә не гетеротрофтар пайдаланатын бө лігін қ оса есептегендегі фотосинтез жылдамдығ ы;

2. заттардың тыныс алуғ а жұ мсалғ ан жә не гетеротрофтардың тіршілігін сү йемелдеуге жұ мсалғ ан бө лігін шығ арып тастағ аннан кейінгі органикалық заттардың ө сімдік ұ лпаларында жинақ талу жылдамдығ ы;

3. гетеротрофтар пайдаланбағ ан органикалық заттардың жинақ талу жылдамдығ ы;

4. энергияның консументтер дең гейінде жинақ талу жылдамдағ ы;

5. энергияның редуценттер дең гейінде жинақ талу жылдамдығ ы.

6. Табиғ атты қ орғ ау дегеніміз – бұ л:

1. табиғ и ресурстарды сү йемелдеуге, сақ тауғ а жә не қ алпына келтіруге бағ ытталғ ан шаралар кешені;

2. даяр ө німдердің белгілі бір тү рін шығ ару ү шін пайдаланылатын ресурстардың мө лшері;

3. биосфера компоненттерінің ө згеруіне жол бермейтін, табиғ и ресурстарды ү немді пайдалануғ а жә не олардың қ алпына келуінің неғ ұ рлым ұ тымды режимін қ амтамасыз етуге бағ ытталғ ан шаралар жү йесі;

4. территориялардың табиғ и-ресурстық мү мкіндіктерін пайдаланудың барлық тү рлерінің жиынтығ ы;

5. қ оғ амның материалдық жә не мә дени мұ қ таждық тарын ө теу ү шін, табиғ и ресурстарды қ оғ амдық ө ндіріс процесінде пайдалану.

Тө менде келтірілген факторлардың қ айсысы тундраның ө сімдіктер ә лемі ү шін шектеуші фактор болып табылады? Неғ ұ рлым дұ рыс жауапты таң да.

1. жарық жә не температура;

2. жел жә не атмосфералық қ ысым;

3. жер бедері (рельеф) жә не атмосфералық ауаның қ ұ рамы;

4. кеміргіш жануарлар жә не атмосфералық қ ысым;

5. атмосфералық ауаның қ ұ рамы жә не паразитизм.

8.“Мутуализм” деп аталатын популяция аралық қ арым-қ атынас тү рі мынадай қ ос таң бамен белгіленеді:

1. “- -”;

2. “+ +”;

3. “+ -”;

4. “+ 0”;

5. “- 0”.

9. 1-ші кезектегі консументтер қ андай организмдер:

1. жыртқ ыштар;

2. шө пқ орекі жануарлар;

3. ө лексемен қ оректенуші жануарлар;

4. жасыл балдырлар;

5. гү лді ө сімдіктер.

10. Тө менде келтірілгендердің қ айсысы глобалдық (ә лемдік) экологиялық проблемалар қ атарына жатады:

1. биологиялық ә ралуандылық тың кемуі;

2. мекемелердің тө ң регіндегі территориялардың ластануы;

3. қ оқ ыстың мезгілімен шығ арылмауы;

4. сапасы тө мен бензинді пайдалану;

5. мекемелердің шайынды суларында ластаушы заттардың болуы.

11. А.Тенсли бірінші болып ұ сынғ ан термин:

1. сукцессияя;

2. биоценоз;

3. биогеноценоз;

4. биотоп;

5. экожү йе.

12. Альпі тауларының геологиясы жө ніндегі ғ ылыми ең бегінде биосфера терминін алғ ашқ ы болып қ олданғ ан:

1. Э.Зюсс;

2. М.В.Ломоносов;

3. В.И.Вернадский;

4. Л.Маргулис;

5. Л.Пастер.

13. В.И.Вернадский бойынша ноосфера дегеніміз – бұ л:

1. Жер геосфераларының жиынтығ ы,

2. Кү н жү йесіндегі планеталар жиынтығ ы;

3. биогеоценоздардың жиынтығ ы;

4. тірі организмдердің мекен ететін ортасы;

5. адамның ақ ыл-ойы мен ең бегінің нә тижесінде ө згерген биосфера.

14. Экожү йенің ө німділігі неге тә уелді емес:

1. экваторлық радиустың ұ зындығ ына;

2. жылумен жә не ылғ алмен қ амтамасыз етілуіне;

3. атмосфераның мө лдірлігіне;

4.ө сімдік жамылғ ысының кү йіне;

5. келіп тү сетін кү н энергиясының мө лшеріне.

15. Тө менде келтірілген факторлардың қ айсысы ө ркениеттің дамуына ә серін тигізбейді:

1. Халық санының артуы жә не биосфераның кү йінің ө згеруі;

2. Материалдық ө ндірістің артуының ресурстармен қ амтамасыз етілуі;

3. Жер климатының жылынуы;

4. Ғ арыш кең істігіндегі қ ұ былыстар мен процестер;

5. Ө сімдіктер мен жануарлардың жекелеген тү рлерінің жойылып кетуі.

Вариант

1. Қ ауымдастық қ ұ рамындағ ы турлердің арасындағ ы бә секелестік қ арым-қ атынастарды зерттейтін экологияның бө лімі:

1. глобалдық экология;

2. аутэкология;

3. демэкология;

4. синэкология;

5. геоэкология.

2. Биологиялық процестер мен қ ұ былыстардың периодты тү рде ауытқ ып отыруы қ алай аталады:

1. адаптация;

2. таралу;

3. биологиялық ырғ ақ;

4. фотосинтез;

5. миграция.

3. Эндемиктер қ атарына жататын тү рлер:

1. ә ртү рлі физикалық жә не химиялық факторлардың ә серіне тө зімді тү рлеп;

2. сусымылы қ ұ мдардың арасында тіршілік етуге бейім тү рлер;

3. су тү біндегі жоғ арғ ы сатыдағ ы жасыл ө сімдіктерге бекініп тіршілік ететін организмдер;

4. барлық қ ұ рлық тарда (континенттерде) тіршілік ететін тү рлер;

5. шектеулі ғ ана географиялық ауданда тіршілік ететін тү рлер.

4. Г.Ф.Гаузенің бә секелестік арқ ылы жою ережесіне сә йкес, ресурстардың шектеулі бір тү рін, бір жерде, бір мезгілде пайдаланатындық тан бә секелестікке тү скен жақ ын туыстас екі популяцияның:

1. бірі екіншісін ығ ыстырып шығ арады;

2. екеуі де жойылады;

3. екеуі де тірі қ алады;

4. алғ ашқ ыда біреуінің ө суі баяулайды, бірақ соң ынан ол біріне-бірі беймделіп ө з қ алпына келетіндіктен екі популяция да сақ талады;

5. бә секелестіктің нә тижесін болжау мү мкін емес.